"Παρακαλώ μπορεί να το δει κάποιος γιατρός, να μας πει αν είναι σωστό;"
Με αυτό το σχόλιο, ως δημόσιο αίτημα, ανάρτησα στο Facebook το ως άνω ανάγνωσμα. Σίγουρα, δεν "μου γέμιζε το μάτι" το ανυπόγραφο κείμενο, αλλά ήθελα κάτι παραπάνω από τις εγκυκλοπαιδικές και εμπειρικές μου γνώσεις.
Χρειάσθηκε μια μέρα υπομονή, αλλά η απάντηση που δόθηκε δημοσίως, ήταν κάτι παραπάνω από τις προσδοκίες μου: "Δεν παίζει να έχει πτυχίο αυτός που είπε αυτά τα πράγματα."
Έβαλα αμέσως "Love", και βουρ ερώτηση: "θα μπορούσες να γίνεις πιό συγκεκριμένος;"
Ο προ ολίγων ημερών fb-friend Lakis Liloglou, απάντησε και πάλι πρόθυμα. Η πρώτη εικόνα που είχα ήδη σχηματίσει, ήταν ότι πρόκειται για κάποιον με ειδίκευση στον ιατρικό κλάδο και πανεπιστημιακό του εξωτερικού.
Αργότερα, θα ανακάλυπτα ότι πρόκειται για τον Dr Lakis Liloglou B.Sc.(hons), Ph.D., Senior Lecturer in molecular oncology. Ξενιτεμένος στο Liverpool της Μεγάλης Βρετανίας.
Απάντησε αμέσως: "ευχαρίστως. Το πιο καραμπινάτο είναι το pH. O ιός δεν έχει pH. To pH (αρνητικός λογάριθμος ιόντων υδρογόνου) είναι χαρακτηριστικό διαλυτών που επιτρέπουν την διάσταση ενώσεων, παράδειγμα το ενδοκυττάριο υδατικό περιβάλλον. Ας υποθέσουμε, όμως, πως ήταν λεκτικό λάθος και αυτό εννοεί ο ποιητής. Το pH του πλάσματος (υγρό συστατικό του αίματος) στον άνθρωπο καθορίζεται αυστηρά στο 7.4 (7.35-7.45) από πολλαπλούς ομοιοστατικούς μηχανισμούς. Αν το pH του πλάσματος αλλάξει αρρωσταίνουμε και σύντομα καταλήγουμε στα θυμαράκια. Αλίμονο αν άλλαζε το pH τρώγοντας ένα πορτοκάλι.
(...) αυτό από μόνο του είναι ενδεικτικό ατόμου που δεν γνωρίζει φυσιολογία. (...)"
Συνέχισα, ρωτώντας σε επί μέρους θέματα: "(...) Πες μου τη γνώμη σου σε κάτι παρακάτω, όμως: ποιός και γιατί έφτιαξε ένα τέτοιο αληθοφανές [στα μάτια του μη-γιατρού] κείμενο οδηγιών;"
Απάντηση, πάντα αμέσως: "πολλές οι πιθανότητες.
Κάποιος που δεν κατάλαβε τι του είπαν και από καλή καρδιά θέλησε να το μοιραστεί. Προσάρμοσε την δική του κατανόηση (π.χ. πως η θερμοευαισθησία του ιού έχει να κάνει με τον ήλιο) και έβγαλε κάτι που στο μυαλό του ακούγεται λογικό.
Κάποιος που θεωρεί πως καταλαβαίνει τα πάντα και μόνο οι βλάκες χρειάζεται να πάνε πανεπιστήμιο για να τα μάθουν αυτά, ενώ οι έξυπνοι τα μαθαίνουν και στο σπίτι απ’ το ιντερνετ. Αυτοί συνήθως έχουν μια θεωρία για τα πάντα, από πυρηνική φυσική μέχρι μοριακή βιολογία.
Κάποιος που ήθελε να τρολλάρει απλά.
Και άλλα που δεν περνάν απο το μυαλό μου."
Σχολίασα: "προσωπικά, το είδα εξ αρχής ως επιτηδευμένη απόπειρα τρολλαρίσματος της παραδοσιακής ιατρικής. Αυτό συντηρεί τις ελίτ, όταν τα πράγματα δυσκολεύουν πολύ."
Χωρίς να ζητώ απάντηση, συνέχισα με ερώτηση σε άλλο θέμα: "αν εξαιρέσουμε τα περί pH, δηλαδή την αιτιολόγηση των "συστάσεων", στην ουσία τους στέκουν κάπως;"
Απάντηση, άμεση και ευθεία: "οι βιταμίνες ναι
Ο ήλιος όχι
Τα περί pH όχι
Το λεμόνι στο νερό όχι
Το αυγό όχι, καλή διατροφή γενικώς
Το νερό ναι
Τα αρχικά συμπτώματα του covid είναι συμπτώματα κρυώματος - άρα ναι, αλλά σε κάθε ασθενή διαφορετικά."
"Θα κάνω το θέμα άρθρο στο blog μου για την Κυριακή το πρωί. Υποθέτω δεν έχεις πρόβλημα να μεταφέρω τη συζήτησή μας και να σε ευχαριστήσω δημοσίως."
"κανένα πρόβλημα".
Καθώς ήδη συμφωνήθηκε "διαδικτυακός καφές", κάποια άλλα σχετικά.
Στην ίδια ανάρτηση, η συζήτηση με άλλον fb-friend, τον χημικό μηχανικό Panayiotis Karageorgakis, κατέληξε στην εξής καίρια τοποθέτησή του: "Ο κόσμος είναι πανικόβλητος και ότι του δώσεις καινούργιο τον μπερδεύει και τον ανησυχεί παραπάνω. Σε ένα ιδανικό ψύχραιμο κοινό κάθε πληροφορία είναι χρήσιμη . Η γνώση δεν είναι κανενός και πρέπει να μεταδίδεται με αιτιολογημένο τρόπο. Αλλά τα ΜΜΕ μας έχουν υπερκορέσει και κουράσει με λάθος πληροφορίες, ώστε δεν μπορεί να αξιολογηθεί μια σωστή πληροφορία."
Οι τακτικοί διαδικτυακοί μου φίλοι, γνωρίζουν αυτό που με την ευκαιρία διετύπωσα ούτω πως: "Η βασική μου σκέψη, είναι ότι έχουμε να κάνουμε με "μημουαπτιστές". Δηλαδή με οπαδούς παράλογων απόψεων περί ασφαλείας, και ειδικά περί την υγεία. Αυτή η άποψη, στάση ζωής ουσιαστικά, τους οδηγεί σε όλα τα υπερβολικά. Το ότι κάποιοι το εκμεταλλεύονται, είναι άλλη υπόθεση.
Κι εγώ μικρό καλάθι κρατάω, αλλά όχι άδειο."
Ας συστηθώ: "Καλάθι" μου, είναι η γνώση ζωής.
Αφ' ενός τα βιώματά μου. Όχι μόνον οι εμπειρίες και οι ερασιτεχνικές αναζητήσεις, αλλά και οι μακρές συζητήσεις με διακεκριμένους γιατρούς.
Αφ' ετέρου, τα -όχι και τόσο πρόχειρα- διαβάσματα σε δύο εξαίρετα βιβλία.
Πρώτον, Kurt Pollak, "Η ΙΑΤΡΙΚΗ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ (Ελλάδα, Ρώμη, Βυζάντιο - Η Ιατρική στη Βίβλο και το Ταλμούδ), (Εκδόσεις ΠΑΠΑΔΗΜΑΣ, Δεκέμβριος 2007). Ό,τι θυμάμαι, όμως, καθώς δεν το έχω πιά.
Και δεύτερον, Δαμιανού Τσεκουράκη, "Η ΔΙΑΙΤΑ ΣΤΟΝ ΙΠΠΟΚΡΑΤΗ", (Εκδόσεις ΠΑΠΑΖΗΣΗΣ, Μάρτιος 2008).
Από το 2ο, επιλέγω μερικά χαρακτηριστικά αποσπάσματα:
"Στις πραγματείες της Ιπποκρατικής Συλλογής, η θεραπεία των ασθενειών αποδίδεται κατά κύριο λόγο σε μία αυτόνομη δύναμη (φύσις), που υπάρχει μέσα στον κάθε άνθρωπο, και έχει την ικανότητα να επαναφέρει τον άρρωστο στην κατάσταση της υγείας, χωρίς καν -σε ορισμένες περιπτώσεις- την επέμβαση του γιατρού." (σελ.32)
"Αυτήν την καλή, την ευχάριστη διάθεση, η οποία είναι παράγων πρωταρχικής σημασίας για τη θεραπεία των ασθενειών, ο γιατρός αυτός την αποδίδει κυρίως στη δίαιτα, στη σωστή διατροφή." (σ.113)
"Η δίαιτα εδώ (σημ.: Κνίδο) δεν είναι πρωταρχικής σημασίας για τη θεραπεία των ασθενειών, όπως συνέβαινε στη Σχολή του Ιπποκράτη, αλλά απλώς έχει ένα δευτερεύοντα, βοηθητικό ρόλο". (σ.145)
"Ο συνετός άνθρωπος, (...) πρέπει να είναι σε θέση να αντλεί ωφέλεια από τη δική του κρίση, σε περίπτωση που αρρωστήσει." (σελ. 159)
Δείχνει να έχουμε κάνει αλλιώτικες επιλογές, και μάλιστα θεμελιώδεις. Και ίσως -εικάζω!- το πληρώνουμε ακριβά πιά. Αν μη τι άλλο, να το δούμε;
Σε όσες και όσους, λοιπόν, αισθάνονται ότι κάτι πρέπει να κάνουμε, αλλά και μπορούμε, απευθύνω το παρόν προσκλητήριο. Αλληλοκατανόηση -το απαραίτητο πρώτο βήμα. Μετά, η κεφαλαιοποίηση της γνώσης, συστηματική και εποικοδομητική, καλοπροαίρετη και διεισδυτική, δεν θα είναι όνειρο άπιαστο.
Έχουν κουράσει, λέω, όχι μόνον οι λάθος πληροφορίες αλλά και οι πολλές και αταξινόμητες. Σωστά;
15 Νοεμβρίου 2020
Κώστας Τζαναβάρας
