Κορυφαίος υπουργός, προ ημερών στη ΔΕΘ, και εν όψει χειμερινών δυσχερειών, απασχόλησε την κοινή γνώμη με μία παραλλαγμένη μεταφορά του γνωστού σοφού Νόμου της Φυσικής Επιλογής. Η δήλωση ήταν γενική και νοηματική, και σε τρίτο πρόσωπο: "Όσοι δεν προσαρμοσθούν, θα πεθάνουν".
Η αντιπολίτευση, ως συνήθως, δεν πρόσεξε τη γενικότητα στη διατύπωση. Αλλά μάλλον και ελάχιστοι πρόσεξαν τί ακριβώς σημαίνει -επί του προκειμένου!- η τριτοπρόσωπη αναφορά. Και, με τον τρικούβερτο καβγά που ακολούθησε, κινδυνεύει η ουσία. Όχι;
ΣΤΑ MEDIA, ταυτόχρονα, γίνεται λόγος για εποχή μεγάλων αλλαγών. Κάποιοι λ.χ. τις χαρακτηρίζουν "τεκτονικές". Και ουδείς ισχυρίζεται ότι διαθέτει απλώς έναν ΠΛΗΡΗ ονομαστικό κατάλογο αυτών των αλλαγών. Περιμένουμε κάποιες συγκεκριμένες αλλαγές, δηλαδή, αλλά δεν τις ξέρουμε όλες.
Παρ' όλα αυτά, κάποιοι νομίζουν ότι είναι στο απυρόβλητο. Τουτέστιν: νομίζουν ότι ο Νόμος της Φυσικής Επιλογής αποδίδεται σε δεύτερο πρόσωπο. Αν δεν προσαρμοσθείτε θα πεθάνετε. Είναι τραγικό.
ΠΡΩΤΑ ΑΠ' ΟΛΑ, αν είναι να στοχασθούμε απροκατάληπτα και αντικειμενικά, θα πρότεινα να δούμε προσεκτικά τί λέει ο Δαρβίνος: "Δεν είναι το πιό δυνατό ή το πιο έξυπνο είδος αυτό που επικρατεί αλλά αυτό που προσαρμόζεται καλύτερα στις αλλαγές."
Άρα δεν έχει κανένα νόημα να επαναπαύεται ο οιοσδήποτε θεωρεί εαυτόν ισχυρόν. Ή/και έξυπνον -ακόμη περισσότερο. Η επιτυχία προσαρμογής κρίνεται αμείλικτα. Στην πράξη, όχι στα λόγια. Όχι ως προς τις επιταγές της εξουσίας, αλλά ως προς τα υπαγορευόμενα από τους Νόμους της Φύσης. Εκτός αν έκανε καλά ο Ξέρξης που μαστίγωσε τη θάλασσα.
ΕΠΙ ΤΗΣ ΟΥΣΙΑΣ, επί του καταλόγου των τεκτονικών αλλαγών δηλαδή, επισημαίνω τη γενική ταμπέλα: destructive innovations -αγγλιστί. Καταστροφικές καινοτομίες. Με απλά λόγια, υπάρχουν καινοτομίες που χαλάνε την πιάτσα ή/και που κλείνουν τεράστιους αριθμούς θέσεων εργασίας.
Πάντα υπήρχαν τέτοιες καινοτομίες, αλλά υπήρχαν "συνεννοήσεις" και μέτρα, και βολεύονταν κάπως η κατάσταση. Όμως: κάτι η πανδημία, κάτι ο ανεξέλεγκτος διεθνής ανταγωνισμός, κάτι η προοδευτική φύση του ανθρώπου... φαίνεται ότι οι -παντός είδους- πρακτικές τραστ τα βρίσκουν όλο και πιο σκούρα.
Το ίδιο υποδεικνύει, αν το αναλογισθούμε προσεκτικά, και το ότι κάποια τραστ, που δεν τα βρίσκουν καθόλου σκούρα, φθάνουν στο άλλο άκρο: φθείρουν την πελατεία τους φτωχοποιώντας την.
ΩΣ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ ΤΕΤΟΙΑΣ ΚΑΙΝΟΤΟΜΙΑΣ, θα μεταφέρω προσωπική εμπειρία, από το σχετικά μακρινό 2008. Ως Αγρονόμος-Τοπογράφος μηχανικός, είχα αναπτύξει, σε περιβάλλον διαδικτύου, το πρόγραμμα "ΔΗΛΩΣΗ ΚΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ". Σχεδίασα το πρόγραμμα, και κατηύθυνα τους προγραμματιστές που προσέλαβα.
Ούτε λίγο ούτε πολύ, οιοσδήποτε ξέρει να διαβάζει τους τίτλους των ακινήτων του (συμβόλαια κ.λ.π.), μπορούσε να φτιάξει μόνος του, για τα ακίνητά του, τη δήλωση στο Εθνικό Κτηματολόγιο. Όποια ώρα ήθελε, οπουδήποτε στον πλανήτη.
Σε κάθε του βήμα, ο χρήστης είχε τη δυνατότητα να ρωτήσει για το τρέχον βήμα, και να πάρει τις οδηγίες που χρειάζεται. Και έχει σημασία η λεπτομέρεια: δεν απασχολούνταν με οδηγίες που δεν τον αφορούσαν.
Και την τύπωνε τη δήλωση σε λευκό χαρτί. Το πρόγραμμα έφτιαχνε το έντυπο, και το τύπωνε συμπληρωμένο. Το πρόγραμμα, μάλιστα, είχε και ενσωματωμένους ελέγχους ορθότητας των στοιχείων.
Η ουσία είναι αυτή: οι δηλώσεις που μαζεύονται σε ουκ ολίγα γραφεία τόσες δεκαετίες, θα μπορούσαν να συνταχθούν σε ελάχιστο χρόνο. Δεν θα πω για μέρες ... 2-3 μήνες, χαλαρά.
ΛΙΓΑ ΧΡΟΝΙΑ ΑΡΓΟΤΕΡΑ, έχοντας πιά γίνει και ο ίδιος διαδικτυακός πολίτης, ανάρτησα διάφορα άρθρα και videos που ανέπτυσσαν το θέμα "Get to internet or die" -Μπες στο διαδίκτυο ή πέθανε. Είχα πάρει το μάθημά μου, έστω πικρά.
Η ουσία: αν ο ανταγωνιστής μας "πουλάει" μέσω διαδικτύου, η πλάστιγγα του ανταγωνισμού γέρνει καταφανώς υπέρ του. Ο πωλών διαδικτυακώς έχει τεράστιο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα -γνωστό θέμα πια. [Τονίζω πάντως: αυτό δεν αφορά αυτομάτως ο,τιδήποτε πωλείται.]
Τονίζω, επίσης, ότι ανταγωνιστική πώληση μέσω διαδικτύου δ-ε-ν είναι το να είμαστε απλώς προσιτοί διαδικτυακά. Δεν φθάνει, να το πω απλά, μία απλή διαδικτυακή βιτρίνα. Με άλλα λόγια, αυτό που έκανε το πρόγραμμά μου το 2008, ήταν ότι ερχόταν σε διάλογο με τον χρήστη.
Κοντολογίς: το πρόγραμμα ήταν πωλητής [κτηματογράφος για την ακρίβεια], όχι βιτρίνα ή παραγγελιοδόχος. Είναι τεράστια η διαφορά.
ΚΑΠΩΣ ΕΤΣΙ, όμως, ξεφεύγουμε λιγάκι από την ως άνω νοηματική αναφορά στον νόμο του Δαρβίνου. Αντιλαμβάνεται εύκολα κανείς τί θα γινόταν, αν γενικευόταν η εφαρμογή αυτής της τεχνικής. Προφανώς, αλλαγές μεγαλύτερες από αυτές που ενέπνευσαν τη φράση του τίτλου. Και αλυσιδωτές -σωστά;
Και επαναλαμβάνω: ουδείς ισχυρίζεται ότι διαθέτει έστω έναν πλήρη κατάλογο πιθανών επιπτώσεων τέτοιων καινοτομιών -έστω ονομαστικό.
Είναι τέτοιες και τόσες οι τεκτονικές αλλαγές, κοσμογονικές μάλλον, που στην πραγματικότητα τίθεται το μέγα ερώτημα: τί είναι άνθρωπος; Αυτό κρίνεται σε εσχάτη ανάλυση.
Ειδικότερα: Πώς θα είναι η εργασία; Η εκπαίδευση; Πώς θα είναι το εμπόριο, η επικοινωνία παραγωγών και καταναλωτών; Πώς θα μοιράζεται ο πλούτος; Πόσους δημοσίους υπαλλήλους θα χρειαζόμαστε; κ.ο.κ.
Τίθεται στην πραγματικότητα ΟΧΙ ΜΟΝΟΝ το ερώτημα ποιός μπορεί να επιβιώσει, αλλά ΠΡΩΤΑ ποιός θα θέλει να επιβιώσει σε ένα τέτοιο κόσμο. Είναι πρωτίστως κρίση υπαρξιακή.
Και αναλογίζομαι τί θα μείνει όρθιο, αν αρχίσει να απασχολεί σοβαρά το θέμα της φιλικότητας. Αλλιώς: αν προσαρμοσθούμε, άραγε, θα επιβιώσουμε; Μήπως χρειάζεται να προσαρμοσθούμε και καλά και εγκαίρως;
ΥΠΟ ΑΥΤΕΣ ΤΙΣ ΣΥΝΘΗΚΕΣ, λοιπόν, και αντί του να "πάρουμε τα βουνά", εισηγούμαι ούτω πως: να προσαρμοσθούμε ή να πρωτοπορήσουμε;
Κόρινθος 17 Σεπτεμβρίου 2022
Σοφίας, Πίστεως και Ελπίδος
Κώστας Τζαναβάρας
σύμβουλος μηχανικός-συγγραφέας
