Κυριακή 22 Οκτωβρίου 2017

Ποιός «evil» στράβωσε το ειδύλλιο Trump-Τσίπρα στο Rose Garden;



H «θεαματική προσχώρηση Τσίπρα στο γεωπολιτικό στρατόπεδο Τrump», έμεινε ημιτελής. Εξελίχθηκε ομαλά, όπως ακριβώς προδιαγράφηκε στο προηγούμενο άρθρο «Τι μπορούμε να περιμένουμε από τον Πρόεδρο Trump;», αλλά μέχρις ενός σημείου. «Έφθασε στη βρύση, αλλά νερό δεν ήπιε».
Εδώ, απλώς, θα παρουσιασθούν αναλυτικώς τα γεγονότα της συνέντευξης τύπου, καθώς και μία στοιχειοθετημένη ερμηνεία τους.
Το σκηνικό
Για να «δρομολογήσει» το «σφοδρό πολιτικό ειδύλλιο, Κορινθιακού ρυθμού»,
η αμερικανική πλευρά συνέβαλε τα μέγιστα, με την ασυνήθιστη επιλογή του Rose Garden ως σκηνικού της συνέντευξης τύπου.
Την όλη ρομαντική σκηνοθεσία, συμπλήρωνε μία πανέμορφη φθινοπωρινή λιακάδα.
Οι ωραιοποιήσεις
Στις αρχικές τοποθετήσεις, όλα ήσαν μια χαρά. Αρχή-αρχή, αίφνης, ο αρχηγός του «drug infested nation» πανηγύριζε δημοσίως το νέο χρηματιστηριακό ρεκόρ.
Κατά πόδας, ο αρχηγός της ασυναρτησίας και του κρατισμού, διεκήρυσσε ότι όχι απλώς ξεπερνιέται η κρίση, αλλά μαζί και «το μοντέλο που οδήγησε στην κρίση».
Και βρέθηκαν τόσο ωραία τα πράγματα, ώστε ο πλανητάρχης να μας ευχηθεί ειλικρινά «και στα δικά σας» στο χρηματιστήριο…
Αλλά, ποιο ειδύλλιο δεν θέλει κάποιες ωραιοποιήσεις για ατμόσφαιρα;
Οι ανταγωνιστές
Και οι δύο πλευρές, με την δέουσα διακριτικότητα, φρόντισαν να προγγίξουν τους εκατέρωθεν αντιζήλους. Η Ευρώπη υπέστη δημόσιο στριπτήζ, καθώς μία ακριβής θέση του Thomas Jefferson υπεδείκνυε εξ αντιδιαστολής την υποκρισία του ευρωπαϊκού φιλελληνισμού.
Από την άλλη, δεν κρυβόταν ο παραμερισμός της Τουρκίας στα αισθήματα –αλλά και στους ψυχρούς υπολογισμούς– της υπερδύναμης.
Το παρελθόν
Και οι δύο πλευρές, ευλόγως, εξήραν την Ιστορία της Ελλάδας, αλλά και τον ισχυρό δεσμό που υποδεικνύει αδιαμφισβήτητα η διαδρομή ιδεών: Αρχαία Ελλάδα – Αμερικανική Επανάσταση – Ελληνική Επανάσταση.
Εκφράζοντας «δέος», πάντως, για το παρελθόν της Ελλάδας, ο αμερικανός λογογράφος δεν απέφυγε την χοντράδα. Την χαρακτήρισε «μία κοιτίδα του Δυτικού Πολιτισμού». Ενώ η κοιτίδα είναι η Αθήνα, το καύχημα αλλά και το όνειδος της Ελλάδας. Εξ ου και η Δύση πηγαίνει εκεί που πηγαίνει…
Η φρονιμάδα
Καθώς ο λογογράφος έβαζε τον πλανητάρχη να δηλώνει υπερήφανος (proud), που η χώρα του θα είναι «τιμώμενη» στην επόμενη ΔΕΘ [λες και ξέρει κανείς ποια χώρα τιμήθηκε πριν ένα μήνα], η άλλη πλευρά το μάζευε σωστά: έχει σημασία, αλλά για την Ελλάδα.
Το προγεφύρωμα
Στα πλαίσια του «ούτε αυτή τη φορά θα πάει το “βουνό” στον “Μωάμεθ”» η υπόθεση Obamacare έγινε δεκτή ως «μια καλή δοκιμή» ως προς «το ΠΩΣ τίθενται τα τρέχοντα πολιτικά ζητήματα».
Η πρώτη δημοσιογραφική ερώτηση, μετέφραζε τις «αρλούμπες περί προθέσεων κατάργησης του συστήματος κοινωνικής προστασίας της υγείας» σε «κριτικές που λένε για προσπάθειες καταστροφής (destroy) του Obamacare».
Η Προεδρική απάντηση, απευθυνόταν σαφώς στο ελληνικό ακροατήριο. Έδινε έμφαση στα συμφέροντα των ασφαλιστικών εταιρειών, που «έκαναν περιουσίες», στην προτεραιότητα «φροντίδας για τον λαό», ενώ κατακεραύνωνε τους «κωλυσιεργoύς (obstructionists) Δημοκρατικούς.
Ο εχθρός
Το αν κατάλαβαν και πόσοι, ότι «ο Trump προσπαθεί να βελτιώσει το σύστημα υγείας, όχι να το καταργήσει», είναι ένα άλλο ζήτημα. Η προσπάθεια έγινε. Απλώς κάποιοι δεν έχουν ακόμη καταλάβει ότι είναι απαραίτητη η άμεση συγκριτική αναφορά. Στο στυλ: «Όχι αυτό, εκείνο. Άλλο αυτό, άλλο εκείνο. Το καταλάβαμε;».
Εμμέσως πλην σαφώς, ανέκυπτε το μέγα ζήτημα των «crooked media». Τα πολιτικά ζητήματα, πλέον, «τίθενται όπως έχουν, ή όπως γουστάρει να τα παρουσιάζει ο κατ’ ευφημισμόν “ελεύθερος” “τύπος”;» δηλαδή.
Η αποκάλυψη
Το χαρμόσυνο κλίμα τάραξε η αιχμηρή ερώτηση αμερικανού δημοσιογράφου, σχετικά με την δήλωση Τσίπρα, από τον Μάρτιο του ‘16, που χαρακτήριζε τον μετέπειτα υποψήφιο και τελικά Πρόεδρο ως «διάβολο».
Είναι βαριά προσβολή. Να σκεφθεί κανείς ότι για evil έχει π.χ. τον ISIS
Άλλο να τον προσβάλλεις με κάποιον πολιτικό χαρακτηρισμό, κι άλλο evil. Το καταλάβαμε;
Η αντίδραση
Προφανώς, o οικοδεσπότης ανέμενε κάποια παρόμοια ερώτηση, αλλά ίσως όχι και για evil. Η ευφυής παρεμβολή του: «Εύχομαι να το ήξερα πριν από την ομιλία μου» ήταν ίσως δείγμα των υψηλών αντανακλαστικών του, αλλά ήταν σίγουρα δείγμα των καλών προθέσεών του. Ίσως κάρφωνε περίτεχνα ουκ ολίγους συνεργάτες του, αλλά σίγουρα κάρφωνε τον φιλοξενούμενό του.
Το χιούμορ, πάντως, πέρασε. Γέλασε δυνατά –αν και κάπως περίεργα– ο φιλοξενούμενος, γέλασαν κι άλλοι.
Ο οικοδεσπότης υπομειδίασε. Δεν μπορούσε να ξέρει την απάντηση, αλλά είχε έτοιμο το πνεύμα κατανόησης για την ανταπάντησή του. Θα κάλυπτε τον συμπαθή φιλοξενούμενό του: όλοι αυτό έπαθαν, αλλά τα βρίσκουμε πιά –το νόημα.
Η αναμονή
Έχοντας υποδείξει καταλλήλως την παράλειψη της άλλης πλευράς να αποκαταστήσει ενωρίτερα, προφανώς, ο Trump περίμενε για αρχή το αυτονόητο: ένα ξερό “I am sorry”. Στην γλώσσα του υψηλού προσβεβλημένου, κατά απολύτως επιβαλλόμενη υπέρβαση του πρωτοκόλλου.
Η εξομολόγηση
Η κρίσιμη απάντηση Τσίπρα στα ελληνικά ήταν απολύτως ευθεία: «Διαπίστωσα από τη συνάντηση που είχα με τον Πρόεδρο ότι η προσέγγιση του στα πράγματα και ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει την πολιτική ορισμένες φορές μπορεί να μοιάζει διαβολικός, αλλά γίνεται για καλό.»
Παρακάτω, ειπώθηκε και το εξής απίστευτο: «Δεν αισθάνθηκα ούτε μια στιγμή ότι απειλούμαι». Λες και χρειάζονταν κάποια διαβεβαίωση ότι φιλοξενούμενος ο πρωθυπουργός της Ελλάδας στον Λευκό Οίκο δεν απειλήθηκε.
Ο θησαυρός
Η εξομολόγηση Τσίπρα, μπορεί να ιδωθεί από δύο οπτικές γωνίες. Η μία, καταγγελτική και ειρωνική. Η άλλη, των σκαπανέων, δημιουργική και στοχοκεντρική.
Πολύ απλά: Πρόκειται για την πιο κραυγαλέα μαρτυρία για το τι κλίμα δημιουργείται κατά του Trump από την προπαγάνδα των crooked media. Είναι ευθεία μαρτυρία ενός πρωθυπουργού. Σε αυτή την μαρτυρία, το ειλικρινές «Δεν αισθάνθηκα ούτε μια στιγμή ότι απειλούμαι», είναι λόγος τελεσιδικίας.
Και επαναλαμβάνω: «Είναι εξαιρετικά μεγάλο το ειδικό βάρος της Ελλάδας, όταν μιλάει σωστά. Παγκοσμίως. Ακόμη και με προφορά Τσίπρα».
Είχα ρητώς προϊδεάσει για την χρησιμότητά της: «θα ήταν κάτι παραπάνω από πολύτιμη –εκτιμώ– για τον Πρόεδρο των ΗΠΑ, την ώρα που υφίσταται ανελέητο πόλεμο από τον κατ’ ευφημισμόν “τύπο”».
Το παράδοξο
Κανονικά, θα περίμενε κανείς ένα ακόμη δείγμα γενναιοφροσύνης του πλανητάρχη. Αν κάποια αυτοσύστασή του δεν σηκώνει αντιρρήσεις, είναι που δηλώνει gentleman.
Πώς, λοιπόν, δεν προχώρησε σε κάποια θεαματική θερμή χειρονομία;
Αντιθέτως, μάλιστα, ήταν έκδηλη η απογοήτευσή του. Πάλι καλά που δεν έπαθε κανένα εγκεφαλικό, πάλι καλά που δεν διέκοψε απότομα την εκδήλωση.
Η ερμηνεία
Όπως προκύπτει από το αγγλόφωνο video, αλλά και από τα επίσημα πρακτικά του Λευκού Οίκου, στα αυτιά του Trump  έφθασε το εξής: «The meeting I had with the President -- his approach and the way he addresses most publics –». Και συνέχιζε με γενικολογίες περί καλών ΗΠΑ.
«Χάθηκε στην μετάφραση» όλο το ζουμί: «μπορεί να μοιάζει διαβολικός, αλλά γίνεται για καλό».
Η παρερμηνεία
Ήταν ό,τι χειρότερο αυτό που έφθασε στα αυτιά του οικοδεσπότη, ως απάντηση του φιλοξενουμένου του. Στη συνέχεια, τα πάντα είχαν ανάποδο νόημα. Οι γενικολογίες περί του διεθνούς ρόλου της υπερδύναμης, φάνταζαν υπεκφυγή.
Το «Δεν αισθάνθηκα ούτε μια στιγμή ότι απειλούμαι», υπό την παρερμηνεία που προέκυπτε, ξεχείλισε το ποτήρι. Ο Donald Trump υπομειδιά, φανερά απογοητευμένος, και κουνά με πίκρα αριστερά-δεξιά το κεφάλι του. Η αμυδρή κίνησή του, τονίζει το νόημα.
Η διαφορά
Έλειψαν, στη δοθείσα μετάφραση, δύο κρίσιμα στοιχεία: αναίρεσε προσωπικά τον χαρακτηρισμό και εντελώς ειδικά το evil. Ενώ φάνηκε σαν να μίλησε γενικά περί ΗΠΑ και σαν να σφύριξε αδιάφορα για την κρίσιμη λέξη.
Στην ίδια απάντηση, η συνήθης για σοβιετόφρονες μακρηγορία στα δύσκολα, έκανε την κατάσταση αφόρητη. Η δυσφορία του οικοδεσπότη δεν κρυβόταν με τίποτα.
Η ανταπάντηση
Παρόλα αυτά, ο Donald Trump φάνηκε γενναιόφρων. Πρόφερε ακόμη και ένα «thank you», αλλά όλο φαρμάκι. Κάλυψε τον φιλοξενούμενό του, όμως, σύμφωνα με την προετοιμασία του. Έκανε μία γενικόλογη αναφορά σε χώρες που «ήταν λίγο νευρικές στην αρχή» απέναντί του.
Το μαρτύριο
Η συνέχεια δεν μπορούσε παρά να είναι ψυχρή –για όσους αντιλαμβάνονται τους κώδικες. Η κακή απόδοση της κρίσιμης απάντησης, προσθέτονταν σε κάτι που ούτως ή άλλως ήταν αφόρητο για τον οικοδεσπότη: αργή άρθρωση, πολυλογίες, περισπούδαστο ύφος, κάποιες υπερφίαλες θέσεις.
Το χρίσμα
Σε αυτό το κλίμα, υποβλήθηκε από αμερικανό δημοσιογράφο μία αδιανόητη ερώτηση: αν η Τουρκία είναι δημοκρατία, κι αν πρέπει να είναι στο ΝΑΤΟ.
Η απάντηση Τσίπρα ήταν εξ ίσου αδιανόητη. Έδωσε «καθαρά μηνύματα», όπως «η Τουρκία να μην δημιουργεί εντάσεις με συμμάχους σαν την Ελλάδα».
Η συνέχεια από πλευράς πλανητάρχη, ήταν εξ ίσου εντυπωσιακή: εκκωφαντική σιωπή. Η απόλυτη έκφραση σύμπλευσης.
Στα άκρα
Ο Donald Trump, εντούτοις, μεγάλωσε τις αποστάσεις. Φρόντισε δεόντως να περάσει ρητώς το μήνυμα «Έχουμε μεγάλη εμπιστοσύνη στην Ελλάδα ως έθνος», αφήνοντας να εννοηθεί σαφώς ότι η εμπιστοσύνη του δεν αφορά προσωπικά τον αναιδή φιλοξενούμενό του.
Το κέρδος
Η περιπλοκή από την εμφανή διαφορά στην μετάφραση, εκτιμάται ότι είχε τις εξής συνέπειες:
1.      Ενώ καταγράφηκε η πολιτική υποχώρηση Τσίπρα, και τον δεσμεύει περαιτέρω, δεν του πιστώθηκε από τον Trump. Τουλάχιστον δημοσίως.
2.      Οι δηλώσεις Trump, υπέρ των επενδύσεων στην Ελλάδα, αποκτούν ιδιαίτερη ισχύ υπέρ της χώρας, καθώς επαναλήφθηκαν σε κλίμα έντονης δυσφορίας για τον πρωθυπουργό.
3.      Το ίδιο, και ως προς τον ρόλο της στην Ανατολική Μεσόγειο και τα ελληνοτουρκικά.
Συνεπώς, η εύλογη ερώτηση «γιατί έγινε όλο αυτό;», έχει δύο εκδοχές.
Το αλλόκοτο
Η εκδοχή του ανθρωπίνου λάθους του μεταφραστή, στηρίζεται στο εξής: βλέποντας τον Trump να απαντάει, αιφνιδιάσθηκε που τέλειωσε τόσο γρήγορα. Και, χάνοντας ρυθμό, «έκανε σαλάτα» την κρίσιμη απάντηση.
Στην Ιστορία αναφέρεται μία σχετική άποψη: «Δεν χάθηκε η μάχη γιατί έβρεξε. Έβρεξε γιατί έπρεπε να χαθεί η μάχη».

Innocent mistakes
Η εκδοχή του σκοπίμου λάθους, έχει δράστη με ονοματεπώνυμο: Αλέξης Τσίπρας. Θέλησε να μην περάσει η εξομολόγησή του στο αγγλόφωνο κοινό. Και, αντιθέτως, να περάσει η σύνδεση Λευκού Οίκου και απειλής, ενώ ο ίδιος ήταν αγέρωχος. «Δεν με πτοεί εμένα αυτός» ήταν το μήνυμα που πέρασε ύπουλα.
Στο ελληνικό κοινό, έτσι κι αλλιώς, ούτε πέρασαν πολλά-πολλά, αλλά ούτε και νοιάζεται κανείς για την ουσία. Καλά στημένη προπαγανδιστική μηχανή, φροντίζει συστηματικά να τροφοδοτεί με αφορμές κουτσομπολιών τους αφελείς συνεργούς.
Η σκοπιμότητα
Η απάντηση ήταν στημένη ακριβώς για να έχει δύο όψεις.
Μία η πρωτότυπη, στα ελληνικά. Ειλικρινής ομολογία, αλλά αδιάφορη για το ελληνικό κοινό. Εύκαιρη, πάντως, για τον βαριά προσβεβλημένο πλανητάρχη, οψέποτε χρειασθεί.
Η δεύτερη όψη, στα αγγλικά, είχε τελείως άλλο νόημα. Σκοπίμως. Γι’ αυτό και απέφυγε επιμελώς να δώσει κάτι πιο συγκεκριμένο: να φέρει κάποιο παράδειγμα όπου κάποια θέση Trump του φάνηκε αρχικώς διαβολική, αλλά μετά κατάλαβε ότι ήταν για το καλό. Και κανείς δεν τον ρώτησε…
Η επιβεβαίωση
Πέρασαν τόσες ημέρες, και ένα τόσο σημαντικό λάθος δεν έχει επανορθωθεί –τουλάχιστον δημοσίως.
Το σύμπλεγμα
Είναι στην κρίση του αναγνώστη αν και πώς αξιοποιήθηκε από την ελληνική πλευρά το «σενάριο επιστημονικής φαντασίας» του υπογράφοντος. Μπορεί, απλώς, να έκαναν τις ίδιες σκέψεις για το τι θα ήθελε να ακούσει ο πλανητάρχης.
Αλλά, όπως και να ‘χει, πρόκειται για χαρακτηριστική συμπεριφορά «ψωνίζοντος βλακός». Το φαινόμενο έχει υποδείξει ήδη από το 1941 ο Ευ.Λεμπέσης, εννοώντας τον βλάκα που ξέρει να παραπλανά τον ευφυή συνομιλητή του, παριστάνοντας περίτεχνα ότι συμφωνεί και συμπλέει.
Η προοπτική
Ο Ευ.Λεμπέσης, επίσης, είχε προειδοποιήσει για την βεβαιότητα της τελικής επικράτησης των βλακών, για την πλήρη βλακοκρατία. «Ενός βλακός, μύριοι έπονται» διεπίστωνε.
Και, ως γνωστόν, «τον βλάκα δεν τον νικάς, τον αφήνεις να χάσει μόνος του». Νόμος. Για …έξυπνους.
Κάτι ακόμη
Τέτοια αυτοπεποίθηση, και τόση χρηματιστηριακή χαρά ο πλανητάρχης;
Μήνας που ‘ναι.

Κόρινθος 22 Οκτωβρίου 2017

Κώστας Τζαναβάρας







Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου