Δούρου και νεοταξικός κυνισμός

Απευθύνω αυτό το άρθρο κυρίως σε φίλους προσκείμενους στο ΣΥΡΙΖΑ, προκειμένου να τους δείξω επακριβώς τι βλέπω ότι στηρίζουν στην περίπτωση της περιφερειάρχισσας Αττικής Ρ.Δούρου.

Καθαρές κουβέντες, με σαφείς υποδείξεις, πάνω στο γνωστό 4λεπτο βίντεο.

Να το ξαναδούμε, πρώτα, προτείνω. Προσεκτικά –να ξέρουμε για τι μιλάμε.

«Ο Αγώνας για την Αλήθεια Ξεκινάει», κατά την περί ης. Και το έναυσμα, απ’ ό,τι λέει, αλλά και απ’ ό,τι ρώτησα και [μισο;]κατάλαβα, προέκυψε από ένα βίντεο που έστειλε με sms ο Πατούλης σε ψηφοφόρους στο Μάτι και τα πέριξ.

Αυτό το βίντεο, στο ίδιο μυστηριακό στυλ, σαν από ταινία τρόμου, έδειχνε εικόνες της καταστροφής. Είχε και κάποιο τραγούδι [παραφρασμένο;] «ΔΩΣΤΕ ΜΟΥ ΦΩΤΙΑ ΝΑ ΚΑΨΩ, ΝΑ ΜΗ ΜΕΙΝΕΙ ΤΙΠΟΤΑ». Και –φαίνεται– το μπέρδευε, με κάποιο τρόπο, σαν να το έστειλε η Δούρου.

Αρχίζει έτσι ένα γαϊτανάκι τρόμου, στο οποίο –έτσι όπως είναι σήμερα τα εκλογικά μας ήθη– δεν χάνει κανείς από τους δύο. Είναι μία αντιπαράθεση που ελκύει και συσπειρώνει. Αυξάνει το άθροισμά τους. Γι’ αυτό και γίνεται.

Και δεν χρειάζεται να κάνουν κάποια συμφωνία –τους ωθούν αβίαστα οι άγραφοι νόμοι του συστήματος. Το συμφέρον τους.

Σε αυτό το σημείο, η Δούρου κάνει κάτι απαράδεκτο: αντιγράφει εργαλείο της ναζιστικής προπαγάνδας.

Ο Γκαίμπελς, ως γνωστόν, συνήθιζε να προβάλλει στερεότυπα το σύνθημα «Alle sagen Ya!»  Άκουγε η κυρά-κατίνα κι ο μπαρμπα-μήτσος ότι «Όλοι λένε Ναι!», και πειθόταν. Άμεσα και οριστικά.

Έτσι αποδέχθηκαν να γίνει πόλεμος, έτσι έστειλαν το παιδί στον πόλεμο, έτσι ο φρουρός έβαλε τον Εβραίο στο φούρνο κ.λ.π. Γνωστά πράγματα, αλλά μάλλον ξεχασμένα.

Συγκεκριμένα, η Δούρου, αντί να πει ευθέως κάτι σαν «ό Πατούλης σας έστειλε αυτό», περνάει πονηρά το «Όλοι ξέρουν». Φαίνεται αθώο και ασήμαντο, αλλά δεν είναι. Αυτοί που απλώς δεν έτυχε να ξέρουν, μπαίνουν στο γνωστό «μηχανισμό συμμόρφωσης». Και διστάζουν να ρωτήσουν. Εγκλωβίζονται, και θυματοποιούνται.

Αυτός ο επιτήδειος εγκλωβισμός θυμάτων, θα επιβεβαιωθεί και παρακάτω.

Πριν μπούμε στα πολύ βαθιά, παρακάτω, προτείνω να τελειώνουμε πρώτα με τον Πατούλη και τις σχετικές επικρίσεις της Δούρου. Οι «τοξικοί άνθρωποι» που «χρησιμοποιούν τον πόνο τόσων οικογενειών, μόνο και μόνο για να έχουν μία ευκαιρία να εκλεγούν», και για εμένα, είναι μία αναμφισβήτητη πραγματικότητα. Για εμένα τουλάχιστον, είναι –με παραλλαγές– και η βασική αρρώστια της Ελλάδας. Διαχρονικά.

Και είναι κοινωνικός καρκίνος. Βασικά «κύτταρα» του κοινωνικού ιστού, σκέπτονται το συμφέρον τους και μόνον. Σε βαθμό διαστροφής, μέχρι και παράνοιας.

Αλλά, εδώ δ-ε-ν μιλάμε για τον Πατούλη –άλλωστε δεν τον ξέρω καθόλου. Μιλάμε για τη Δούρου.

Να το γενικεύσουμε, να έχουμε ένα μπούσουλα πολιτικών διαλόγων;

Έχουμε και λέμε:

[1] εξετάζουμε ξε-χω-ρι-στά τι λέει ο Α,

[2] εξετάζουμε ξε-χω-ρι-στά τι λέει ο Β και

[3] τ-ώ-ρ-α συγκρίνουμε Α και Β.

Όταν προσπαθούμε να βγάλουμε άκρη από αυτά τα τρία ταυτόχρονα, ή μόνο κάνοντας το [3], έχουμε τα γνωστά αποτελέσματα. Το γνωστό πολιτικό κλίμα. Υποθέτω ότι θέλουμε κάτι καλύτερο. Ποιοτικά καλύτερο. Όχι;

Γυρίζουμε στη Δούρου.

Στο ίδιο πλαίσιο σύγχυσης, είναι και αυτά που λέει για «τα 40 χρόνια του παλαιού καθεστώτος». Λέει: «Αρνήθηκα να δείξω με το δάχτυλο άλλους», και αναρωτιέμαι γιατί. Προφανώς, όπως λέει, η «φροντίδα των οικογενειών των θυμάτων» έχει προτεραιότητα. Αναντίρρητα. Αλλά από πότε αποφασίσαμε να μην αποδίδονται ευθύνες για οφθαλμοφανή εγκλήματα;

Μια λογική εξήγηση: από τότε που χρειάζονται ασυλία και οι εγκληματικές ολιγωρίες της περσινής τραγωδίας. Μία πρώτη χαρακτηριστική ένδειξη: δεν κάνει καμία απολύτως αναφορά σε ευθύνες δικές της. Μόνο επιχείρημα, από πλευράς της περί ης, η σιωπή. Φθάνει;

Η γνώμη μου: η σιωπή είναι επιχείρημα, και πολύ πειστικό, όταν κάποιος έχει εξ αντικειμένου δίκιο. Αλλά σε αυτή την περίπτωση, δεν χρειάζεται ποτέ να επικαλεσθεί τη σιωπή του. Αν βρεθεί στην ανάγκη να τη θυμίσει, τότε κρίνεται το σκεπτικό της. Δεν δικαιώνεται αυτομάτως.

Εν ολίγοις: η περί ης θεωρεί ότι δικαιώθηκε για τα πάντα, επειδή απλώς σιώπησε. Αλλά δεν πάει έτσι. Να το δούμε συγκεκριμένα.

Η Ρένα Δούρου, λοιπόν, ισχυρίζεται: «Επέλεξα (…) να δουλέψω σκληρά, ώστε να μη μας ξαναβρεί μία τέτοια καταστροφή».  Ιδού τι ακριβώς προσκομίζει, μετά από σχεδόν ένα χρόνο τέτοιας «σκληρής δουλειάς»: πλήρη σύγχυση.

Πρώτον, προτείνει σιωπηρά πλήρη παραίτηση ακόμη και από σκέψεις για διόρθωση των όσων άφησε το ως άνω «παλαιό καθεστώς»: απέραντες εκτάσεις [νομιμοποιημένων;] αυθαιρέτων σε πευκοδάση. Ώστε, τελικά, δεν γίνεται τίποτα να διορθωθεί; Θα καιγόμαστε για πάντα;

Δεύτερον, δεν κάνει καμία σκέψη ακόμη και για ετήσια έργα καθαρισμού, ώστε να ελαττώνονται κάπως τα εύφλεκτα υλικά. Τίποτα δηλαδή σε νοοτροπία Προμηθέα. Τίποτα πριν την κακιά την ώρα.

Τρίτον, επιχειρεί απαράδεκτη κινδυνολογία για «σφοδρές κλιματικές αλλαγές». Επί τέλους: φωτιές σε κατοικημένα πευκοδάση, έχουμε κάθε τόσο. Ερωτώ: στον πρωτάκουστο απολογισμό νεκρών της φωτιάς στο Μάτι, πώς ακριβώς «ευθύνεται» η κλιματική αλλαγή; Άραγε, στοιχειοθετείται κάποιος βάσιμος συλλογισμός, ή ό,τι θέλουμε λέμε;

Κι αυτό το «σφοδρές», πώς ξεφύτρωσε σε ένα χαρακτηριστικά αργό φαινόμενο; Τόσο αργό, μάλιστα, που αμφισβητείται από επιστήμονες ακόμη και η ύπαρξή του.

Ακόμη: «θα προκαλέσουν περισσότερες τέτοιες πυρκαγιές, σε βαθμό που δεν έχουμε ξαναδεί». Έλεος.

Τέταρτον, εκείνες οι «δυνάμεις ανώτερες από μας», από τις οποίες «εξαρτάται το πότε θα ξεσπάσει η επόμενη φωτιά», τι φρούτο είναι πάλι; Απ’ όσο ξέρω από Θρησκευτικά, όταν μιλάμε για Θεό, εννοούμε την Ανώτερη Δύναμη. Μήπως εδώ, με τον πληθυντικό, και το δάχτυλο που δείχνει ψυχρά ψηλά, κι όχι με κάποια ευλάβεια, έχουμε κάτι σχετικό με τη θρυλούμενη τεχνολογία πρόκλησης φυσικών καταστροφών; Μήπως να την ρωτήσουμε να ξέρουμε τι κίνδυνο διατρέχουμε; Με σαφήνεια, όχι περίπου.

Πέμπτον, και κυριότερο, δηλώνει ευθέως: «Είναι ανθρωπίνως αδύνατο να αποτρέψω την επόμενη φωτιά». Τι στο καλό εννοεί πάλι; Τι ακριβώς δεν μπορεί να αποτρέψει; φωτιά; καψίματα; θανάτους;

Θεωρητικά, μόνον το πρώτο είναι ανθρωπίνως αδύνατο να το αποτρέψει. Όμως, η επέκταση μιάς εστίας φωτιάς, όπως και οι ανθρώπινες απώλειες, αποτρέπονται. Όχι, βέβαια, με προχειρότητες και ασάφειες.

Αλλιώς: η φωτιά δ-ε-ν χαμπαριάζει από δημιουργική ασάφεια.

Και, έκτον, μετά από τόσους μήνες «σκληρής δουλειάς», προσκομίζει ιδέα για λύση: θα πέφτει σύρμα από μηνύματα με κινητά που «θα μας ειδοποιούν και θα μας καθοδηγούν στην ασφάλεια».

Αυτό το τελευταίο, πάντα κατά τη γνώμη μου, είναι και το χειρότερο.

Και δεν αναφέρομαι, φυσικά, στο ότι ούτε σε αυτό το σημείο αισθάνθηκε την ανάγκη να απολογηθεί. Διευκρινίζω: Αν –έστω– είναι ανθρωπίνως δικαιολογημένη που δεν το σκέφθηκε πριν την περσινή φωτιά, γιατί τώρα το έχει στο προεκλογικό πρόγραμμα κι όχι στον απολογισμό της; Σωστά;

Αλλιώς: τι καλύτερο έχουμε έτοιμο για φέτος το καλοκαίρι; Ποιος ευθύνεται;

Να, όμως, γιατί το θεωρώ χειρότερο: Η λύση που προτείνει είναι χαρακτηριστική νεοταξικού κυνισμού. Εκμεταλλεύονται φτώχεια, μιζέρια, ανάγκες κ.τ.τ. για να οδηγούν μάζες σε ομηρία. Και να τις έχουν για σίγουρους ψηφοφόρους.

Λόγου χάριν, με κάτι τέτοια, οι «Δημοκρατικοί» της Αμερικής έπαιρναν 90% στους Αφρο-Αμερικανούς. Εγκαθιδρύοντας και συντηρώντας σχέση εξάρτησης, στα πρότυπα του «Σύνδρομου της Στοκχόλμης».

Τώρα πιά, έχουμε κάτι ακόμη χειρότερο. Δεν συντηρούν απλώς τη φτώχεια, αλλά οδηγούν στη φτώχεια. Φτωχοποιούν. Ή, εκμεταλλεύονται συστηματικά την εκάστοτε αδήριτη ανάγκη του κοσμάκη.

Επί του προκειμένου, με χαρακτηριστικό κυνισμό, αποκλείεται από το σχεδιασμό αντιπυρικής προστασίας ο,τιδήποτε άλλο, εκτός από τις σωτήριες ειδοποιήσεις με κινητά. Τις οποίες φυσικά θα ελέγχουν.

Προφανώς, εδώ δεν τελειώνει ο προβληματισμός. Εδώ αρχίζει.

20 Μαΐου 2019

Κώστας Τζαναβάρας

Υ.Γ.: Με την ευκαιρία, μήπως να τσεκάρουμε –προς κάθε κατεύθυνση!– αν γίνεται χρήση κι ενός άλλου ναζιστικού εργαλείου; Θυμίζω: οι ίδιοι οι εμπρηστές του Ραϊχσταγκ έδειχναν θρασύτατα κάποιους άλλους για ενόχους του εμπρησμού.

Το τονίζω: να τσεκάρουμε. Αυτό.

Το βορειοκορεατικό και ο homo adiaforus

Ο σοφός κινέζικος λαός, έχει κάνει παροιμία την εξής απλή ερώτηση ειλικρινούς ενδιαφέροντος: «πώς μπορεί η κότα να καταλάβει, πώς σκέπτεται η πάπια;»

Αν κάποιος, λοιπόν, ενδιαφέρεται να καταλάβει πώς φθάσαμε στην ενέργεια του Προέδρου Trump να διακόψει ξαφνικά τις συνομιλίες του με τον Βορειοκορεάτη Κιμ Τζονγκ-ουν στο Ανόϊ του Βιετνάμ, χρειάζεται να προσέξει αυτό το κρίσιμο σημείο: την ασυμβατότητα τρόπων σκέψεως. Και μάλιστα σε δύο μέτωπα.

Το πρώτο μέτωπο, το βασικό, είναι μεταξύ Αμερικής και Βόρειας Κορέας. Και πάει καλά. Τα πράγματα μπλέκονται, από το άλλο μέτωπο, μεταξύ Trump και homo adiaforus [σε μπασταρδεμένα Λατινικά ο εύγλωττος αυτοσχέδιος όρος].

Αν τα πάρουμε και τα δύο μέτωπα μαζί, όμως, και από την αρχή της θητείας Trump, μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα και τα γεγονότα και τα επερχόμενα. Αρκεί να μη χαθούμε σε λεπτομέρειες και ψευδαισθήσεις.

Μπελάς, ναι. Πώς, όμως, μπορεί να καταλάβει κανείς τα τωρινά, όταν δεν έχει καταλάβει επαρκώς τα προηγούμενα;

1.      Διαβάθμιση

Ο Πρόεδρος Obama, το Νοέμβρη του ’16, ρωτήθηκε, από τον τότε νεοεκλεγμένο διάδοχό του, ποιό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στο εξωτερικό. Ο Πρόεδρος Trump, έχει επανειλημμένως αναφέρει δημοσίως, χωρίς να διαψευσθεί ποτέ, την χαρακτηριστική απάντηση: “By far, North Korea” (μακράν, η Βόρεια Κορέα).

2.      Ανατίναξη

Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, το Σεπτέμβρη του ’17, κι ενώ η Βόρεια Κορέα προκαλούσε με εκτοξεύσεις πυραύλων, ο Πρόεδρος Trump διετύπωνε βαριά απειλή πολέμου κατά της Βόρειας Κορέας. Και από το βήμα –μάλιστα– της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Άλλοι έβλεπαν παγκόσμια σύρραξη. Και άλλοι έβλεπαν απλώς «εκσκαφές με εκρηκτικά» στο Δρόμο της Ειρήνης. Και «Σε αγγλόφωνη επαναστατική φρασεολογία: make business, not war.»

Για περισσότερα: «Η λεωφόρος Trump για την παγκόσμια συγκατάβαση» (25.9.17 –Φ.τ.Κ. φ.1566/19.10.17).

3.      Ενατένιση

Λίγο αργότερα, διατυπωνόταν και το ερώτημα: «Γιατί όχι και η Βόρεια Κορέα στον “δρόμο” της Κίνας;»

Για περισσότερα: «Τί συμβαίνει με την Β.Κορέα;» (1.10.17 –Φ.τ.Κ. φ.1568/2.11.17).

4.      Φιλοσοφία

Δύο μήνες μετά, ο Πρόεδρος Trump μιλούσε στην Εθνοσυνέλευση της Νότιας Κορέας στη Σεούλ. Έκανε ανατριχιαστική ανασκόπηση του χρονίζοντος ζητήματος, αλλά και έδειχνε βαθυστόχαστη αντίληψη του τρόπου σκέψεως της άλλης πλευράς: «Όσο πιο επιτυχημένη γίνεται η Νότια Κορέα, τόσο πιό επιτυχημένα κακοπιστώνετε (discredit) την σκοτεινή φαντασία στην καρδιά του καθεστώτος της Βόρειας Κορέας».

Στην ίδια περιοδεία, εξασφάλιζε την πλήρη σύμπλευση της Κίνας. Η βαθιά συναντίληψη μεταξύ των Προέδρων των δύο ισχυροτέρων κρατών του κόσμου, γινόταν χειροπιαστή πραγματικότητα.

Για περισσότερα: Η περιοδεία που άλλαξε τον πλανήτη (12.11.17 –Φ.τ.Κ. φ.1571/23.11.17).

5.      Προειδοποίηση

Στο ίδιο διορατικό[;] άρθρο, είχε επισημανθεί: «Παρόλα αυτά, όμως, δύσκολα θα βρισκόταν κάποιος που να μπορεί να τον βοηθήσει να τα βγάλει πέρα με το πολιτικό κατεστημένο, τον τύπο-ρύπο και τις μεθοδευμένες υστερικές αντιδράσεις στην πατρίδα του».

6.      Προώθηση

Πάντως, κατά το γνωστό «έξω πάμε καλά», τα πράγματα μπήκαν σε καλό δρόμο. Η πρωτάκουστη απειλή πολέμου, σε συνδυασμό με τη βαθυστόχαστη πολιτική πράξη, είχε χειροπιαστά αποτελέσματα: η Βόρεια Κορέα λογικεύτηκε.

Επέστρεψε αιχμαλώτους, σταμάτησε έρευνες και δοκιμές, κάθισε φρόνιμα-φρόνιμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Κι ενώ συνεχίζει να υφίσταται τις πιο σκληρές κυρώσεις.

Και υπάρχει κάτι εξόχως σημαντικό, που δεν έχει κερδίσει την προσοχή πολλών: Trump και Κιμ, μοιράζονται πλέον το ίδιο όραμα για την Βόρεια Κορέα.

7.      Ανατροπή

Όλοι, λοιπόν, περίμεναν συμφωνία στο Ανόϊ. Εκτός, φυσικά, από όσους είχαν προσέξει ότι ο Πρόεδρος Trump είχε προϊδεάσει σαφέστατα, και από το πιο επίσημο βήμα.

Τουτέστιν: Στην πρόσφατη ομιλία του στο Κογκρέσο (“State of the Union”), είχε πει: “It just doesn’t work that way!” (σε ελεύθερη απόδοση: δεν δουλεύει έτσι το πράγμα).

Αναφερόμενος επί λέξει σε “ridiculous partisan investigations” (γελοίες κομματικές έρευνες), εξηγούσε –το λέω με δικά μου λόγια– ότι δεν γίνεται να βγάζει το φίδι από την τρύπα, την ώρα που τον στοχοποιούν τυφλά. Και, το διήμερο που ήταν στο Βιετνάμ, όπως αναμενόταν, πρώτο θέμα στη χώρα του ήταν μία τέτοια «έρευνα».

8.      Παράλειψη

Εκτός των άλλων, δεν πήρε το αυτί κανενός κάποια αντίδραση από την πλευρά του ως άνω “by far”. Μία σκέτη υπόμνηση της σοβαρότητας του θέματος, θα έβαζε πολλούς “nevertrumpers” στη θέση που αρμόζει.

Πόσο μάλλον, που ο περί ου –αυτοβούλως και δημοσίως– έχει αναγνωρίσει ως μεγαλύτερο λάθος της θητείας του ότι δεν μπόρεσε να κάνει κάτι απέναντι στην πόλωση (polarization) και την ευτέλεια (meanness). Σωστά;

9.      Συμπτώσεις

Αν έχει κάποια σημασία, την Κυριακή 24.2, πριν από τη συνάντηση του Ανόϊ, οι τακτικοί διαδικτυακοί φίλοι του υπογράφοντος, διάβαζαν μεταξύ άλλων και τα εξής:

«Η ερώτηση είναι σκληρή: τι εύχεται ο Ευρωπαίος; Αν εύχεται να πάνε όλα καλά, και πάνε, θα πανηγυρίζει στις 28 τρέχοντος; Αν εύχεται να στραβώσει το πράγμα, είναι έτοιμος για ένα ακόμη καπρίτσιο του πλανητάρχη;»

Για περισσότερα: Μέχρι πού θα φθάσει ο λήθαργος της Ευρώπης; (24.2.19 –Φ.τ.Κ. φ.1635/28.2.19).

Καλοπροαίρετα, μάλιστα, έγινε το σχόλιο: «πρόεδρε κάνε το καλό, και ρίχτο στο γιαλό». Παραταύτα, φευ!, στράβωσε το πράγμα την Πέμπτη, την ίδια ακριβώς ώρα που τυπωνόταν η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ, στο τυπογραφείο της εταιρείας «ΚΑΤΑΓΡΑΜΜΑ»…..

10.  Διερεύνηση

Επιστρέφοντας στην ουσία, ας σκεφθούμε το εξής απλό: τι συνέχεια θα είχε μία απλώς καλή συμφωνία; Θα έβλεπε κανείς το ποτήρι μισογεμάτο; Ή μήπως όλοι θα ασχολούνταν με τις παραχωρήσεις;

«Ούτε λόγος», η απάντηση. Όλοι θα ξεχνούσαν ότι η άλλη πλευρά έχει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων πυρηνικά όπλα. Αυτό, μάλιστα, δείχνει να το έχουν ξεχάσει αμέσως ενδιαφερόμενοι. Ο Πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Άμπε, ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας Μουν, λόγου χάριν, συμπαραστάθηκαν; Εμπράκτως;

Στο τέλος, αναπόφευκτα, η συμφωνία θα ναυαγούσε. Είναι βέβαιο. Όχι;

11.  Συμπέρασμα

Περιέργως, όλα αυτά, ελάχιστους οδηγούν στο συμπέρασμα ότι όλο και κάτι σκαμπάζει από διαπραγματεύσεις ο πλανητάρχης, ότι όλο και κάποιο δίκιο έχει. Εξ ου και οι διάφορες κριτικές του καναπέ.

Αποδεικνύεται ότι, όταν ο Trump έλεγε «δεν δουλεύει έτσι το πράγμα», εννοούσε δεν δουλεύει, όχι «δεν το κάνω». Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, προκύπτει το μήνυμα αναπόδραστο: το τσάμπα πέθανε. Το υπαγορεύει η δυναμική των περιστάσεων, και κανείς άλλος. Μαζί, και η δύουσα δυναμική των χρηματιστηριακών δεικτών.

12.  Επιμύθιον

Ο homo adiaforus, όμως, όλα αυτά τα ακούει βερεσέ. Ενδιαφέρεται αποκλειστικά για το συμφεροντάκι του. Ούτε καν για το συμφέρον του. Ποιά Ειρήνη; Ψέματα;

Στο ίδιο πνεύμα, η τρέχουσα πολιτική, προσχωρεί πλέον σε γνωστό παλιό απόφθεγμα, ολίγον τροποποιημένο: στου κουφού την πόρτα, πάρτην πόρτα και φύγε.

Σε τι να ελπίζουμε; Μια ίσως καλή ιδέα, είναι να ανακαλυφθεί αρμοδίως ότι και άλλες «πάπιες» έχουν «σκοτεινή φαντασία»…  

Κόρινθος 10 Μαρτίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας

Μήπως αυτό με το σεξισμό να το ξανασκεφθούμε;

Ο σεξισμός, είναι μία «καραμέλα», από τις πολλές που πιπιλίζονται αρειμανίως στη Δύση, και ιδίως στην Αμερική. Και φαίνεται αθώα, αλλά είναι επικίνδυνη. Στη χώρα μας, για την ώρα, δεν υπάρχει σαν μείζον ζήτημα, παρά μόνον για χαρακτηρισμούς συμπεριφορών στο εξωτερικό. Ακόμη και η ποινικοποίηση της σεξουαλικής παρενόχλησης σε χώρους εργασίας, με το Νόμο 3896/2010, πέρασε μάλλον απαρατήρητη.

Αυτή η διαφορά φάσεως, όμως, μας δίνει την ευκαιρία να σκεφθούμε κάπως ψύχραιμα το ζήτημα. Και προσφέρεται για ευρύτερους προβληματισμούς και συλλογισμούς σχετικά με την εθνική μας φυσιογνωμία.

Ας συσχετίσουμε και την κατάληξη του Μακεδονικού: ο πλανήτης πανηγυρίζει για μία συμφωνία που όχι μόνον έχει αντίθετη τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, αλλά και την κατασυκοφαντεί και την εμπαίζει.

Δεν είναι λίγοι, πάντως, αυτοί που θεωρούν το πρόβλημα σεξισμός συζητημένο και ληγμένο. Παρότι, οι περισσότεροι στην Ελλάδα, ούτε καν ξέρουμε καλά-καλά περί τίνος πρόκειται ακριβώς. Τους φθάνει η ταμπέλα η βολική.

Προτείνω, όθεν, να το πάρουμε από την αρχή.

Τα βασικά

Σεξισμός, λοιπόν, ορίζεται μία προκατάληψη ή διάκριση σχετικά με το φύλο ενός ατόμου. Συνδέεται άμεσα –γράφει η γνωστή Βικιπαίδεια– με τα στερεότυπα και τους ρόλους των φύλων, και μιλάει για την πεποίθηση ότι το ένα φύλο είναι ανώτερο από το άλλο. Ο ακραίος σεξισμός μπορεί να υποθάλπει την γονική αποξένωση, την σεξουαλική παρενόχληση, το βιασμό και άλλες μορφές βίας.

Αβίαστα παρατηρεί κανείς τη σύγχυση ως προς τον όρο διάκριση. Δεν γίνεται δηλαδή καμία προσπάθεια να ξεχωρισθούν τα οφθαλμοφανή, από τα στερεότυπα που πράγματι είναι αδικαιολόγητα και τεχνητά. Και αυτή η παράλειψη, δεν είναι καθόλου αθώα.

Επιτηδείως, εισάγεται και συντηρείται σύγχυση μεταξύ φυσιολογικού και προβληματικού. Έτσι εξασφαλίζεται η σύμπραξη καλοπροαίρετων. Είναι χαρακτηριστική η κατάληξη σε κάποιες υπερβολές, του γνωστού κινήματος στο διαδίκτυο #metoo.

Υπερβολές

Μέχρις ενός ορίου, το κίνημα πράγματι αντιδρά σε βαρβαρότητες, υπερασπίζοντας αδικημένες. Όταν συνυπογράφουν δημοσίως το #metoo, τουτέστιν: «εγώ επίσης», δεν είναι λίγες αυτές που βρίσκουν δίκιο σε οδυνηρές περιπέτειες, μέχρι και βιασμό.

Ο πιο διάσημος καταδικασθείς του κινήματος, κάποιος παραγωγός ταινιών του Hollywood, συνήθιζε να οδηγεί εκβιαστικά, τις επίδοξες πρωταγωνίστριες ταινιών που χρηματοδοτούσε, στο κρεβάτι του. Κρεβάτι στο οποίο, αλλιώς, δεν θα πήγαινε μαζί του καμία, ακόμη και για one night stand (σε ελεύθερη απόδοση: μιάς νύχτας γνωριμία).

Μέχρι εδώ καλά. Αλλά να και η υπερβολή: Δικαστής, οικογενειάρχης, υποψήφιος για το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, κατηγορήθηκε ότι, πριν από 35 χρόνια, σε ένα νεανικό πάρτυ, προσπάθησε δυναμικά να κάνει σεξ με την –τότε νεαρή– καταγγέλλουσα. Χωρίς αποδείξεις, χωρίς μάρτυρες. Μόνον αναμνήσεις, κι αυτές θολές. Και χωρίς να καταγγέλλεται καν τελική επιμονή.

Τα ερωτήματα προβάλλουν έντονα. Τι θα ήταν απόδειξη αθωότητας; Πώς ξεχωρίζει κανείς την ταραχή του ενόχου από τη δίκαια αγανάκτηση του αθώου; Ποιός έχει το «βάρος της αποδείξεως»: ο κατηγορούμενος ή η καταγγέλλουσα; Τι είναι, εν τέλει, φυσιολογικό να συμβαίνει σε πάρτυ ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια;

Ανήκουστα

Στο ίδιο πνεύμα ισοπέδωσης, είναι και η ανήκουστη προοπτική στη Γαλλία: αντί για όνομα πατέρα και μητέρα, θα αναγράφεται –λέει– επισήμως «γονέας 1» και «γονέας 2».

Αναρωτιέται κανείς, πρώτα απ’όλα, σχετικά με την προβαλλόμενη σκοπιμότητα. Ερώτηση: Με αυτόν τον τρόπο, άραγε, προωθείται κάποια καταπολέμηση ρατσισμού κατά ομόφυλων ζευγαριών;

Εκτός των άλλων, όμως, αφού συνέλθουμε κι από το σοκ, αξίζει να αναρωτηθούμε: πώς δεν σκέφθηκαν να βάλουν «κηδεμόνας 1» και «κηδεμόνας 2»; Με τη λογική να μην μπαίνει καθόλου η Πολιτεία στα προσωπικά μας. Σωστά;

Η ωμή απάντηση, τίθεται υπό την κρίση του σφαιρικά σκεπτόμενου αναγνώστη: δεν θα προσβαλλόταν έτσι η οικογένεια. Δεν θα έβγαινε εκείνος ο φθόνος για τις φυσικές μανάδες και τους φυσικούς πατεράδες. Για την όμορφη φυσική οικογένεια.

Άποψη

Κάπως έτσι, με φθονερούς ανεγκέφαλους σε περίοπτες θέσεις δηλαδή, χάνονται τα αυτονόητα. Ας μην κάνουμε, όμως, το ίδιο λάθος. Ας μην καίμε κι εμείς, τα χλωρά μαζί με τα ξερά. Ιδού, για τους καλοπροαίρετους, η θετική πρόκληση.

Η σημερινή κοινωνία, αν το δούμε κι αυτό σφαιρικά, έχει καταφανώς αποτύχει σε αυτό που οι Don & Jeanne Elium (“Raising a son”) αναφέρουν ως το κύριο πρόβλημα κάθε κοινωνίας: πώς θα κάνει άνδρες τα αγόρια της.

Οι πρωτόγονες κοινωνίες, αναφέρουν, είχαν ήδη καθιερώσει τρόπους αναγνώρισης του χρόνου κατά τον οποίο το αγόρι εισέρχεται στην εφηβεία. Η εξωτερική ένδειξη, πριν καθιερωθούν τα παντοειδή πειθαρχικά συστήματα, ήταν καταφανής : το αγόρι γινόταν ξαφνικά απείθαρχο.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό οφείλεται στην απότομη αύξηση της εκκρινόμενης τεστοστερόνης. Επομένως, θα έπρεπε να προσέχουμε πότε ακριβώς χρειάζεται να αλλάξουμε αμέσως παιδαγωγική στάση απέναντι στον έφηβο πλέον.

Για την επιτυχή αντιμετώπιση των σχετικών προβλημάτων, πιστεύω, αρκεί απλώς να είναι κανείς προϊδεασμένος για την ξαφνική ποιοτική αλλαγή. Ταυτόχρονα, ας έχει υπ’ όψιν του κι αυτό που τελείως απλά υποδεικνύει η λαϊκή σοφία μας: «άλλος κανείς δεν έκανε, μόνο η Μαρία το Γιάννη»!

Ερωτήσεις

Αφού, λοιπόν, κατοχυρώσαμε το δικαίωμα των 15χρονων να αλλάζουν φύλο, μήπως να σκεφθούμε λίγο περισσότερο πώς καταλήγουν τόσα πολλά αγόρια μας να ΘΕΛΟΥΝ να αλλάξουν φύλο; Μήπως να λύσουμε στη ρίζα του το πρόβλημα, και να αφήσουμε τα πασαλείμματα; Μήπως, δηλαδή, να γίνουμε και λίγο σκαπανείς;

Μήπως, παρακάτω, να απεγκλωβισθούμε από το τεχνητό δίλλημα «ισότητα ή ανισότητα;» Μήπως, πιο πέρα, να δούμε απλά σε τι είμαστε ίσοι, και σε τι ούτε καν θα έπρεπε να θέλουμε να είμαστε ίσοι;

Πιο κάτω και τέλος: μήπως, άνοιξη που ‘ρχεται, να ξανασκεφθούμε ό,τι ομορφότερο υπήρξε σε αυτό το μάταιο κόσμο; Την αρμονία.

Κόρινθος 3 Μαρτίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας

Άλλο άρθρο: “Let’s rethink sex”

Μέχρι πού θα φθάσει ο λήθαργος της Ευρώπης;

Απάντηση: ειλικρινά δεν γνωρίζω. Αλλά θα κάνω μία φιλότιμη προσπάθεια να το διερευνήσω. Και, στην πιθανή ερώτηση «ποιός λήθαργος της Ευρώπης;», μια πρώτη απάντηση: Ο λήθαργος είναι κάτι σαν το κέρατο. Ο αμέσως ενδιαφερόμενος, το μαθαίνει τελευταίος.

Ο καθημερινός μας εφιάλτης

Σίγουρα, πάντως, ο μεγαλύτερος εχθρός της ηρεμίας του σημερινού Ευρωπαίου, είναι ο Πρόεδρος Trump. Αυτός ανακατεύει καθημερινά την επικαιρότητα, με ο,τιδήποτε εκκεντρικό, παράτολμο, απρόσμενο και εκνευριστικό. Ξεπερνάει μακράν τις αγωνίες για το Brexit, όπως και τις έγνοιες για τα ουκ ολίγα εσωτερικά προβλήματα της Ευρώπης.

Αυτό που τον κάνει ασυναγώνιστο ως ταραξία, τω ώντι, είναι εκείνο το «δεν ξέρεις τι σου ξημερώνει με δαύτον» που εμπνέει αβίαστα. Επί πλέον, τώρα πια, πήραμε χαμπάρι ότι, αυτά τα απίστευτα που λέει, είναι ικανός και να τα κάνει. Ακόμη και περισσότερα κι απ’ ό,τι είχαμε φαντασθεί.

Σε αυτό το κλίμα πανικού που προκαλεί, κάνει από πάνω και πλάκες. Μέσα στη σύγχυση, ο ταλαίπωρος ευρωπαίος, όχι απλώς δυσκολεύεται να ξεχωρίσει τις πλάκες πάνω στη «φάση», αλλά αδυνατεί και να τις καταλάβει έστω και εκ των υστέρων. Εκτός των άλλων, η μνήμη χρυσόψαρου αποτελεί πλέον κανόνα. Αντίληψη λεπτής ειρωνείας;

Κάποιες ενοχλητικές ερωτήσεις

Αν χρειαζόμαστε παράδειγμα, ας σκεφθούμε την επικείμενη δεύτερη συνάντηση Trump-Κιμ στο Ανόϊ του Βιετνάμ. Η ερώτηση είναι σκληρή: τι εύχεται ο Ευρωπαίος;

Αν εύχεται να πάνε όλα καλά, και πάνε, θα πανηγυρίζει στις 28 τρέχοντος; Αν εύχεται να στραβώσει το πράγμα, είναι έτοιμος για ένα ακόμη καπρίτσιο του πλανητάρχη; Κι αν είναι ακόμη αχώνευτο το γνωστό “America first”, πώς να πάει κάτω το διαφαινόμενο “Donald first”;

Ακόμη χειρότερα, σε αυτό το κλίμα πανικού πάντα, είναι που αυτή η αμήχανη ταραχή διαπνέει πλέον ακόμη και επίσημους λόγους της άλλοτε κραταιάς ηγέτιδος της Ευρωπαϊκής «Ένωσης». Στη χώρα της, άλλωστε, έγκυρες δημοσκοπήσεις βρίσκουν ότι οι ΗΠΑ θεωρούνται η μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια ειρήνη. Τουτέστιν: μεγαλύτερη από τη Β.Κορέα και τη Ρωσία.

Ούτως εχόντων των πραγμάτων, τί είναι; ηρεμία ή λήθαργος; Μπορεί κανείς να περιμένει ψύχραιμους ελιγμούς; Μπορεί να περιμένει επινοήσεις απεγκλωβισμού; Αντεπίθεση; Υπέρβαση;

Να το πάρουμε αλλιώς;

Συνεχίζοντας τη φιλότιμη προσπάθεια, προτείνω την ιδέα του «χρήσιμου κροκόδειλου». Ιδέα που απορρέει ως παραλλαγή του γνωστού αποφθέγματος «αν ο κροκόδειλος έφαγε τον εχθρό σου, δεν σημαίνει ότι έγινε και φίλος σου».

Πολύ απλά, όσο ο κροκόδειλος τρώει τον εχθρό σου, είναι κάτι σαν φίλος σου, και σίγουρα σου είναι χρήσιμος. Υπό αυτό το πνεύμα, αντέχει κάπως κανείς να δει ποιους κατασπαράζει ο περί ου «κροκόδειλος». Έχουμε λοιπόν και λέμε:

-         Πρώτον, την αθλιότητα που αποκαλείται «τύπος», και δη «αντικειμενικός» (“crooked media”).

-         Δεύτερον, τη γραφειοκρατία (“bureaucracy”) και την κρατική σπατάλη (“underbudget”).

-         Τρίτον, το διεφθαρμένο πολιτικό κατεστημένο (“totally corrupt political establishment”).

-         Tέταρτον, τον παγκοσμισμό (“globalism”), υπέρ του πατριωτισμού (“patriotism”).

-         Και, πέμπτον, τη διαιώνιση διεθνών εκκρεμοτήτων (“endless wars”).

Αυτά τα βασικά, έχω τη γνώμη ότι φθάνουν και παραφθάνουν για όσους έχουν ανατρεπτικές δημιουργικές διαθέσεις. Για όσους, δηλαδή, ενδιαφέρονται αφ’ ενός να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι και αφ’ ετέρου να εκμεταλλευτούν το κλίμα ανατροπής, συνεχίζοντας με τις ανατροπές που επιθυμούν.

Για όσους ανησυχούν για το περιβάλλον, προ ημερών έφτιαξε μία σοβαρή επιτροπή εμπειρογνωμόνων για να βάλει κάτω το ζήτημα. Έχει κι ο ίδιος παιδιά κι εγγόνια. Τη συμφωνία των Παρισίων την θεωρεί ασύμφορη ανοησία, δεν αδιαφορεί για το περιβάλλον.

Αλλά και για όσους ανησύχησαν για τα προεδρικά συγχαρητήρια στους πρωταίτιους της συμφωνίας των Πρεσπών, μήπως πρώτα να τσεκάρουμε αν έχουμε να κάνουμε με ασύλληπτης θρασύτητας fake news; Το κείμενο, πάντως, ξενίζει. Η στάση, επίσης. Στα επίσημα sites Λευκού Οίκου και Μαξίμου, δεν υπάρχει κάτι. Να το ψάξουμε; ή δεν το χωράει ο νους μας;

Ρεαλισμός ή ψευδαισθήσεις;

Η Αμερική δεν αστειεύεται. Σε βαθμό που συναγωνίζεται τη Ρωσία και την Κίνα. Άλλο θέμα τα αστεία του Trump, και πώς τα καταλαβαίνει κανείς –εγκαίρως η μη.

Αλλά, φευ!, το ερώτημα είναι τι κάνει η Ευρώπη. Κι αλίμονο αν δεν έχει κάτι καλύτερο από τις κλάψες που ακούσθηκαν προ ημερών στο Μόναχο. Εν ολίγοις, η ουσία της ιδέας Merkel: θα άδουν όλα τα πρόβατά μαζί, σε ντο μείζονα, και –πού θα πάει;– θα το ρίξει στη δίαιτα ο κροκόδειλος.

Η Ευρώπη αυταπατάται. Μπερδεύει το πως είναι τα πράγματα με το πως θα έπρεπε να είναι, σε βαθμό που δεν έχει ούτε καν κάποια αξιόλογη άποψη για το πώς θα έπρεπε να είναι. Υπερτιμά τις τρέχουσες δυνάμεις της. Ένα standing ovation προβάτων, θεωρείται απάντηση στο λύκο. Ποιός κροκόδειλος;

Η πρόκληση της Ιστορίας

Κυρίως, όμως, η Ευρώπη καθυστερεί χαρακτηριστικά να καταλάβει ότι της ανήκει ο ιστορικός ρόλος να δει πέρα από τον Trump και την Αμερική. Η Ευρώπη, υποστηρίζω, έχει να απαντήσει στην βασική ερώτηση: «Τι είναι άνθρωπος;», στην εποχή των media, του internet, των υπερόπλων, των τρισεκατομμυρίων και –κυρίως!– της τεχνητής νοημοσύνης.

Μόνο ευρωπαϊκά μυαλά θα ασχοληθούν με τον επανασχεδιασμό ενός κόσμου ανθρώπινου. Εκεί ακριβώς έγκειται ο ιθύνων ρόλος της Ελλάδας, συμπεριλαμβανομένης της σημερινής. Η Ελλάδα μόνον είναι σε θέση να οδηγήσει στο «Ουκ εν τω πολλώ το ευ, αλλ’ εν τω ευ το πολύ», τον κόσμο της απληστίας και της υπερκατανάλωσης. Και σε πολλά άλλα ισχυρά και αναγεννητικά. Αλίμονο αν αργήσουμε να το καταλάβουμε.

Η σκληρή πραγματικότητα

Η σημερινή Ευρώπη, όμως, έχει την Ελλάδα για υποτελή παρία. Ουδείς βάζει κάτω τη σύγκριση των καθεστώτων Βενεζουέλας – Ελλάδας.

Εκπλήσσει η αδικαιολόγητη οικονομική κατάσταση της Βενεζουέλας, αλλά όχι και της Ελλάδας. Σκανδαλίζουν οι προεδρικές εκλογές της Βενεζουέλας, αλλά όχι και ο βιασμός του 61,2% ΟΧΙ και η κυβέρνηση του 22%. Συγκινούν οι διαδηλώσεις διαμαρτυρίας του Καράκας, αλλά όχι και τα συλλαλητήρια της Θεσσαλονίκης.

Υπάρχει εξήγηση. Κανείς, ως γνωστόν, δεν βοηθάει το πληγωμένο λιοντάρι. Αντιθέτως, επιχειρείται μεθοδικά αφελληνισμός της Ελλάδας.

Ευλόγως αναρωτιέται κανείς: τι θα μπορούσε να πείσει την Ευρώπη, και κυρίως τη Γερμανία, ότι διέξοδος είναι ο εξελληνισμός της; Εκτός, φυσικά, από την πρόσκρουση στην σκληρή πραγματικότητα.

Λένε, λοιπόν, ότι το μεγαλύτερο «πανηγύρι» ξεκινά όταν πέφτουν –μέρες που ‘ναι– οι μάσκες.  Αλλά ακόμη είμαστε στους πανηγυρισμούς για την «απίστευτη αίσθηση χιούμορ» της περί ης ηγέτιδος…

Κόρινθος 24 Φεβρουαρίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας

Οι 7 μεγάλες πληγές του σύγχρονου ευρωπαϊκού τρόπου σκέψης

Η Ευρώπη του τελευταίου αιώνα, ευθύνεται για βαρύ έγκλημα κατά της ανθρώπινης σκέψης: έκανε επιστήμη την προπαγάνδα. Απλώς, στις μέρες μας, την προπαγάνδα τη λέμε επικοινωνία. Την παραπειστική επικοινωνία, τη λέμε επικοινωνιακό παιχνίδι. Το ύπουλο επικοινωνιακό παιχνίδι, αυτό που πειράζει ανεπίτρεπτα το ανθρώπινο υποσυνείδητο, είναι απλώς επάγγελμα. Είναι μία ακόμη επιστημονική ειδικότητα, ολίγον άγνωστη στο πλατύ κοινό.

Η ουσία αυτής της –κατ’ ευφημισμόν– επικοινωνίας, είναι η ίδια με της προπαγάνδας: κατασκευάζει εικονικές «αλήθειες», εν αγνοία του ανθρωπίνου λογικού. Αυτές τις κατασκευασμένες αλήθειες, τις ανακατεύει με βολικές αλήθειες. Έτσι πουλιώνται οδοντόπαστες, έτσι υφαρπάζονται ψήφοι.

Αλλά, σύντομα, η προπαγάνδα γίνεται boomerang. Σκοτώνει τη σκέψη. Έτσι, χωρίς το άλλοτε συγκριτικό της πλεονέκτημα, η Ευρώπη συμμετέχει πιά ασθμαίνοντας στον παγκόσμιο ανταγωνισμό.

Να το δούμε αναλυτικά;

Hitler & Πολιτική Επικοινωνία

Είναι χαρακτηριστικό ότι, ο σύγχρονος Ευρωπαίος, αδυνατεί να συγκρίνει ορθολογικά τη σημερινή Πολιτική Επικοινωνία με τη χιτλερική προπαγάνδα. Αδυνατεί, δηλαδή, να αναγνωρίσει τις ουσιώδεις ομοιότητες και να στοιχειοθετήσει τις όποιες διαφορές.

Μία τέτοια στοιχειοθετημένη σύγκριση, προϋποθέτει φιλαλήθεια. Προϋποθέτει κριτική στάση, διάθεση για βάσιμη και επιμελή σύγκριση. Προϋποθέτει απροκατάληπτη παρατήρηση, απροκατάληπτο συλλογισμό, απροκατάληπτο συμπέρασμα. Υπάρχουν;

Επί πλέον, όμως, προϋποθέτει και κάτι μάλλον πιο δύσκολο για σύγχρονα ευρωπαϊκά μυαλά: τη σαφή διάκριση του ΤΙ από το ΠΩΣ. Γιατί; Επειδή το προκείμενο αφορά τη μέθοδο, το ΠΩΣ. Δηλαδή: άλλο θέμα ο εθνικοσοσιαλισμός, ο ρατσισμός και η επιθετικότητα του Hitler, κι άλλο θέμα η τεχνική της χιτλερικής προπαγάνδας.

Η μέθοδος της σύγχρονης τεχνικής πολιτικής επικοινωνίας, πολύ απλά, είναι μετεξέλιξη της τεχνικής της χιτλερικής προπαγάνδας. Η φιλοσοφία, και η ουσία, παραμένει ίδια. Κάποιος που ξέρει τα βασικά και των δύο, συμφωνεί αβίαστα.

Με οδηγό την Ιστορία

Ρητορική ερώτηση: Διδάσκονται, άραγε, τα μυστικά της χιτλερικής προπαγάνδας στα σημερινά σχολεία της Ευρώπης; Διδάσκονται στο μάθημα της Ιστορίας, ώστε να μαθαίνουν τα παιδιά μας τί ακριβώς υπόκειται της μεγαλύτερης τραγωδίας της Ευρώπης; Διδάσκονται στο μάθημα της Αγωγής του Πολίτη, ώστε να μεγαλώνουμε πολίτες με αντισώματα στη χειραγώγηση;

Στην Ιστορία, πάντως, θα μπορούσαν να ειπωθούν πολλά και διδακτικά. Ο Hitler «έβαλε τα γυαλιά» στο Στάλιν. Η προπαγάνδα, μαζί με τη διαβολή και τη ραδιουργία, θεώθηκε από τον Παπισμό. Που διαδέχθηκε τη Ρώμη.

Στην Αρχαία Αθήνα, επιτήδειοι δημαγωγοί, έβρισκαν τρόπους να κερδίζουν εντυπώσεις και ψήφους, ανεξάρτητα αν είχαν δίκιο ή όχι. Η περιβόητη «εριστική διαλεκτική», υπονόμευσε τη δημοκρατία, και τελικά κατέστρεψε την Αθήνα.

Το ίδιο το «αβγό του φιδιού», την ιδέα της χειραγώγησης μαζών, τον αχαρακτήριστο τρόπο της εξουσίας να κάνει τον άνθρωπο πειθήνιο κοπάδι από γίδια, είχε αποκαλύψει ήδη ο Όμηρος, στη Β’ ραψωδία της Ιλιάδας.

Ατενίζοντας κανείς την ιστορική αναδρομή, ίσως κάνει το λάθος να σκεφθεί μοιρολατρικά. Ίσως, να μη διακρίνει ότι «ο κόμπος έφθασε στο χτένι». Αλλά, αν το δημογραφικό δείχνει άσχετο, η διεθνής συγκυρία υποδεικνύει σαφώς «κόμπο».

Τα χειρότερα της Αμερικής

Φυσικά, χρειάζεται να δούμε ότι, σε αυτήν την τελευταία δραματική φάση ανάπτυξης της προπαγανδιστικής τεχνολογίας, συμπρωταγωνίστησε η Αμερική. Κάπου πριν το Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, άλλωστε, και σίγουρα μετά από αυτόν, η Αμερική άρχισε να σκέπτεται ξανά ευρωπαϊκά.

Σιγά-σιγά, η Αμερική έπαυε να είναι η χώρα όπου πληρώνεσαι την αξία σου. Όλο και περισσότερο, έπαιζε ρόλο η κλίκα, αλλά και τα τυπικά προσόντα. Στημένα παντού. Μαζί, εδραιωνόταν το άθλιο δόγμα του μεγιστάνα του Τύπου, διατυπωμένο στην κλασική κινηματογραφική ταινία “Citizen Cane”: «Ο κόσμος θα πει αυτό που θα του πούμε εμείς να πει».

Μπαίναμε πιά στη χειρότερη φάση ισοπέδωσης: στην εποχή της τηλεόρασης.

Η αδιανόητη εξέλιξη

Η απάντηση της Αμερικής σε αυτόν τον κατήφορο, ήταν το φαινόμενο Trump.

Ένας 70χρονος δισεκατομμυριούχος, δαιμόνιος επιχειρηματίας, είδε καλά την κατάσταση. Κι αντί να πάρει σύνταξη και να πάει για γκόλφ, κατέβηκε στην πολιτική. Το ένστικτό του, του έλεγε ότι «έχει θέμα». Αξιοποίησε την καταφανή προσωπική του υπεροχή, σε συνδυασμό με το νέο μέσο: το internet. Και βγήκε Πρόεδρος της Αμερικής, με μηδαμινή δαπάνη. Έτσι απλά.

Είναι βέβαιο ότι ο ιστορικός του μέλλοντος θα μείνει άναυδος. Κι ακόμη πιο βέβαιο είναι ότι θα του αναγνωρίσει ότι στάθηκε ατρόμητος απέναντι στον «τύπο».

Το φαινόμενο Trump, είναι ό,τι πιο ακατανόητο για τους σύγχρονους Ευρωπαίους. Ακατανόητο, επίσης, και για τους ευρωπαϊκά σκεπτόμενους Αμερικανούς.

Προς την πλήρη επικράτηση

Ως Πρόεδρος πιά, όμως, αποκτούσε σιγά-σιγά συμμάχους. Κέρδιζε αυτούς που έβαζαν το ΤΙ κάνει πάνω από το ΠΩΣ το κάνει. Έτσι κέρδιζε και τις προεξοφλητικές δυνάμεις των αγορών. Και τις δικαίωσε, ανταμείβοντας πλούσια όσους τον πίστεψαν.

Η ιθύνουσα τάξη της Αμερικής, τώρα πιά, έχει πάρει τις υπερκομματικές αποφάσεις της. Αποφάσεις ουσίας, όχι γενικολογίες περί ενότητας. Το καταλαβαίνουν, αυτοί που μπορούν να καταλαβαίνουν, βλέποντας απλώς προσεκτικά την πρόσφατη “State Of The Union” προεδρική ομιλία στο Κογκρέσο.

Αντιλαμβάνονται π.χ. τι σημαίνουν τα νεώτερα για το “Healthcare”, το σύστημα υγείας. Το ζήτημα, δηλαδή, που στοχοποίησε τον πλανητάρχη στα μάτια των Ευρωπαίων, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο. Ούτε λίγο, ούτε πολύ, όμως, η Δημοκρατική Speaker σηκώθηκε να χειροκροτήσει πριν τον Αντιπρόεδρο. Και σαφώς εντονότερα.

Κάπως έτσι, οι απροκατάληπτα και αντικειμενικά σκεπτόμενοι, αντιλαμβάνονται την περίσταση. Και ιεραρχούν τις προτεραιότητες, αξιολογούν τις επιδιώξεις, αντιπαρέρχονται τις μπλόφες, κρίνουν τις πράξεις, εστιάζουν στα αποτελέσματα.

Σε αυτό το πνεύμα, αντιλαμβάνονται και τι συμβαίνει στα νότια σύνορα. Και πιο μέσα, στην πιάτσα των ναρκωτικών. Κι ακόμη πιο μέσα, στην πιάτσα των χορηγών των πολιτικάντηδων.

Και, εν τέλει, μάλλον τώρα βρίσκουν περισσότερες επιβεβαιώσεις των εκκεντρικών προβλέψεων για «επικοινωνιακά πανίσχυρο Καίσαρα» και «ενάρετες σαρωτικές αλλαγές».

Για περισσότερα: «Πού πηγαίνει η Ευρώπη;» (18.9.16 –ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ φ.1513/22.9.16)

Μόνον ευρωπαϊκά σκεπτόμενοι δεν αντιλαμβάνονται τις κοινωνικές προτεραιότητες και το διακύβευμα. Και η σύγκριση, σίγουρα, δεν θα αργήσει να καταστεί καταφανής: αυτό που προβλέφθηκε επακριβώς το ’16, για πολλούς δεν είναι ορατό ούτε το ’19.

Συμπτωματολογία

Θυμίζω, όμως, ότι μιλάμε για το σύγχρονο ευρωπαϊκό τρόπο σκέψης. Για όσες και όσους, λοιπόν, εξακολουθούν να με τιμούν με την προσοχή τους, να οι 7 μεγάλες πληγές του, μαζί με ενδεικτικές επισημάνσεις:

1η πληγή: Σύγχυση

Χρόνια σύγχυση ως προς τις λέξεις και το νόημά τους. Σύντηξη παρατήρησης και κριτικής. Μπουρδούκλωμα αλήθειας και πραγματικότητας. Σύγχυση ακόμη και στην Επιστημονική Μεθοδολογία.

-         Άλλο θέμα να μαθαίνεις αξιόπιστα τις επιδιώξεις και τις πράξεις του Trump, κι άλλο θέμα να συμφωνείς. Βασικό.

2η πληγή: Στρουθοκαμηλισμός

Αποστρέφεται το βλέμμα από τις ανεπιθύμητες αλήθειες.

-         Με τον τρόπο του, έφερε την Ειρήνη στην πολύπαθη Κορεατική Χερσόνησο. Όχι;

3η πληγή: Νοσοαγνωσία

Η Ευρώπη όχι απλώς δεν βλέπει το πρόβλημα σκέψης, όχι απλώς το θεωρεί ανάξιο λόγου, αλλά ούτε καν θα μπορούσε να το αντιληφθεί μέσα από διάλογο.

-         Έδωσε χάρη σε Αφρο-Αμερικανή ισοβίτισσα, που έδειξε υποδειγματική διαγωγή στη φυλακή. Καλεσμένη του, δάκρυζε επί ώρα, στη θέα του όρθιου Κογκρέσου που την χειροκροτούσε, δίνοντάς της πρόσθετο θάρρος για το καινούργιο της ξεκίνημα ζωής. Ρατσιστής λοιπόν;

4η πληγή: Ανακολουθία

Η Ευρώπη έχει έναν τρόπο να διακόπτει τη φυσική ακολουθία ενός συλλογισμού, όταν πλησιάζει σε ανεπιθύμητες αλήθειες. Έχει κι εκείνον τον τρόπο να βρίσκει περίτεχνες εξηγήσεις για τα ανεξήγητα.

-         Ερώτηση: πώς γίνεται ένας ρατσιστής να καλοδέχεται τους νόμιμους μετανάστες;

5η πληγή: Ταμπελολατρεία

Οι ταμπέλες ήταν πάντα στη μόδα στην Ευρώπη. Ταμπέλες κάνουν τη μάζα να πιστεύει και να προσκυνά, ταμπέλες την κάνουν να αναθεματίζει και να καταψηφίζει.

Ταμπελοκαβγάδες είναι, σε έσχατη ανάλυση, όλη η τραγωδία της Ευρώπης.

-         Εκτός από ρατσιστής και σεξιστής, ο Trump «είναι» και απομονωτιστής. Για κάποιο λόγο, η Ευρώπη είναι υπέρ του ελευθέρου εμπορίου, και όχι υπέρ του ελεύθερου, δίκαιου και αμοιβαίου εμπορίου. Για κάποιο λόγο, οι ευρωπαϊκοί δασμοί σε αμερικάνικα προϊόντα, δεν συνιστούν προστατευτισμό.

Ποια ουσία στις ταμπέλες;

6η πληγή: Βραδύνοια

Εγκλωβισμένη στο γνωστό και το οικείο, παγιδευμένη σε αναρίθμητους κανόνες, η Ευρώπη καθυστερεί χαρακτηριστικά να σκεφθεί πρωτοποριακά. Το επιχείρημα-ματ “too good to be true” (πολύ καλό για να είναι αλήθεια), κολακεύει την διάχυτη πνευματική οκνηρία, κλείνοντας ερμητικά την όποια συζήτηση.

-         Το ενδεχόμενο ο Trump να είναι –όπως ισχυρίσθηκε προεκλογικά– ένας “insider” (προνομιούχος) που θέλει να αλλάξει το σύστημα, απλώς δεν υπάρχει τρόπος να προκύψει ως συμπέρασμα Ευρωπαίου.

-         Το 1946, ο Winston Churchill, διετύπωσε δημοσίως τη συνταγή για την ευρωπαϊκή ενοποίηση: πρώτα στενές σχέσεις Γαλλίας-Γερμανίας, ιδίως πολιτισμικές. Macron και Merkel, έσπευσαν προ ημερών να το αντιληφθούν, μόλις 73 χρόνια μετά.

7η πληγή: Ευνουχισμός

Βυθισμένη στη γραφειοκρατία, και κυρίως στη γραφειοκρατική αντίληψη της ζωής, η Ευρώπη έχει μπερδέψει τις προτεραιότητες. Απορροφημένη τυφλά στην ταμπέλα «σεξισμός», έφθασε να σκοτώσει τον ανδρισμό. Ανέραστη πιά, ανέραστες λύσεις ψάχνει και  για το οξύ δημογραφικό της πρόβλημα.

-         Τα Δημοκρατικά κορίτσια, με τα λευκά συνολάκια, που χειροκρατούσαν όρθια τον …«σεξιστή», που τις έβγαζε πολλές στο μέτρημα, ήταν απλώς το κερασάκι στην bipartizan τούρτα. Υπ’ όψιν.

Στερνή μου γνώση…

Εν κατακλείδι: Την παραδοσιακή βλακώδη αντίσταση της ευρωπαϊκής σκέψης στην πρωτάκουστη αλήθεια, έχει αποδώσει με ακρίβεια ο Arthur Schopenhauer: «Κάθε αλήθεια περνά από τρία στάδια. Πρώτα γελοιοποιείται. Ύστερα δέχεται σφοδρή αντεπίθεση. Στο τέλος, θεωρείται αυτονόητη.»

Προφανώς, αυτό αποκλείεται να ισχύει και για τον ακατονόμαστο και τις ριζοσπαστικές λύσεις του. Για τρεις πολύ-πολύ σοβαρούς λόγους. Πρώτον, γιατί δεν τον γουστάρουμε. Δεύτερον, γιατί διαρκώς τσακώνεται με τους προπαγανδιστές μας. Και τρίτον, γιατί είναι Αμερικανός –το κυριότερο.

Κόρινθος 17 Φεβρουαρίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας

Σχετικά άρθρα:

Ποιος αγιάζει τα μέσα του Προέδρου Trump;

Οι κινήσεις Trump και η συνταγή Kierkegaard

Είναι φίλος της Ελλάδας ο Donald Trump;

Πλανητάρχης από άλλο πλανήτη;

Το τείχος του Μεξικού ως μπανανόφλουδα

Η συμφωνία των Πρεσπών ως παραλλαγή Σολομώντειας λύσης

Επιμένω με ένα ακόμη άρθρο γιατο Μακεδονικό, όχι προς υποστήριξη ενός ακόμη συλλαλητηρίου, αλλά προκειμένου να αναδειχθούν σημαντικά θέματα σχετικά με το ΠΩΣ σκεπτόμαστε ως πολίτες. Επιμένω, μάλιστα, να το υποδεικνύω –ιδίως!– σε όσους βλέπουν, έστω σε γενικές γραμμές, να συμφωνούμε στην ουσία. Στο ΤΙ.

Η ορθή ιδέα του τίτλου, λοιπόν, όπως είναι γνωστό από την Παλαιά Διαθήκη, αποδίδεται στον βασιλιά των Εβραίων Σολομώντα. Δίκαζε τη διαφορά ανάμεσα σε δύο λεχώνες. Της μίας είχε πεθάνει ο νεογέννητος γιός, και είχε πάρει κρυφά τον υγιή νεογέννητο γιό της άλλης.

Σοφά, ο βασιλιάς διέταξε να κόψουν στη μέση το παιδί, και να δώσουν στην κάθε μία από μισό παιδί. Κατάληξη: η πραγματική μητέρα, έσπευσε να πει να δώσουν το παιδί στην άλλη. Η ψεύτικη, αντιθέτως, συμφώνησε πρόθυμα.

Ίσως δεν εκπλήσσει η διαφορά των αντιδράσεων, αλλά πώς εξηγείται τόση απανθρωπιά; Πώς εξηγείται, δηλαδή, η παράνοια να συμφωνήσει στον τεμαχισμό του βρέφους; Και πώς εξηγείται που δεν υποψιάσθηκε τη σοφή παγίδα;

Σολομώντεια, συνεπώς, λέμε τη σοφή λύση σε ένα δύσκολο πρόβλημα διαιτησίας, η οποία, μοιράζοντας αρχικά το επίδικο στο ίσο, αποκαλύπτει τελικά την ανισότητα των δικαίων των δύο μερών.

Μία ενδιαφέρουσα παραλλαγή αυτής της ιδέας, κάπως αντίθετη, είδαμε να υλοποιείται στη συμφωνία των Πρεσπών. Εν ολίγοις: το «παιδί», το όνομα της Μακεδονίας, όπως και τα βασικά παράγωγά του, Μακεδόνας και Μακεδονικός, μοιράσθηκαν στη μέση. Έχουν, λέει η συμφωνία, διαφορετικό νόημα οι λέξεις για το κάθε μέρος.

Στη μέση, επί πλέον, κόπηκαν και οι εντυπώσεις. Θα εξετασθεί ο αλυτρωτισμός, λέει η συμφωνία, και στα δύο κράτη. Το ίδιο και τα σχολικά βιβλία, για να μην παραποιείται η Ιστορία. Και άλλα. Απίστευτη εξομοίωση συμπεριφορών, παντελώς ανεδαφική.

Και, βέβαια, το άκρον άωτον της μειοδοσίας: «βόρεια περιοχή του πρώτου μέρους» η Μακεδονία μας. Επισήμως, και με την υπογραφή μας. Έλεος.

Εν ολίγοις: αποκαλύπτεται ότι, το γνωστό επικοινωνιακό ταρατατζούμ στην πανέμορφη λίμνη, έγινε χωρίς να παρίσταται «φυσική μητέρα». Χωρίς, συνεπώς, να αποκαλυφθεί καμία ανισότητα δικαίων. Ούτε καν η απολύτως αυτονόητη ανισότητα δικαίων.

Έχω διατυπώσει και στοιχειοθετήσει την εξής απλή ερώτηση: Γιατί τόση μειοδοσία;

Προσθέτω: δεν μπορούσε να γίνει μία φιλική συμφωνία, φιλικού διακανονισμού διαφορών, χωρίς τόσο εξόφθαλμη προσβολή των πατριωτικών μας αισθημάτων;

Για ενίσχυση της άποψης, προτείνω ένα αυτοσχέδιο πείραμα. Ξεκινά με μία απλή ερώτηση, σε υποστηρικτές της συμφωνίας. Επί λέξει: «Η λέξη Μακεδονία είναι Ελληνική; Ναι ή όχι;»

Προφανώς, κάθε καλοπροαίρετος απαντά απνευστί με ένα ξερό «Ναι». Ή, ίσως, κάτι πιο ειλικρινές: «Φυσικά». Ή, ακόμη, κάτι απολύτως εύλογο: «Ναι. Γιατί ρωτάς;»

Εκ πείρας, έστω αριθμητικά περιορισμένης, καταθέτω δημοσίως το αποτέλεσμα του αυτοσχέδιου πειράματος: με μεγάλη χρονική καθυστέρηση, αποσπά κανείς μία απάντηση σχοινοτενή, που μπορεί να θεωρηθεί και καταφατική. Και, πάραυτα, ακολουθεί μία άμεση προσπάθεια αλλαγής θέματος.

Ο ενδιαφερόμενος αναγνώστης, που θα ήθελε να κάνει και ο ίδιος το αυτοσχέδιο πείραμα, θα πρότεινα να είναι έτοιμος να συνεχίσει, μετά από μία καλή απάντηση, με την εξής ευγενική δεύτερη ερώτηση: «Δεν θα έπρεπε αυτό να αναγνωρίζεται στη συμφωνία;»

Ο μέσος ΣΥΡΙΖΑίος συνομιλητής, πάντως, έχει μία πρώτη συγγνωστή δυσκολία: δυσκολεύεται να σκεφθεί καινούργιες ιδέες. Δυσκολεύεται και να απαντήσει σε νέες ερωτήσεις. Αντιθέτως, βρίσκει πολύ βολικό να φέρει την κουβέντα σε θέματα και απόψεις που έχουν συζητηθεί κατά κόρον. Κυρίως, σε ευθύνες άλλων.

Η αλήθεια είναι σκληρή: η ερώτηση «Η λέξη Μακεδονία είναι Ελληνική; Ναι ή όχι;» είναι ερώτηση-ματ. Η αυτονόητη καταφατική απάντηση, έχει αλυσιδωτές λογικές συνέπειες. Συνέπειες εν πολλοίς αυτονόητες, και σε όλα τα προς ρύθμιση διμερή θέματα. Υπαγορεύει άλλη αντίληψη του ζητήματος. Εν τέλει, εκθέτει τη συμφωνία. Μαζί, γελοιοποιεί κι αυτούς που την υπέγραψαν.

Το αυτοσχέδιο πείραμα, έτσι, επιβεβαιώνει τα εύλογα συμπεράσματα μίας απλώς προσεκτικής ανάγνωσης της συμφωνίας: πρόκειται για μειοδοσία σε βαθμό ανοησίας. Αυτή η ανοησία, διαπιστώνεται μεν στο γράμμα της συμφωνίας, αλλά καταπλήσσει στο πνεύμα της συμφωνίας. Είναι η πεισματική προσπάθεια, αυτό που λέμε «ντε και καλά», να εξομοιωθούν οι δύο «μανάδες».

Περαιτέρω, αν συνεχίσει κανείς την έρευνα, ψάχνοντας τα απώτερα κίνητρα, βρίσκεται πλέον στα άδυτα της ανθρώπινης ψυχής. Κάποιες συμπεριφορές εξηγούνται ως αντιδράσεις κάποιων όχι για κάτι που δεν έχουν, όχι για κάτι που δεν μπορούν να αποκτήσουν, αλλά για κάτι που είχαν κάποτε και το έχασαν οριστικά.

Φυσικά, όποιος βλέπει υπερβολές στους παραπάνω συλλογισμούς, ας προσπαθήσει να βρει άλλη εξήγηση στα φαινόμενα. Να βρει, πρώτα απ’ όλα, έναν τρόπο να συνεχίσει μία πολιτισμένη και διεξοδική συζήτηση, μετά την –κατ εμέ!– «ερώτηση-ματ».

Ένα είναι σίγουρο πάντως: απέναντι στους ισχυρούς, χρειάζεται κανείς να μη βιάζεται. Να είναι προσεκτικός και κυρίως επιδέξιος. Η προπαγάνδα δεν αστειεύεται. Αντέχεται, μόνον με χιούμορ. Και παλεύεται, μόνον με γνώση.

Επιμένω, λοιπόν, στο δόγμα της ευφυούς αντιστάσεως: «Τον βλάκα δεν τον νικάς, τον βοηθάς να χάσει μόνος του.»

Κόρινθος 10 Φεβρουαρίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας

Σχετικά άρθρα:

Το Μακεδονικό ως τεστ νοημοσύνης

Μετά την ψυχρολουσία τί;

Ανατομία της συμφωνίας των Πρεσπών

Πατριώτες ή εθνικιστές;

Για το Μακεδονικό και τον πατριωτισμό

Το Μακεδονικό ως φαινόμενο της εποχής του παγκοσμισμού

Εγκλωβισμένοι στον Μπουταρισμό;

Από τον Orwell στο «Μακεδονικό»

Πού πηγαίνει η Ελλάδα ;

Έλληνες ξανά !

Το Μακεδονικό ως τεστ νοημοσύνης

Το να βγάλει άκρη κανείς με το Μακεδονικό, στην παρούσα φάση του, είναι ένα γερό τεστ νοημοσύνης. Είναι εύκολο να αποδίδουμε προκατειλημμένες προθέσεις ή να εξηγούμε τα πάντα με επεμβάσεις πανίσχυρων ξένων. Το δύσκολο, αντιθέτως, είναι να μελετούμε τα γεγονότα, προσεκτικά και μεθοδικά, σε τρόπο που να προβάλλουν αναπόδραστα συμπεράσματα. 

Ισχυρισμοί, μεθοδολογικοί και ουσιαστικοί, στοιχειοθετούνται στην εκτενή και διεξοδική ανάλυση που ακολουθεί. Πηγές της, είναι το επίσημο κείμενο της συμφωνίας στα Ελληνικά και τα πρακτικά της τριήμερης συζήτησης στη Βουλή. 

Η ανάλυση, δίνεται σε μορφή επί μέρους παρατηρήσεων, σε χαρακτηριστικά θέματα του Μακεδονικού, οι οποίες επεξηγούν τον κρίσιμο μονολεκτικό όρο του αντίστοιχου «τεστ».

Στις παρατηρήσεις, δίνονται και οι αναμενόμενες σκέψεις δύο φανταστικών προσώπων, αντιπροσωπευτικών θυμάτων του πολιτικάντικου παιχνιδιού, τα οποία ονοματίζω «Ατς» και «Ασς».

Το όλο άρθρο, απευθύνεται σε σκεπτόμενους, και τίθεται υπό την κρίση τους.

Στα πλαίσια αυτά:

ΠΡΩΤΟ ΤΕΣΤ: Σύγχυση

Ο πρωθυπουργός του γειτονικού κρατιδίου, εξακολουθεί να μιλάει δημοσίως για Μακεδονία και Μακεδόνες. Και, σε φιλοκυβερνητικές εφημερίδες, μπορεί να δει κανείς άρθρα, ακόμη και ελαφρώς ειρωνικά, που υποστηρίζουν ότι αυτό θα γίνεται μέχρι να τεθεί σε πλήρη ισχύ η συμφωνία. Το ίδιο λέει και ο Ατς, ενώ ο Ασς μάλλον δεν έχει πολυπροσέξει τι γίνεται.

Το άρθρο 7, πάντως, κάλλιστα ερμηνεύεται ούτω πως: χρησιμοποιούν τις δύο λέξεις ελεύθερα, διότι τις εννοούν κατά άλλο τρόπο. Γεωγραφικό κ.λ.π. Όθεν, αυτός ο τρόπος δεν προσβάλλει την ελληνική πλευρά. Η συμφωνία, δηλαδή, κόλλησε το «Βόρεια» μόνον στο επίσημο όνομα τους κράτους τους.

ΔΕΥΤΕΡΟ ΤΕΣΤ: Εκκρεμότητα

Ειπώθηκε από πλευράς ΣΥΡΙΖΑ ότι. στη συνεδρίαση της Βουλής της 17ης Σεπτεμβρίου 1959, ο τότε Υπουργός Εξωτερικών Ευάγγελος Αβέρωφ-Τοσίτσας, «αναφέρθηκε ρητά για μακεδονική γλώσσα, η οποία ομιλείται στα Σκόπια και έχει γραμματική και συντακτικό». Και, κάπως ειρωνικά, μεταφέρθηκε εκτίμηση ότι «αυτό το έκανε, πρώτον, γιατί η μακεδονική γλώσσα κατοχυρωνόταν συνταγματικά και κυρίως γιατί το ζητούμενο ήταν η επιδίωξη της απόδειξης ότι δεν υπάρχει μακεδονική μειονότητα στην Ελλάδα».

Απαντήθηκε ότι ο αείμνηστος ευπατρίδης πολιτικός, στην ίδια συνεδρίαση, είχε διευκρινίσει: «η μακεδονική γλώσσα όχι όπως την αναγνωρίζω ως Αβέρωφ ότι υπάρχει, αλλά η μακεδονική γλώσσα όπως την αποκαλεί το Τιτοϊκό Σύνταγμα».

Και δεν δόθηκε συνέχεια.

Ατς: «ακούσθηκαν όλες οι απόψεις –αυτό είναι δημοκρατία!». Ο Ασς, συμφωνώντας, δεν αντιλαμβάνεται την χυδαία προσβολή μνήμης νεκρού. Ενδεχομένως, μάλιστα, δεν ολοκληρώνει ούτε το συλλογισμό του ως προς το σημαντικότερο: τα κίνητρα αυτής της υποτιμητικής αναφοράς, ακόμη και αν «στέκει».

ΤΡΙΤΟ ΤΕΣΤ: Διγλωσσία

Υπήρξαν από το 1990 δύο «εθνικές γραμμές», με την έννοια της ευρείας κοινοβουλευτικής αποδοχής. Η παλιά απόλυτη «ούτε παράγωγο», και η μετέπειτα συγκαταβατική «γεωγραφικός προσδιορισμός». Παρεμπιπτόντως: αποκτήσαμε πλέον και εθνομηδενιστική γραμμή.

Ο κατ’ εξοχήν μακεδονοκαριερίστας πολιτικός, λοιπόν, χειροκροτείται ορθίως, την ώρα που πηγαινοέρχεται ασυστόλως στις εθνικές γραμμές, ανάλογα με το αν είναι στην κυβέρνηση ή στην αντιπολίτευση. Εκτός των άλλων, ούτε καν ασχολήθηκε με την αποκατάσταση της μνήμης του πολιτικού του πατέρα.

Ατς και Ασς συμφωνούν: «έτσι είναι οι πολιτικοί μας».

ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΕΣΤ: Εξοικείωση

Τα ως άνω φαινόμενα της σύγχυσης, της συστηματικής εκκρεμότητας, και της ανοχής στη διγλωσσία, είναι πλέον κανόνας. Δεν ενοχλεί ούτε που ο αποκαλούμενος δημοκρατικός διάλογος δεν έχει ποτέ συμπέρασμα. Δεν ενοχλεί ούτε που η ψηφοφορία έχει εκ των προτέρων γνωστό αποτέλεσμα.

Υποτίθεται ότι, για όλες αυτές τις ημιτελείς συζητήσεις, ο Ατς και ο Ασς ενημερώνονται, και βγάζουν τα συμπεράσματά τους. Ενημερώνονται; Τα βγάζουν;

Έχει γραφεί από χρόνια ότι το ανησυχητικό δεν είναι το πόσοι ανέχονται αυτή την αθλιότητα, αλλά πόσοι την απολαμβάνουν.

ΠΕΜΠΤΟ ΤΕΣΤ: Διπολισμός

Τα περί τον αριθμό των συμμετεχόντων στα κατά καιρούς ογκώδη συλλαλητήρια για το Μακεδονικό, έχουν κάποια κρίσιμη ιδιαιτερότητα: ακραία απόκλιση εκτιμήσεων του πλήθους. Κι όμως, η σημερινή τεχνολογία, δίνει τη δυνατότητα σε ειδικούς να το μετρήσουν με μεγάλη ακρίβεια. Ακόμη και επακριβώς. Η μόνη αμφιβολία, που μπορεί να στοιχειοθετηθεί επιστημονικά, αφορά μόνον ως προς το πόσοι περαστικοί καταγράφονται στις αεροφωτογραφίες, ενώ δεν συμμετέχουν στο συλλαλητήριο.

Ατυχώς, όμως, ο Ατς και ο Ασς, όχι μόνον δεν ζητούν επιστημονική πραγματογνωμοσύνη, όχι μόνον δεν την χρειάζονται, όχι μόνον θα την αμφισβητούσαν εκ προοιμίου, αλλά ούτε καν θα μπορούσαν να την ανεχθούν. Αποδεικνύεται ότι έχουν εξοικειωθεί με την διπολική ενημέρωση: «οι μεν λένε 95.000 οι δε μισό εκατομμύριο». Αυτό τους φθάνει. Σε βαθμό που τα υπόλοιπα ενοχλούν.

Η Επιστήμη, ας σημειωθεί, μπορεί να βεβαιώσει καραμπινάτη διαταραχή στην αντίληψη της πραγματικότητας: αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα μόνον διπολικά.

Οι Ας, δηλαδή, δεν θα ανέχονταν ένα αποτέλεσμα καταμέτρησης «224.479». Πολύ περισσότερο, μάλιστα, δεν θα ανέχονταν ένα αποτέλεσμα «72.516», που θα έδινε άλλη διάσταση στους προβληματισμούς των νουνεχών.

ΕΚΤΟ ΤΕΣΤ: Φιλαλήθεια

Αν διάβαζαν μέχρι εδώ, ο Ατς και ο Ασς, θα συμφωνούσαν απολύτως σε κάτι: γιατί τόση λόξα με την αλήθεια;

ΕΒΔΟΜΟ ΤΕΣΤ: Ανακολουθία

Οι Ας, εν τέλει, διεκδικούν, με τον τρόπο του ο καθένας, τα εύσημα για την υπεράσπιση της Ιστορίας της Μακεδονίας μας. Δεν αγνοούν τελείως, βεβαίως, τον ιστορικό ρόλο του μεγάλου Μακεδόνα στοχαστή Αριστοτέλη. Δικό του «έργο» υπήρξε ο Μέγας Αλέξανδρος.

Αν συμφωνούν σε κάτι όλοι οι [τρομάρα τους] «Μακεδονομάχοι», εκατέρωθεν του συνόρου μάλιστα, είναι η παγερή αδιαφορία για την αριστοτελική θεωρία της μεσότητας. Η ίδια αδιαφορία, και για τα αντίστοιχα ατομικά προτερήματα του ένδοξου μαθητή του Αριστοτέλη. Ποιος ασχολείται π.χ. με τη φρόνησή του;

Οι Ας, αλλά και οι Σκοπιανοί, αποδεικνύεται ότι ενδιαφέρονται για το όνομα. Όχι και για τη χάρη. Για όλους αυτούς, τα «ΗΘΙΚΑ ΝΙΚΟΜΑΧΕΙΑ» είναι συλλογή ανεκδότων.

ΟΓΔΟΟ ΤΕΣΤ: Κλονισμός

Αυτή η παγερή αδιαφορία των Ας για μεσότητα, ή ακόμη και η εχθρότητα στη μεσότητα, έχει εξήγηση: μία ακριβοδίκαια προσέγγιση, τους προκαλεί νευρικό κλονισμό. Και είναι κάτι απολύτως εμφανές –και ελέγξιμο!– στη συμπεριφορά όλων όσων έχουν παρασυρθεί στην ορμή της αντιπαράθεσης.

Ο Ρώσος φυσιοδίφης Παβλώφ, έχει αποδείξει κάτι παρεμφερές: το πρωτάκουστο προκαλεί νευρικό κλονισμό. Αυτός ο κλονισμός, είναι απλώς μικρότερος, στα άτομα που είναι δεκτικά σε νέα δεδομένα: ειδήσεις, σκέψεις, ιδέες κ.λ.π.

Προφανώς, οι πρωτάκουστες ιδέες, που αποδίδουν και πρωτάκουστη στάση, όπως η μεσότητα, μπορούν να προκαλέσουν ακόμη ισχυρότερους κλονισμούς εγκεφαλικών κέντρων.

Ενδεικτικά, ας προσπαθήσει ο τυχόν ενδιαφερόμενος να εξηγήσει το παρακάτω δημόσιο σχόλιο στην αρθρογραφία του υπογράφοντος: «εθνικιστική υστερία». Σε άρθρο όπου –μεταξύ άλλων νηφάλιων σκέψεων– στοιχειοθετείται η άποψη ότι η παράγραφος 7.4 της συμφωνίας θα μπορούσε να είναι «ιδανική αρχή για μία ενάρετη επανεκκίνηση σχέσεων». Είναι σχόλιο λογικό;

ΕΝΑΤΟ ΤΕΣΤ: Αντίληψη

Αν θέλουμε να προχωρήσουμε σε πιο τεχνοκρατικά κριτήρια, θα επιμείνω στη μελέτη του άρθρου 7 παράγραφος 4 της συμφωνίας των Πρεσπών: «Το Δεύτερο Μέρος [δηλαδή τα Σκόπια] σημειώνει ότι η επίσημη γλώσσα του, η Μακεδονική γλώσσα, ανήκει στην ομάδα των Νότιων Σλαβικών γλωσσών. Τα Μέρη σημειώνουν ότι η επίσημη γλώσσα και τα άλλα χαρακτηριστικά του Δεύτερου Μέρους δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό, την ιστορία, την κουλτούρα και την κληρονομιά της βόρειας περιοχής του Πρώτου Μέρους [δηλαδή της Ελλάδας].

Ο Ατς και ο Ασς, δεν είναι σε θέση να απαντήσουν, χωρίς να ξαναδιαβάσουν το απόσπασμα, στην εξής απλή ερώτηση: πώς αποκαλείται η Μακεδονία μας;

Αλλά, πάλι, ποιος μπορεί να απαντήσει με βεβαιότητα σε μία πιο δύσκολη: όταν λένε «δεν έχουν σχέση με τον αρχαίο Ελληνικό πολιτισμό», εννοούν ότι δεν έχουν σχέση και με τον αρχαίο Μακεδονικό πολιτισμό; Ή μήπως λίγα έχουν δει τόσα χρόνια τα ματάκια μας;

ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΣΤ: Διαβάθμιση

Αφού αναγνωρίσει κανείς στο κείμενο τον καινοφανή περιφραστικό όρο «βόρεια περιοχή του Πρώτου Μέρους», και χωνέψει ότι η Ελληνική Βουλή πλέον προσυπογράφει, και –όσο μπορεί– συγκρατήσει την οργή του, προσπαθεί να δώσει μία λογική απάντηση στην εξής ουδέτερη ερώτηση: ποια και πόση η σημασία αυτής της φράσης; 

Οι Ας αδυνατούν να απαντήσουν, καθώς έχουν ήδη βγάλει συμπεράσματα. Αδυνατούν να εστιάσουν καν την προσοχή τους στο ερώτημα. Αδυνατούν, κυρίως, να σκεφθούν κάποια απάντηση ανάμεσα στο «καμία» και το «καταστροφή».

Θα αποκτήσουν άποψη, όμως, αν κάποτε απαντήσουν ειδικοί και καθοδηγητές. Και αυτή την άποψη, θα την λένε «προσωπική μου άποψη».

ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΤΕΣΤ: Αντίφαση

Αναντίρρητα, καταγράφουμε ότι: σε μία επίσημη διακρατική συμφωνία, που γίνεται για να λυθεί η διαφορά ως προς το όνομα του ενός συμβαλλόμενου μέρους, αναφύεται εκ του μηδενός αμηχανία –τουλάχιστον!– ως προς το όνομα περιοχής του άλλου συμβαλλόμενου μέρους. Παρεμπιπτόντως: πρόκειται σαφώς περί κατορθώματος.

Ερώτηση: όλες αυτές οι διατυπώσεις, είτε μεθοδευμένες είτε όχι, πώς χωράνε σε μία αυτοαποκαλούμενη «φιλική» διακρατική συμφωνία;

Κάπου εδώ, ο Ατς τίθεται ενώπιος ενωπίω, κατά το αμάχητο κριτήριο του Ηράκλειτου: «Ο βλάκας χάνει το θάρρος του μπροστά σε κάθε σειρά σκέψεων». Το ίδιο, όμως, παθαίνει και ο Ασς. Γιατί άραγε;

ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΤΕΣΤ: «Αυτισμός»

Ο Ασς χειροκροτεί την ειρωνική ατάκα «αυτή η άβολη εκκρεμότητα πίεζε τόσα χρόνια τα Σκόπια, όχι την Ελλάδα». Προφανώς, κατά την άποψη, τίποτα από τα παρακάτω δεν ήταν άβολο για την Ελλάδα:

-         που 140 χώρες ήξεραν μόνον από «Μακεδονία»,

-         που ΝΑΤΟ και Ε.Ε. έκαναν υπομονή, ενώ τη θέλουν για μέλος, και

-         που το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης θεώρησε (2011) ότι η Χώρα μας παραβίασε την ενδιάμεση Συμφωνία του 1995.

Αν όλα αυτά, λοιπόν, δεν πίεζαν την Ελλάδα, όλα αυτά τα χρόνια, ιδού ο ορισμός του πολιτικού αυτισμού.

ΔΕΚΑΤΟ ΤΡΙΤΟ ΤΕΣΤ: «Μαζοχισμός»

Ο Ατς, αντιθέτως, τα παίρνει πολύ σοβαρά όλα αυτά. Έως κατάκαρδα…

Στην πραγματικότητα, απέναντι στο «να μη δώσουμε τίποτα», δέχεται «να τα δώσουμε όλα». Πανηγυρίζει, μάλιστα, που οι γείτονες θα υποχρεωθούν να προσθέσουν το «Βόρεια» στα επίσημα έγγραφα.

Ο Ατς προσυπογράφει προθύμως τους όρους όπου προβλέπεται να ελεγχθούν και τα δικά μας σχολικά βιβλία για παραποίηση της Ιστορίας. Να ελεγχθούμε κι εμείς για αλυτρωτισμό. Και άλλα. Δέχθηκε, δηλαδή, την εξομοίωσή μας με την αθλιότητα των γειτόνων. Ξαναρωτάω: δεν είναι σαν να υπογράφουν συμβόλαιο, ο κλέφτης κι ο νοικοκύρης, ότι από εδώ και πέρα δεν θα κλέβει κανείς τους;

ΔΕΚΑΤΟ ΤΕΤΑΡΤΟ ΤΕΣΤ: Αυθαιρεσία

Το μεγάλο πρόβλημα, λοιπόν, είναι αλλού. Όσο σοβαρό και να είναι το θέμα με το όνομα, τη γλώσσα και την ιθαγένεια –ακόμη και ο αλυτρωτισμός. Ο Ατς και οι φίλοι του, προσβάλλουν βάναυσα την αξιοπρέπεια ενός ολόκληρου λαού.

Τουτέστιν: Κρύβουν επιμελώς τη στάση της σιωπηλής πλειοψηφίας. Προβάλλουν διεθνώς τους έξαλλους, αδιαφορώντας αν εκφράζουν οιονδήποτε. Εκμεταλλεύονται τη σιωπή των αξιοπρεπών Ελλήνων. Την εκκωφαντική σιωπή της ραχοκοκκαλιάς του λαού-ηγέτη του πλανήτη.

Κρύβουν, ακόμη επιμελέστερα, ότι αυτή η σιωπηλή πλειοψηφία ουδόλως εκπροσωπείται στη Βουλή. Γι’ αυτό, άλλωστε, η χρόνια ομερτά για το 61,2% ΟΧΙ. Ακόμη χειρότερα, ουδείς θα ήθελε να εκφράσει αυθεντικά αυτή τη σιωπηλή πλειοψηφία. Να υφαρπάξει ψήφους της, ευχαρίστως.

Την αλήθεια την ξέρουμε: σε δημοψήφισμα η συμφωνία θα πήγαινε άπατη. Τελείως αυθαίρετα, λοιπόν, κρύβουν από τη διεθνή κοινή γνώμη το γεγονός, αλλά και το σκεπτικό μας.

ΔΕΚΑΤΟ ΠΕΜΠΤΟ ΤΕΣΤ: Αυτονόητο

Ανάμεσα σε αυτούς τους δύο ως άνω παραλογισμούς, τον αυτισμό και το μαζοχισμό, με την πολιτική έννοια, δεν υπάρχει κάτι λογικό και αξιοπρεπές. Δεν υπάρχουν τα αυτονόητα.

Μία τίμια και αξιοπρεπής συμφωνία, όμως, θα αναγνώριζε ρητώς ότι η λέξη Μακεδονία είναι ελληνική. Θα κατέγραφε μία ευθεία αναγνώριση των γειτόνων ότι δεν έχουν σχέση με την αρχαία Μακεδονία. Και θα έθετε αξιοπρεπείς όρους για τη μερική χρήση του ελληνικού ονόματος από τους γείτονες, υπό το πνεύμα της ιστορικής αλήθειας και των υπέρτερων ελληνικών δικαιωμάτων.

Μία τέτοια φιλική σχέση, τη θέλουμε. Αλλά, φευ!, τι σχέση έχουν ο Ατς και ο Ασς με την κοινή λογική και τα αυτονόητα;

ΔΕΚΑΤΟ ΕΚΤΟ ΤΕΣΤ: Συμπέρασμα

Υποστηρίζω, κατόπιν όλων αυτών, την εξής γενική άποψη: «Το Μακεδονικό είναι πρωτίστως ένα ελληνοελληνικό πρόβλημα, με Σκοπιανούς κομπάρσους».

Για τους σύγχρονους πολιτικούς μας, προέχουν κατά σειρά: [1] η παραπλάνηση και φίμωση του Ελληνικού Λαού, [2] οι εκλογικές σκοπιμότητες και [3] η διατήρηση της «παράγκας» του πολιτικαντισμού.

ΕΠΙΛΟΓΟΣ

Η παρούσα ανάλυση, είχε στόχο να αναδείξει ειδικά θέματα μεθοδολογίας της πολιτικής σκέψης. Εστιάζω κυρίως στο ΠΩΣ σκεπτόμαστε –είτε λάθος είτε σωστά. Θα πρότεινα, συνεπώς, το ΤΙ σκέπτεται επί του Μακεδονικού ο άσημος υπογράφων, να ληφθεί απλώς υπ’ όψιν. Ως παράδειγμα.

Θα πρότεινα στον ενδιαφερόμενο αναγνώστη να ελέγξει αν, η ως άνω «γενική άποψη», ερμηνεύει τα γεγονότα. Αντιστοίχως, θα πρότεινα στον ενδιαφερόμενο αναγνώστη να διατυπώσει ρητώς δική του «γενική άποψη», και να ελέγξει αν κι αυτή ερμηνεύει τα γεγονότα.

Το ζητούμενο, είναι να ολοκληρώσουμε τους συλλογισμούς μας. Να αποδομήσουμε την προπαγάνδα, όλων των προελεύσεων. Να σχηματίσουμε το πλαίσιο, υπό το οποίο θα πάρουμε τις επόμενες αποφάσεις μας –πολιτικές και μη.

Οι παλιοί μας, σοφά, έλεγαν: «Πρέπει να ξέρεις να κλείνεις το βιβλίο». Για όσους, λοιπόν, σκοπεύουν να κάνουν κάτι τέτοιο, να μία τελευταία υπόδειξη προς έλεγχο: Ο Ατς μας, εμφανώς, είναι σε παράκρουση: δεν λέει ψέματα, τα πιστεύει.

Κόρινθος 3 Φεβρουαρίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας