Μετά την ψυχρολουσία τί;

Οι 153 ψήφοι υπέρ της συμφωνίας των Πρεσπών, ήταν κάτι σαν μία γερή απότομη σπρωξιά στα παγωμένα νερά της πανέμορφης λίμνης μας. Όσο κι αν ήταν αναμενόμενο το αποτέλεσμα.

Είναι, κι από πάνω, εκείνοι οι πανηγυρισμοί οι διεθνείς, που σε κάνουν να αναρωτιέσαι για πολλά. Είναι λογικό να σκέπτεται κανείς ότι αυτό το φαινόμενο χρειάζεται εξήγηση. Όλοι ξέρουμε ότι σε δημοψήφισμα η συμφωνία θα πήγαινε άπατη. Πανηγυρίζουν διεθνώς, λοιπόν, ενώ το ξέρουν ή ενώ δεν το ξέρουν;

Μία ψύχραιμη αναγνώριση της νέας πραγματικότητας, πρώτα απ’ όλα, έχει να αντιπαλέψει τη μυθοπλασία. Χρειάζεται κάποιος στοιχειοθετημένος έλεγχος των μύθων που πίστεψε ο καθένας μας, όλα αυτά τα κάπου 28 χρόνια του Μακεδονικού. Μόνον έτσι δεν θα πιστέψουμε σε νέους μύθους.

Μία πιο σοβαρή αναγνώριση της νέας πραγματικότητας, δεν μπορεί παρά να περιλαμβάνει κι ένα προσεκτικό διάβασμα της συμφωνίας. Είναι άλλο να ακούει κανείς κρίσεις γι’ αυτό το κείμενο, έστω και με αποσπάσματα εντός εισαγωγικών, κι άλλο να το διαβάζει.

Κάπου εκεί, στο άρθρο 7 παράγραφος 4, διαβάζοντας τη Μακεδονία μας να καταγράφεται επισήμως ως «βόρεια περιοχή του Πρώτου Μέρους», η απορία προκύπτει αβίαστα: γιατί τόση μειοδοσία;

Ατασθαλία ομηριστί, πάντως, βεβαιώθηκε. Έστω και την τελευταία στιγμή, υποδείχθηκε στη Βουλή η απίστευτη διατύπωση. Και δεν δόθηκε καν απάντηση. Το βέβαιο, όμως, είναι ότι πλέον δεν μπορεί να ισχυρισθεί κανείς ότι δεν το πρόσεξε.

Για περισσότερα: «Ανατομία της συμφωνίας των Πρεσπών» (20.1.19)

Βέβαιο, όμως, είναι και κάτι άλλο. Κανείς δεν το «σήκωσε» τόσο αυτό το τρανταχτό θέμα, ώστε να επιχειρήσει να ανατρέψει το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας. Κι όμως, θα μπορούσε να στηρίξει τις πιο υψηλές αντιπολιτευτικές κορώνες.

Μία εξήγηση, είναι γιατί δεν θα άλλαζε τίποτα. Η άλλη, γιατί στις επόμενες εκλογές θα έχει πιο χειροπιαστά αποτελέσματα. Μια εντελώς αλλιώτικη: δεν πολυκατάλαβαν την επ’ αυτοφώρω σύλληψη της μειοδοσίας.

Εκπλήσσει, πραγματικά, το πώς φθάνει η Ελλάδα να υπογράφει τόσο ταπεινωτικούς όρους. Κάποιος, χαρακτηριστικά, διερωτήθηκε δημοσίως αν χάσαμε σε πόλεμο. Ειπώθηκε στη Βουλή: «Ενώσατε τους Σκοπιανούς για να διχάσετε τους Έλληνες». Αντιπροτείνω: «Χρησιμοποιήσατε τους Σκοπιανούς για να πατήσετε στο λαιμό τους Έλληνες».

Χαρακτηριστικό και κρίσιμο σημείο αυτού του πατήματος στο λαιμό, ήταν η ευρεία προπαγανδιστική προβολή του συνθήματος «Όχι στο μίσος και το σκοταδισμό», με την φαρδιά-πλατιά υπογραφή 158 καλλιτεχνών.

Πολλοί, στο διαδίκτυο, σχολίασαν τη λεπτομέρεια: δεν τους ξέρει ούτε ο ψιλικατζής της γειτονιάς τους. Άλλοι, εστίασαν στο ερώτημα: τι δουλειά έχουν οι καλλιτέχνες με την πολιτική. Ξεχνώντας, ίσως, πόσες πολιτικές θέσεις καλλιτεχνών έχουν επιδοκιμάσει.

Το βασικό, πάντα κατά την άποψη του ταπεινού υπογράφοντος, είναι άλλο: υπογράφουν κάτω από ένα κείμενο βγαλμένο από τα υπόγεια του μίσους και του σκοταδισμού. Κείμενο, δηλαδή, τελευταία λέξη της μόδας στη νεοταξική προπαγάνδα. Κείμενο που δεν θα έγραφε και ο πιο στρατευμένος καλλιτέχνης.

Επί της ουσίας, αυτό το κείμενο απέδιδε μίσος και σκοταδισμό στους πάντες αντίθετους στη συμφωνία. Συλλήβδην.

Και, εκεί ακριβώς, τίθεται το πιο κρίσιμο ερώτημα: έχουν την απαραίτητη νοητική ικανότητα να διακρίνουν; Μπορούν, δηλαδή, να αντιληφθούν ότι υπάρχουν πράγματι δύο ειδών αντίθετοι στη συμφωνία;

Μπορούν να αντιληφθούν ότι υπάρχουν αντίθετοι στη συμφωνία που ούτε μίσος τρέφουν και ούτε θα μπορούσε να τους αποδοθεί σκοταδισμός; Και, ατυχώς, η απάντηση είναι ένα ξερό όχι.

Μετά την ψυχρολουσία, λοιπόν, έχουμε την ευκαιρία να αρχίσουμε από τα πολύ-πολύ βασικά. Μία ιδέα: μήπως έχουμε να κάνουμε με βλάκες; Μήπως έχουμε να κάνουμε με ανθρώπους τόσο πορωμένους που δεν είναι ικανοί να διακρίνουν διαφορές; Που δεν μπορούν να διακρίνουν διαφορές, όχι που δεν θέλουν –το τονίζω.

Μήπως δεν είναι καν σε θέση να αντιληφθούν στοιχειώδεις αντιφάσεις;

Ο ανθρώπινος πολιτισμός, έχει διατυπώσει ασφαλή και αντικειμενικά και αμερόληπτα κριτήρια για το ποιος σκέπτεται λογικά. Ο ανθρώπινος πολιτισμός, έχει από αιώνες ξεχωρίσει τη συζήτηση για το ΤΙ από τη συζήτηση για το ΠΩΣ.

Το ΤΙ σκέπτεται κάποιος, είναι μία πολιτική συζήτηση. Το ΠΩΣ  σκέπτεται, όμως, η εσωτερική πληρότητα του συλλογισμού, μαζί και των σε βάθος χρόνου συνεπειών του, δεν είναι πολιτική συζήτηση. Είναι απολύτως βέβαιος επιστημονικός έλεγχος.

Αν αυτή η σαφής διάκριση αναδειχθεί ως πόρισμα από τα τραγικά ευρήματα του Μακεδονικού, σε ολόκληρη την 28χρονή ιστορία του, τότε, ακόμη και αυτή η ασύλληπτης ασυναρτησίας και μειοδοσίας συμφωνία, θα φανεί όχι απλώς χρήσιμη αλλά πολύτιμη.

Αν αναγνωρίσουμε πρόβλημα σε άλλους, είναι πολύ ευκολότερο να τσεκάρουμε εαυτούς. Κι αν το καταφέρουμε πραγματικά, τότε η αλλαγή θα είναι θεαματική. Εκτός των άλλων, πολύ σύντομα θα έχουμε τη συμφωνία των Πρεσπών για χαρτί υγείας.

Κόρινθος 27 Ιανουαρίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας