Κοινωνικά δίκτυα και διακίνηση ιδεών

Η εντεινόμενη προεκλογική αντιπαράθεση στις ΗΠΑ, φέρνει ξανά στην επικαιρότητα το θέμα των απαγορεύσεων αναρτήσεων στα κοινωνικά δίκτυα, για λόγους ακαταλληλότητας του περιεχομένου τους.

Οι εταιρείες που τα διαχειρίζονται και τα εκμεταλλεύονται, ως γνωστόν, έχουν δημοσιεύσει σχετική δεοντολογία, που απαγορεύει δημοσιεύματα που υποκινούν τη βία, το ρατσισμό, τη μισαλλοδοξία, την πορνογραφία κ.λ.π.

Μέχρι εκεί, τα πράγματα δείχνουν λογικά. Τα προβλήματα εμφανίζονται στην εφαρμογή.

Κατά πρώτον, υπάρχει το ερώτημα ποιός κρίνει την παραβίαση ή μη των κανόνων. Θεωρείται αυτονόητο να το κρίνει ο ιδιοκτήτης του μέσου κοινωνικής δικτύωσης.

Στο ίδιο πνεύμα, θεωρείται αυτονόητο να βάζει και τους κανόνες, αλλά και να τους ερμηνεύει. Αλλά βάσει ποιού ορισμού χαρακτηρίζεται ένα δημοσίευμα π.χ. ως ρατσιστικό ή πορνογραφικό;

Κάπου εκεί, ανακαλύπτει κανείς ότι έχουμε γυρίσει πολλά-πολλά χρόνια πίσω. Έχουμε γυρίσει στην εποχή της απόλυτης "βεβαιότητας" για τους κανόνες και τις παραβιάσεις τους. Στην εποχή όπου κάποιοι κρίνουν σε πρώτο και τελευταίο βαθμό το τί είναι παραβίαση και τί όχι.

Και η σχετική ποινή, ελάχιστα αιτιολογημένη, ουσιαστικά με την ανακοίνωση ενός επιγραμματικού χαρακτηρισμού, εκτελείται αμέσως.

Θα ήταν μάλλον μάταιο να απαντήσει κανείς με χαρακτηρισμούς. Ίσως, όμως, θα είχε κάποιο νόημα να διατυπωθούν εποικοδομητικές ερωτήσεις.

Δεν θα ήταν προτιμότερο να το κρίνει το κοινό; Αν ναι, να δούμε πώς;

Θα μπορούσε, πρώτον, να γίνεται άμεσα, βάσει ενός ατομικού προφίλ του χρήστη. Μπορεί να σχηματίζεται με απαντήσεις του σε ερωτηματολόγιο, όπως και με βάση "κατεβάσματα" δημοσιευμάτων από τον ίδιο το χρήστη.

Και δεύτερον, έμμεσα, θα μπορούσε ο χρήστης να αποδεχόταν κάποιο σύστημα κανόνων της αρεσκείας του, το οποίο θα υπήρχε στο πρόγραμμα του κοινωνικού μέσου.

Αν η ιδέα κρίνεται σκόπιμη, ή αν κριθεί σκόπιμη στο μέλλον, λόγω εκτράχυνσης του ζητήματος, τα σχετικά τεχνικά προβλήματα εφαρμογής αντιμετωπίζονται ευχερώς στην εποχή μας.

Κάπου εκεί, όμως, κρίνεται το κυριότερο: οι προθέσεις. Κι αν το πρόβλημα με τη βία, το ρατσισμό, τη μισαλλοδοξία, την πορνογραφία κ.λ.π. είναι τόσο μεγάλο, γιατί να μην ξανασκεφθούμε την ανωνυμία; Αν καταργούνταν, δεν θα άλλαζε άρδην το τοπίο;

Ίσως, καταλήγω, να είναι η ώρα για ένα κοινωνικό δίκτυο κάπως πιό προσεκτικό με την αξιοπρέπεια. Γιατί όχι, πιό φιλικό στη δημιουργικότητα αλλά και τον εποικοδομητικό διάλογο.

Ας είναι, τελικά, όχι μόνο ελληνοπρεπές αλλά και ελληνικό.

5 Ιουλίου 2020

Κώστας Τζαναβάρας