Μήπως αυτό με το σεξισμό να το ξανασκεφθούμε;

Ο σεξισμός, είναι μία «καραμέλα», από τις πολλές που πιπιλίζονται αρειμανίως στη Δύση, και ιδίως στην Αμερική. Και φαίνεται αθώα, αλλά είναι επικίνδυνη. Στη χώρα μας, για την ώρα, δεν υπάρχει σαν μείζον ζήτημα, παρά μόνον για χαρακτηρισμούς συμπεριφορών στο εξωτερικό. Ακόμη και η ποινικοποίηση της σεξουαλικής παρενόχλησης σε χώρους εργασίας, με το Νόμο 3896/2010, πέρασε μάλλον απαρατήρητη.

Αυτή η διαφορά φάσεως, όμως, μας δίνει την ευκαιρία να σκεφθούμε κάπως ψύχραιμα το ζήτημα. Και προσφέρεται για ευρύτερους προβληματισμούς και συλλογισμούς σχετικά με την εθνική μας φυσιογνωμία.

Ας συσχετίσουμε και την κατάληξη του Μακεδονικού: ο πλανήτης πανηγυρίζει για μία συμφωνία που όχι μόνον έχει αντίθετη τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, αλλά και την κατασυκοφαντεί και την εμπαίζει.

Δεν είναι λίγοι, πάντως, αυτοί που θεωρούν το πρόβλημα σεξισμός συζητημένο και ληγμένο. Παρότι, οι περισσότεροι στην Ελλάδα, ούτε καν ξέρουμε καλά-καλά περί τίνος πρόκειται ακριβώς. Τους φθάνει η ταμπέλα η βολική.

Προτείνω, όθεν, να το πάρουμε από την αρχή.

Τα βασικά

Σεξισμός, λοιπόν, ορίζεται μία προκατάληψη ή διάκριση σχετικά με το φύλο ενός ατόμου. Συνδέεται άμεσα –γράφει η γνωστή Βικιπαίδεια– με τα στερεότυπα και τους ρόλους των φύλων, και μιλάει για την πεποίθηση ότι το ένα φύλο είναι ανώτερο από το άλλο. Ο ακραίος σεξισμός μπορεί να υποθάλπει την γονική αποξένωση, την σεξουαλική παρενόχληση, το βιασμό και άλλες μορφές βίας.

Αβίαστα παρατηρεί κανείς τη σύγχυση ως προς τον όρο διάκριση. Δεν γίνεται δηλαδή καμία προσπάθεια να ξεχωρισθούν τα οφθαλμοφανή, από τα στερεότυπα που πράγματι είναι αδικαιολόγητα και τεχνητά. Και αυτή η παράλειψη, δεν είναι καθόλου αθώα.

Επιτηδείως, εισάγεται και συντηρείται σύγχυση μεταξύ φυσιολογικού και προβληματικού. Έτσι εξασφαλίζεται η σύμπραξη καλοπροαίρετων. Είναι χαρακτηριστική η κατάληξη σε κάποιες υπερβολές, του γνωστού κινήματος στο διαδίκτυο #metoo.

Υπερβολές

Μέχρις ενός ορίου, το κίνημα πράγματι αντιδρά σε βαρβαρότητες, υπερασπίζοντας αδικημένες. Όταν συνυπογράφουν δημοσίως το #metoo, τουτέστιν: «εγώ επίσης», δεν είναι λίγες αυτές που βρίσκουν δίκιο σε οδυνηρές περιπέτειες, μέχρι και βιασμό.

Ο πιο διάσημος καταδικασθείς του κινήματος, κάποιος παραγωγός ταινιών του Hollywood, συνήθιζε να οδηγεί εκβιαστικά, τις επίδοξες πρωταγωνίστριες ταινιών που χρηματοδοτούσε, στο κρεβάτι του. Κρεβάτι στο οποίο, αλλιώς, δεν θα πήγαινε μαζί του καμία, ακόμη και για one night stand (σε ελεύθερη απόδοση: μιάς νύχτας γνωριμία).

Μέχρι εδώ καλά. Αλλά να και η υπερβολή: Δικαστής, οικογενειάρχης, υποψήφιος για το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, κατηγορήθηκε ότι, πριν από 35 χρόνια, σε ένα νεανικό πάρτυ, προσπάθησε δυναμικά να κάνει σεξ με την –τότε νεαρή– καταγγέλλουσα. Χωρίς αποδείξεις, χωρίς μάρτυρες. Μόνον αναμνήσεις, κι αυτές θολές. Και χωρίς να καταγγέλλεται καν τελική επιμονή.

Τα ερωτήματα προβάλλουν έντονα. Τι θα ήταν απόδειξη αθωότητας; Πώς ξεχωρίζει κανείς την ταραχή του ενόχου από τη δίκαια αγανάκτηση του αθώου; Ποιός έχει το «βάρος της αποδείξεως»: ο κατηγορούμενος ή η καταγγέλλουσα; Τι είναι, εν τέλει, φυσιολογικό να συμβαίνει σε πάρτυ ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια;

Ανήκουστα

Στο ίδιο πνεύμα ισοπέδωσης, είναι και η ανήκουστη προοπτική στη Γαλλία: αντί για όνομα πατέρα και μητέρα, θα αναγράφεται –λέει– επισήμως «γονέας 1» και «γονέας 2».

Αναρωτιέται κανείς, πρώτα απ’όλα, σχετικά με την προβαλλόμενη σκοπιμότητα. Ερώτηση: Με αυτόν τον τρόπο, άραγε, προωθείται κάποια καταπολέμηση ρατσισμού κατά ομόφυλων ζευγαριών;

Εκτός των άλλων, όμως, αφού συνέλθουμε κι από το σοκ, αξίζει να αναρωτηθούμε: πώς δεν σκέφθηκαν να βάλουν «κηδεμόνας 1» και «κηδεμόνας 2»; Με τη λογική να μην μπαίνει καθόλου η Πολιτεία στα προσωπικά μας. Σωστά;

Η ωμή απάντηση, τίθεται υπό την κρίση του σφαιρικά σκεπτόμενου αναγνώστη: δεν θα προσβαλλόταν έτσι η οικογένεια. Δεν θα έβγαινε εκείνος ο φθόνος για τις φυσικές μανάδες και τους φυσικούς πατεράδες. Για την όμορφη φυσική οικογένεια.

Άποψη

Κάπως έτσι, με φθονερούς ανεγκέφαλους σε περίοπτες θέσεις δηλαδή, χάνονται τα αυτονόητα. Ας μην κάνουμε, όμως, το ίδιο λάθος. Ας μην καίμε κι εμείς, τα χλωρά μαζί με τα ξερά. Ιδού, για τους καλοπροαίρετους, η θετική πρόκληση.

Η σημερινή κοινωνία, αν το δούμε κι αυτό σφαιρικά, έχει καταφανώς αποτύχει σε αυτό που οι Don & Jeanne Elium (“Raising a son”) αναφέρουν ως το κύριο πρόβλημα κάθε κοινωνίας: πώς θα κάνει άνδρες τα αγόρια της.

Οι πρωτόγονες κοινωνίες, αναφέρουν, είχαν ήδη καθιερώσει τρόπους αναγνώρισης του χρόνου κατά τον οποίο το αγόρι εισέρχεται στην εφηβεία. Η εξωτερική ένδειξη, πριν καθιερωθούν τα παντοειδή πειθαρχικά συστήματα, ήταν καταφανής : το αγόρι γινόταν ξαφνικά απείθαρχο.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό οφείλεται στην απότομη αύξηση της εκκρινόμενης τεστοστερόνης. Επομένως, θα έπρεπε να προσέχουμε πότε ακριβώς χρειάζεται να αλλάξουμε αμέσως παιδαγωγική στάση απέναντι στον έφηβο πλέον.

Για την επιτυχή αντιμετώπιση των σχετικών προβλημάτων, πιστεύω, αρκεί απλώς να είναι κανείς προϊδεασμένος για την ξαφνική ποιοτική αλλαγή. Ταυτόχρονα, ας έχει υπ’ όψιν του κι αυτό που τελείως απλά υποδεικνύει η λαϊκή σοφία μας: «άλλος κανείς δεν έκανε, μόνο η Μαρία το Γιάννη»!

Ερωτήσεις

Αφού, λοιπόν, κατοχυρώσαμε το δικαίωμα των 15χρονων να αλλάζουν φύλο, μήπως να σκεφθούμε λίγο περισσότερο πώς καταλήγουν τόσα πολλά αγόρια μας να ΘΕΛΟΥΝ να αλλάξουν φύλο; Μήπως να λύσουμε στη ρίζα του το πρόβλημα, και να αφήσουμε τα πασαλείμματα; Μήπως, δηλαδή, να γίνουμε και λίγο σκαπανείς;

Μήπως, παρακάτω, να απεγκλωβισθούμε από το τεχνητό δίλλημα «ισότητα ή ανισότητα;» Μήπως, πιο πέρα, να δούμε απλά σε τι είμαστε ίσοι, και σε τι ούτε καν θα έπρεπε να θέλουμε να είμαστε ίσοι;

Πιο κάτω και τέλος: μήπως, άνοιξη που ‘ρχεται, να ξανασκεφθούμε ό,τι ομορφότερο υπήρξε σε αυτό το μάταιο κόσμο; Την αρμονία.

Κόρινθος 3 Μαρτίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας

Άλλο άρθρο: “Let’s rethink sex”