Απέναντι στον εξοστρακισμό του φυσιολογικού

Μια φορά κι έναν καιρό, πριν ακριβώς 25 αιώνες, στην Αθήνα έγινε κάτι ιδιαιτέρως χαρακτηριστικό, το οποίο δεν έχει συσχετισθεί ακόμη με την σημερινή κρίση αξιών και ιδανικών.

Μία ημέρα, λοιπόν, όπως κάθε χρόνο, μαζεύτηκαν οι Αθηναίοι πολίτες στην «Εκκλησία του Δήμου» για την έναρξη της διαδικασίας του εξοστρακισμού, που είχε δύο φάσεις.

Σε πρώτη φάση, συζητούνταν –γενικά– γιατί και αν θα έπρεπε να κάνουν εξοστρακισμό τη χρονιά εκείνη. Αν θα εξόριζαν δηλαδή κάποιον, με την επίσημη δικαιολογία ότι είχε συσσωρεύσει υπερβολικά μεγάλη πολιτική δύναμη. Και, εκείνη τη χρονιά, αποφάσισαν ότι χρειαζόταν να εξοστρακισθεί κάποιος.

Στη συνέχεια, δύο μήνες αργότερα, ξαναμαζεύτηκαν για να ψηφίσουν ποιόν θα εξόριζαν. Δεν υπήρχαν υποψήφιοι, ούτε είχαν απαγγελθεί συγκεκριμένες κατηγορίες. Ενδεχομένως, είχαν ειπωθεί υπονοούμενα.

Στην ψηφοφορία, πολύ απλά, ο καθένας έπαιρνε από ένα όστρακο, έγραφε ένα όνομα, και το έβαζε στην κάλπη. Στη συνέχεια, πρώτα μετρούσαν τα όστρακα. Αν ήταν λιγότερα από έξι χιλιάδες, η διαδικασία του εξοστρακισμού σταματούσε. Έπειτα, μετρούσαν τις ψήφους και, ο άνδρας που γράφτηκε από περισσότερους, εξοριζόταν για δέκα χρόνια.

Κάπως έτσι, το 482 π.Χ., εξορίσθηκε ο Αριστείδης του Λυσιμάχου. Και ο Πλούταρχος διέσωσε το εξής απίστευτο: κάποιος αγράμματος έδωσε το όστρακό του στον Αριστείδη και του ζήτησε –χωρίς να τον ξέρει– να γράψει το όνομα «Αριστείδης» σε αυτό. Εκείνος απόρησε και ακολούθησε ο εξής διάλογος:

-         Τι κακό σου έχει κάνει ο Αριστείδης;

-         Κανένα. Δεν τον ξέρω, αλλά βαρέθηκα να ακούω να τον αποκαλούν παντού δίκαιο.

Ο Αριστείδης έγραψε σιωπηλός το όνομά του στο όστρακο και το έδωσε πίσω.

Οι σύγχρονες αναφορές στο γεγονός, εστιάζουν στο ότι επρόκειτο για αγράμματο πολίτη. Κάπως έτσι, αποφεύγουν να μας πληροφορήσουν για τους λόγους που οι εγγράμματοι πολίτες υποχρέωσαν έναν «Αριστείδη» να εγκαταλείψει άκων το σπίτι του.

Με αυτή τη διαδικασία, αναφέρεται ότι εξορίσθηκαν –στα κάπου 70 χρόνια ζωής του θεσμού– άλλοι 12 Αθηναίοι. Μεταξύ αυτών, το 471 π.Χ., 9 χρόνια μετά την νίκη στη Σαλαμίνα, εξορίσθηκε ο στρατηγός της Θεμιστοκλής.

Περιέργως, όλη αυτή η αθλιότητα δεν έχει στιγματισθεί. Δεν έχει επισημανθεί καν η κατάφωρη καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Εκτός αν δεν αποτελεί κατάφωρη καταπάτηση ανθρωπίνων δικαιωμάτων μία ποινή εξορίας, και μάλιστα 10ετούς, χωρίς απαγγελία κατηγορίας και χωρίς απολογία.

Αντιθέτως, το αίσχος αποσιωπάται, ή παρουσιάζεται ουδέτερα. Ίσως, ακόμη, κάποιοι φωστήρες νομίζουν και ότι στα επιτεύγματα της αρχαίας Αθήνας συνέβαλε σημαντικά και ο θεσμός του εξοστρακισμού. Εξ ου και μάλλον θα καλόβλεπαν, αν ήταν εφικτό, κάτι ανάλογο στην προωθούμενη συνταγματική αναθεώρηση.

Φυσικά, είναι στην κρίση κάθε σκεπτομένου πολίτη, το εάν όλα αυτά έχουν σχέση με την σημερινή κρίση αξιών και ιδανικών. Αλλά, για να σκεφθεί κανείς σωστά, χρειάζεται να δει την ιστορική συνέχεια και αλληλουχία. Χρειάζεται αναντίρρητα να δει τις αλυσιδωτές συνέπειες κάποιων επιλογών. Όχι μόνον τις άμεσες.

Πώς να επιβιώσει, όμως, η αξία της Δικαιοσύνης, όταν παραμένει εξοστρακιστέος κάθε «Αριστείδης»; Πώς να υπάρξουν πραγματικοί ηγέτες, με στρατηγική σκέψη, όταν παραμένει εξοστρακιστέος κάθε «Θεμιστοκλής»;

Ο θεσμός, βεβαίως, έχει καταργηθεί. Αλλά η ιδέα του εξοστρακισμού, με άλλα μέσα, παραμένει στο εθνικό μας υποσυνείδητο. Η ιδέα του εξοστρακισμού των αρίστων, μαζί και του σωστού, ζει και βασιλεύει στη χώρα μας. Όχι μόνον από αυτούς που ιδεολογικά μηδενίζουν τις προσωπικές αξίες, αλλά και από όσους κατ’ ουσίαν επιθυμούν αριστεία χωρίς αρίστους.

Αν επιμείνουμε στην Ιστορία, και μάλιστα κόντρα στην κρατούσα επιλεκτική ανάγνωσή της, η Αθηναϊκή Δημοκρατία πλήρωσε βαρύτατα μία σχετική επιλογή της.

Πρόκειται για μία κρίσιμη λεπτομέρεια, σχετική με την τελική ήττα στον Πελοποννησιακό Πόλεμο.

Βάρυνε πράγματι ο λοιμός, αλλά και η Αθήνα ήταν η μόνη πόλη που δεν είχε Ιατρική Σχολή. Ο γενικός «δημοκρατικός» φθόνος στους αρίστους, απαραίτητος για τον απαιτούμενο σεβασμό σε αρχίατρο σχολής, στέρησε –όπως αποδεικνύεται– την σοφή πρόληψη, την έγκαιρη λήψη μέτρων αλλά και την αποτελεσματική θεραπεία.

Ευρύτερα, η Αθήνα πλήρωσε την αυθάδεια των κακώς εννοουμένων δημοκρατών. Και ελάχιστοι θα αποδέχονταν την άποψη ότι η Δημοκρατία είναι ένα εξαιρετικό πολίτευμα, εφόσον υπάρχει ένας Περικλής.

Στις μέρες μας, πληρώνουμε βαριά αυτή τη νοοτροπία. Μοιραία, όχι μόνον μας βρήκε η κρίση, αλλά μας βρήκε και με επί κεφαλής πολιτικούς καταφανώς κατωτέρους των περιστάσεων. Είναι ασύλληπτης ανεπάρκειας η στάση του πολιτικού κόσμου απέναντι στην κοινωνική και οικονομική κρίση. Και είναι ασύλληπτης κακοήθειας η προπαγάνδα που χρησιμοποιούν.

Είναι χαρακτηριστικό αυτό που έκαναν, σε πλήρη σύμπνοια μάλιστα, με ένα συνταρακτικό νέο στοιχείο για τον απολογισμό της κρίσης χρέους. Η διεστραμμένη τους αντίληψη για την ενημέρωση, φθάνει στο να αποσιωπούν την επίσημη Έκθεση του Ανεξάρτητου Γραφείου Αξιολόγησης του ΔΝΤ. Μας «στέρησαν» ακόμη και την κριτική τους στις σκληρές αλήθειες τεχνοκρατών.

Η συμπαιγνία τους, πίσω από τους στημένους καβγάδες, αποκαλύπτεται. Παραμένει, όμως, θέμα χρόνου να φανεί μέχρι πού θα φθάσει η λαϊκή ανοχή στις αθλιότητες των –κατά δήλωσή τους– δημοκρατών.

25 Νοεμβρίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας

Πατριώτες ή εθνικιστές;

Ο Γάλλος Πρόεδρος Emmanuel Macron εκμεταλλεύθηκε άκομψα την πρόσφατη εκδήλωση κορυφής για το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, για να απευθύνει το μήνυμα «αγώνας για την Ειρήνη». Και το συνέδεσε με την απόρριψη του εθνικισμού (nationalism), τον οποίο χαρακτήρισε «προδοσία του πατριωτισμού». Αποφάνθηκε μάλιστα: «Ο πατριωτισμός είναι ακριβώς το αντίθετο του εθνικισμού».

Υπερβαίνων, στη συνέχεια, τα δυτικοευρωπαϊκά εσκαμμένα, δεν αρκέσθηκε σε ταμπέλες και αφορισμούς, αλλά επέμεινε και επί της ουσίας: «Λέγοντας “πρώτα τα συμφέροντά μας και δεν μας νοιάζει για τους άλλους”, σβήνετε το πιο πολύτιμο πράγμα που έχει ένα έθνος –τις ηθικές του αξίες».

Αξίζει να σχολιάσει προσεκτικά κανείς την όλη προσέγγιση, ενός πολύ ενδιαφέροντος και ιδιαιτέρως επίκαιρου θέματος, καθώς είναι εξόχως αποκαλυπτική.

Πρώτα απ’ όλα, η ως άνω επιτιμητική υπόδειξη προβλήθηκε ευρέως ως «άδειασμα» του ισχυροτέρου των παρευρισκομένων. Ελάχιστα προβλήθηκε, αντιθέτως, η απολογητική αναφορά της Καγκελαρίου της Γερμανίας Angela Merkel στον «πόνο που οι Γερμανοί προκάλεσαν στον γείτονά τους, στην Ευρώπη και στον κόσμο σε δύο παγκοσμίους πολέμους».

Επί πλέον, όσοι απορούν για τις «ηθικές αξίες» του βασικού ομιλητή, ας αξιολογήσουν και το ότι ο Αμερικανός Πρόεδρος δεν είχε το βήμα να απαντήσει στις βαριές προσβολές κατά του έθνους που εκστράτευσε χιλιάδες μίλια για να υπερασπισθεί την Ευρώπη και τις αξίες της. Και δύο φορές. Και με βαριές απώλειες.

Ίσως, όμως, δεν έχει γίνει ακόμη αντιληπτό στην Ευρώπη ότι, το γνωστό “America first”, είναι επίσημη πολιτική των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, υπερψηφισμένη προ διετίας.

Τουτέστιν: το γαλλικό μάθημα περί καλώς εννοουμένου πατριωτισμού απευθύνθηκε σε λάθος αποδέκτη και διατυπώθηκε υποκριτικά. Θα μπορούσε, τουλάχιστον, να κριθεί ειλικρινές, αν έλεγε –και μάλιστα ευσχήμως– κάτι σαν: προσέξτε μην κάνετε τα ίδια λάθη με την Γερμανία του 20^ου αιώνα. Κι ας μην έλεγε τίποτα για τα λάθη της Γαλλίας του 19ου.

Σε αυτό το κλίμα ευρωπαϊκής αμετροέπειας, δεν εκπλήσσουν τα κραυγαλέα σφάλματα του όλου συλλογισμού του αυθάδους ομιλητή.

Πρώτον, επί της ουσίας. Πώς, άραγε, προκύπτει αδιαφορία της σημερινής Αμερικής για τους άλλους; Είναι αδιαφορία, λόγου χάριν, η φροντίδα για το βορεοκορεατικό; ή μήπως εδώ στην Ευρώπη θυμόμαστε επιλεκτικά τα γεγονότα; Ή, πάλι, συνιστά αδιαφορία το προωθούμενο «δίκαιο και αμοιβαίο (reciprocal) διεθνές εμπόριο»;

Κυρίως, όμως, μήπως χρειάζεται να αναγνωρισθούν οι κρίσιμες διαφορές ανάμεσα στο “America first” και το “Deutschland über alles”;

Αλήθεια: πώς μπορεί ο περί ου να στηλιτεύει –εμμέσως πλην σαφώς– το πρώτο, ενώ ούτε καν σχολιάζει το δεύτερο, μετά από δύο συμφορές που προκάλεσε μάλιστα; Δεν θα ενίσχυε την επιχειρηματολογία του το ότι η μεταπολεμική Γερμανία απάλειψε το «Η Γερμανία πάνω απ' όλα» από τον εθνικό της ύμνο;

Η αλήθεια, αν ενδιαφέρει!, είναι ακριβώς αυτή: η αμερικανική εκδοχή του πατριωτισμού, βάζει προτεραιότητες φροντίδας. Και δέχεται ρητώς! αντίστοιχες προτεραιότητες για κάθε έθνος. Τόσο αυτονόητο, όσο και το να φροντίζει κανείς πρώτα το σπίτι του. Πρώτα! –όχι μόνον.

Η γερμανική εκδοχή του πατριωτισμού, αντιθέτως, έκανε συγκρίσεις. Προέβαλε ανόητους ισχυρισμούς υπεροχής. Αυτό ακριβώς προέκυψε ιστορικά, έστω και παρά τις αρχικές –στα μέσα του 19^ου αιώνα– προθέσεις του ποιητή August Heinrich Hoffmann von Fallersleben.

Δεύτερον, επί της ορολογίας. Δυσκολεύεται κανείς να διακρίνει πώς προκύπτει να έχει απαξιωτική έννοια ο όρος «εθνικισμός» (nationalism). Τι το κακό έχει, δηλαδή, η λέξη «εθνικός» (national), ώστε το απλό παράγωγό της να αξίζει το δημόσιο ανάθεμα; Σωστά;

Με το ίδιο φυσικό σκεπτικό, άλλωστε, εκφράσθηκε αυθορμήτως και ο Πρόεδρος Trump. Θέλησε να πει με μία λέξη ότι αγαπάει το Έθνος που κυβερνάει, και βρήκε απολύτως φυσικό να χαρακτηρίσει εαυτόν nationalist. Δεν φανταζόταν, όπως φαίνεται, όλη αυτή την αρρωστημένη διαστροφή των λέξεων στα μυαλά της παρηκμασμένης πλέον Ευρώπης.

Εν ολίγοις: Αυτό που θέλησε να αποδοκιμάσει ο Γάλλος Πρόεδρος, αν προσχωρήσει κανείς στην επιχειρηματολογία του, δεν λέγεται εθνικισμός. Λέγεται και είναι υπερεθνικισμός. Είναι καταδικαστέες οι υπερβολές στον εθνικισμό, όχι ο ίδιος ο εθνικισμός.

Περαιτέρω: αυτή η σύγχυση περί τις έννοιες, και η συνεπαγόμενη διαστροφή των λέξεων, είναι πλέον μείζον πρόβλημα. Η ίδια η επιτήδεια χρήση των λέξεων, προκαλεί εντάσεις. Η σύγχυση περί τις έννοιες, και η εν συνεχεία ρήξη για τις ταμπέλες, υπόκειται όλων των εκτροπών στην Ευρώπη. Και από τις δύο πλευρές.

Αν –αν!– πιστέψει κανείς ότι ο πολύς Emmanuel Macron θέλει να λύσει κάποιο σοβαρό πρόβλημα, και όχι να δημαγωγήσει, ίσως βρει λόγους να του συστήσει περισσότερη προσοχή στην χρήση κρισίμων λέξεων. Επί τέλους: η διαφορά πατριωτισμού και εθνικισμού, πατριώτη και εθνικιστή, είναι όση και η διαφορά Πατρίδας και Έθνους. Τα υπόλοιπα είναι φανατισμός.

Όλα αυτά, όμως, είναι από τα απλά και αυτονόητα που πολύ λίγοι ευρωπαίοι αντιλαμβάνονται. Λίγοι καταδέχονται και να ασχοληθούν. Λίγοι βλέπουν πρόβλημα και στο να καταστρέφουμε λέξεις για να φτιάχνουμε βολικές ταμπέλες. Η Ευρώπη, πιά, δεν λέει απλώς ψέματα –τα πιστεύει.

Ενδεικτικά, ας δοκιμάσει κανείς να βρει σημερινό ευρωπαίο που πράγματι συμφωνεί με τον Γάλλο ποιητή, δραματουργό και διπλωμάτη Paul Claudel : «Η αλήθεια δεν έχει τίποτα να κάνει με τον αριθμό των ανθρώπων που είναι πεπεισμένοι για αυτήν». Το τονίζω: πράγματι. Αν σημαίνει κάτι η λέξη «πράγματι», για την «μακαρίως υπνώττουσα Ευρώπη».

18 Νοεμβρίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας

ΕΚΤΑΚΤΟ ΣΧΟΛΙΟ ΑΓΟΡΑΣ

Χθεσινό άρθρο στο Bloomberg, με τίτλο “Merkel’s Would-Be Heir Says Germany Comes First”, θέτει νέα ενδεχόμενα στην στρατηγική της Γερμανίας, όπως διατυπώνονται από ισχυρούς Γερμανούς, εν όψει και της διαδικασίας εκλογής νέου αρχηγού του CDU την 7^η Δεκεμβρίου.

Επί της ουσίας, σε μία τέτοια περίπτωση, θα επιβεβαιώνονταν οι προ διετίας μακρο-εκτιμήσεις του άρθρου «Πού πηγαίνει η Ευρώπη;» (18.9.16 – Φ.τ.Κ. φ.1513/22.9.16): «Η Γερμανία, είναι λογικό να αναρωτιέται τι άλλο της χρειάζεται η Ευρωπαϊκή Ένωση. Τι άλλο έχει να κερδίσει – ως συνεταίρος – από τα εξουθενωμένα θύματα της πολιτικής της;»

 

Εκτιμάται ότι, μία τέτοια στροφή στρατηγικής, αν και επιβάλλεται στην Γερμανία για αμυντικούς πλέον λόγους, δεν θα προεξοφληθεί από τις αγορές. Αντιθέτως, θα υπάρξει νότια πορεία αναμονής, ίσως και μέχρι να ξεκαθαρίσει το θέμα κομματικής ηγεσίας.

 

Σε κάθε περίπτωση, από τεχνικής πλευράς, ο DAX αναμετράται με ισχυρή καμπύλη πανικού. Χθες, μετά και το πρωινό σήμα για 11.516,63, υπήρξε απόπειρα διάσπασής της, που απέτυχε θεαματικά. Σήμερα, το αναδιαμορφωμένο όριο ενδοσυνεδριακού υψηλού τίθεται στο 11.527,99.

Αντίστοιχη αντίδραση των αγορών, αναμένεται ευλόγως και στην ισοτιμία του ευρώ, με το όριο για το EURUSD στο 1,3350 περίπου.

Αντιθέτως, εκτιμάται ότι, αυτό το ενδεχόμενο, εκφράζει ούτως ή άλλως τις θετικές προοπτικές της πολιτικής Trump. Συνεπώς το χθεσινό σήμα για απώτερω χαμηλό της ολιγοήμερης διόρθωσης του DJIA στο 24.885,32 επαναλαμβάνεται ενισχυμένο.

 

15 Νοεμβρίου 2018

 

Κώστας Τζαναβάρας

Μετά τις midterms, τί;

Δεν έχουν κοπάσει ακόμη τα εκλογικά καουμποϋλίκια, παρ’ ότι πέρασαν αρκετές ημέρες. Δεν υπάρχουν καν πλήρη αποτελέσματα, ώστε τουλάχιστον να ξέρουμε το τελικό σκορ. Όσοι, πάντως, θέλουμε να θεωρούμε εαυτούς συνετούς, μπορούμε να επιχειρήσουμε κάποιες ψύχραιμες εκτιμήσεις για το μέλλον.

Το μέλλον, λοιπόν, ανήκει στις υπερκομματικές λύσεις. Το αποτέλεσμα δίνει στον Πρόεδρο «την δυνατότητα να συνεχίσει τις υπερκομματικές (bipartisan) πολιτικές του, σε χοντρά κοινωνικά ζητήματα».

Για περισσότερα: «Τί θα ήταν μετάλλαξη του καπιταλισμού;» (4.11.18 – ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ φ.1619/8.11.18).

Φυσικά, κάποιοι τα βλέπουν αλλιώς. Εστιάζουν την προσοχή τους στην αριθμητική, και μάλιστα στην μισή αριθμητική. Παραγνωρίζουν, δηλαδή, το αποτέλεσμα στην Γερουσία, ενώ θα έφθανε και μία απλή διατήρηση του 51-49, ώστε ο Trump «να μείνει απερίσπαστος στην συνέχιση του έργου του».

Για περισσότερα: ««Πόσο γλυκά με σκοτώνεις…»...» (28.10.18)

Οι ψυχραιμότεροι όλων, αυτοί που βάζουν επικερδώς χρήμα δηλαδή, οι κέρδιστοι ομηριστί, μετρούν ήδη κέρδη της τάξεως του 7% από τις 21:45 της 29.10.18. Από όταν αγόραζαν, τουτέστιν, υπό τους ήχους του γνωστού αισθαντικού άσματος.

Δεν θα έλεγε κανείς ευκαταφρόνητα, επίσης, και τα κέρδη της τάξεως του 2,1%, σε όρους Dow Jones πάντα, για όσους εμπιστεύθηκαν τον πρωινό fb-χρησμό της ημέρας των εκλογών: «Trump's triumph rally in view.» (Ράλλυ θριάμβου Trump εν όψει), επιβεβαιωμένο και την επομένη.

Ήδη, η κρίσιμη λέξη “bipartisanship” (υπερκομματικότητα) προφέρθηκε μετεκλογικώς, όχι μόνον από τον Πρόεδρο, αλλά και από την προαλειφόμενη να επανέλθει στην θέση της ως “Speaker” της Βουλής των Αντιπροσώπων Nancy Pelosi των Δημοκρατικών.

Στην γνωστή επεισοδιακή συνέντευξη τύπου στον Λευκό Οίκο, μάλιστα, ο άνετος οικοδεσπότης προσφέρθηκε εκών να στηρίξει με ψήφους την επανεκλογή της.

Ας προστεθούν και δύο δημοσκοπικά ευρήματα της Rasmussen:

[1] 68% των ενεργών ψηφοφόρων πιστεύει ότι «είναι πιο σημαντικό για τη νέα Δημοκρατική πλειοψηφία στη Βουλή των Αντιπροσώπων να επικεντρωθεί σε τομείς πολιτικής όπου μπορεί να συνεργαστεί με τον Πρόεδρο και τους Ρεπουμπλικανούς συντρόφους (fellow) του. Μόνο το 26% δηλώνει ότι είναι πιο σημαντικό να επικεντρωθεί στην αμφισβήτηση (impeachment) του Trump».

[2] ένα διόλου ασήμαντο 45% απαντούσε πέρυσι [31.10.17] ότι «κυβερνάει σαν Πρόεδρος ενός τρίτου κόμματος»

Για περισσότερα: «Η περιοδεία που άλλαξε τον πλανήτη» (31.10.17 – ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ φ.1571/23.11.17).

Σε αυτή την λαμπρή [όχι;] προοπτική, λοιπόν, και πάντα με την προσοχή εστραμμένη στην δυναμική των περιστάσεων, αξίζει να δούμε δύο βασικά θέματα: [α] την ουσία, και [β] τις αντιδράσεις.

Επί της ουσίας, πρώτον, ίσως δεν είχαν προσέξει και τόσο πολλοί την συνάντηση της 13^ης Σεπτεμβρίου 2017[επτά], στον Λευκό Οίκο, στην αίθουσα συνεδριάσεων του Υπουργικού Συμβουλίου (Cabinet Room), όπου ο Πρόεδρος Trump υποδεχόταν μία ομάδα μελών του Κογκρέσου.

«Θέματα της συνάντησης, επισήμως, ήταν η φορολογική μεταρρύθμιση (tax reform), οι υποδομές (infrastructure), η αλλαγή (change) του συστήματος υγείας (Obamacare) και το πρόβλημα με τους νεαρούς παράνομους μετανάστες που πιά ενηλικιώθηκαν (DACA problem).»

Επαναλαμβάνω: «Κι όμως, η “μάζωξη” της ομάδας μελών του Κογκρέσου είχε κάτι ειδικό: ήταν διακομματική (bipartisan).»

Για περισσότερα: «Η λεωφόρος Trump για την συγκατάβαση» (17.9.17 – ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ φ.1562/21.9.17).

Αν χρειάζεται διευκρίνιση, είναι ότι κάποια θέματα της ως άνω μάζωξης δεν «περνάνε» από τους εκατέρωθεν θερμοκέφαλους. Για την αλλαγή στο σύστημα υγείας, λόγου χάριν, αντιδρούν όχι μόνον κάποιοι Ρεπουμπλικάνοι, που ακούν Obamacare και βγάζουν σπυράκια, αλλά και αντίστοιχοι Δημοκρατικοί που απλώς δεν θέλουν βελτιώσεις από τον …επάρατο.

Θα δούμε, εν καιρώ, στροφή 90 μοιρών στις διαχωριστικές γραμμές. Περί αυτού ακριβώς πρόκειται.

Επί των αντιδράσεων, δεύτερον, την επαύριον των εκλογών αποκαλύφθηκε η ακριβής φύση του προβλήματος με τον κατ’ ευφημισμόν «τύπο»: το μεγάλο πρόβλημα δεν το έχουν τα media, αλλά οι ίδιοι οι δημοσιογράφοι.

Είναι εξόχως χαρακτηριστικά τα δημοσιεύματα του Assosciated Press. Σημειώνω: κατά την Wikipedia, πρόκειται για «το βασικό και κυρίαρχο ειδησεογραφικό πρακτορείο των ΗΠΑ». Το σημαντικότερο: «η λειτουργία του έχει μορφή διεθνούς συνεταιριστικής οργάνωσης μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα».

Εν ολίγοις: η συντεχνία:

1.      γουστάρει και «θάβει» την είδηση με το ως άνω 68%.

2.      επιτίθεται όχι μόνον κατά του Trump, αλλά και πλέον

3.      δεν κρύβει την ταραχή της και για τις ενωτικές προθέσεις της νέας “Speaker”.

Προφανώς, αυτό δεν εκπλήσσει τους συνασπιζόμενους ισχυρούς. Ούτε, βέβαια, τους πτοεί στην συνήθη «σταθερή άνοδο, και χωρίς εξάρσεις»…..

Λογικά, δεν θα μπορούσε να αποκλείσει κανείς, σε εύθετο χρόνο, κάποια προσεκτική νομοθετική πρωτοβουλία. Μία ρύθμιση που, εφαρμόζοντας την γνωστή “First amendment” (πρώτη τροποποίηση του Συντάγματος), θα διαχώριζε την ελευθερία του τύπου από την ασυδοσία του τύπου. Την άποψη, από την λογοκρισία. Το λειτούργημα, από το μαγαζάκι. Το ελεύθερο επάγγελμα, από την ενορχήστρωση.

Ίσως τεθούν ερωτήματα όπως: Είναι προνόμιο του δημοσιογράφου η ελευθεροτυπία, ή μήπως πρώτα! είναι δικαίωμα του αναγνώστη; Είναι ιδιοκτησία του δημοσιογράφου η είδηση, ώστε να μπορεί να την θάβει; Είναι τόσο αυτονόητο, εν τέλει, ότι κάθε μέτρο που θα διέκρινε την ελευθερία από την ασυδοσία, θα ήταν φασισμός ή κάτι σχετικό;

Επίσης: Μήπως η συζήτηση μπορεί να γίνει μόνον στα ελληνικά; Μήπως δεν αποδίδει [πιά] το κρίσιμο νόημα η λέξη freedom; Μήπως αντί για μέτρα κατά των ανεντίμων (crooked), θα ήταν καλύτερα μέτρα υπέρ των εντίμων; Ομηριστί: «Ιθύντατα είποι».

Οι απαντήσεις, δεν θα αργήσουν. Και ήδη προεξοφλούνται από τις αγορές, και με χαρακτηριστική στιβαρότητα. Υπάρχουν χειροπιαστές ενδείξεις ότι κάτι κοσμογονικό κινείται. Η αγορά θα συνεχίσει να ποντάρει στο καλό σενάριο, ακόμη και μόνον λόγω ασύλληπτα υψηλού “potential”.

Σε αυτά τα πλαίσια, αξίζει να παρακολουθήσουμε τις ευρύτερες συνέπειες. Ιδίως στην μακαρίως υπνώττουσα Ευρώπη. Τον γερμανικό DAX, το περίφημο ευρώ, τα γερμανικά ομόλογα. Την εγχώρια παράγκα –πολιτική και δημοσιογραφική.

Όπως, άλλωστε, λένε: «Όταν ένα καράβι βουλιάζει, πρώτα φεύγουν τα ποντίκια».

11 Νοεμβρίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας

Τί θα ήταν μετάλλαξη του καπιταλισμού;

Η μετάλλαξη είναι όρος της Βιολογίας. Σημαίνει μεταβολή στο γενετικό υλικό ενός οργανισμού. Συνεπώς, αυτή η μεταβολή μεταφέρεται κληρονομικά.

Οι μεταλλάξεις συμβαίνουν με τυχαίο τρόπο, υπό την επίδραση και του περιβάλλοντος. Επί του προκειμένου, μεταφορικά δηλαδή, το ίδιο συμβαίνει –όπως υποστηρίζω– και με την μετάλλαξη του καπιταλισμού. Τυχαία εκλέχθηκε Πρόεδρος των ΗΠΑ ο Donald Trump, ανταποκρινόμενος αυθεντικά σε έντονα μηνύματα των καιρών. Το ίδιο τυχαία και αυθεντικά, συνεχίζει.

Και φέρνει, με την πληθωρική προσωπικότητά του, χωρίς ιδεολογίες, μία γενετικών διαστάσεων μεταβολή στη κοινωνική συμπεριφορά ισχυρών. Μαζί, και στον διεθνή πολιτικό ρόλο της υπερδύναμης.

Τέτοιες αλλαγές, θεωρητικά, εκφράζονται πολύ-πολύ απλά. Εδώ, πρόκειται για εκούσια αλλαγή Ηθικής των ισχυρών.

Από πλευράς μου, έχω από χρόνια αναφερθεί στο ζήτημα, την Τρίτη 15 Νοεμβρίου 2011, σε λόγο στην Γ.Σ. της ALPHA BANK. Από το Roof Garden του Hilton, είχα –επί λέξει– πετάξει «στα μούτρα των μετρίων»  αυτό που δεν «καταλαβαίνει ο κάθε δυτικός κολλημένος εγκέφαλος».

Και εξήγησα: «Υπάρχουν δύο βασικοί τρόποι για να κάνει κανείς λεφτά. Τους αναλύει – generally speaking – ένας μύθος, σύντομος μύθος, του Αισώπου. Ο Άνεμος και ο Ήλιος βάλανε στοίχημα ποιος θα πάρει την κάπα του βοσκού. Ξεκίνησε ο άνεμος να φυσάει, ο βοσκός όλο σφιγγόταν. “Τελείωσες;” του λέει ο Ήλιος. “Μάλιστα”. Λάμπει ο Ήλιος, ζεστάθηκε ο βοσκός, την πέταξε την κάπα.»

Για να διακρίνει κανείς, όμως, μία τέτοια «συμπεριφορά Ήλιου» στον Donald Trump, θα πρέπει –πρώτα απ’ όλα– να καταφέρει κάτι εξαιρετικά δύσκολο: να βάλει στην άκρη τα χοντρά ψέματα που διανέμει εναντίον του ο κατ’ ευφημισμόν «τύπος». Και να προσπαθήσει να σχηματίσει ιδίαν άποψη, από μηδενική βάση.

Μια καλή ιδέα είναι να βρει στο επίσημο site του Λευκού Οίκου (ή στο youtube) κάποιους λόγους του. Καλή ιδέα είναι και να αναλογισθεί κανείς τι έγινε με το βορειοκορεατικό. Τόσο ανάθεμα στην ανορθόδοξη αρχή, τόση αδιαφορία στο αίσιο τέλος…

Ευρύτερα, κάποιος που σκέπτεται σοβαρά αυτή τη θεώρηση της πολιτικής Trump, θα χρειασθεί να «φορέσει τα παπούτσια του». Να μπει στη θέση του, δηλαδή, στα μεταβατικά προβλήματα. Στις λυσσαλέες αντιδράσεις. Εν γένει, ας αξιολογήσει το μέγεθος του εγχειρήματος, τις εύλογες δυσκολίες του, τις φορτίσεις, τα λάθη. Και τις απαραίτητες μπλόφες.

Μαζί, ας σκεφθεί και τι θα γίνει, αν δεν υπάρξει αυτή η μετάλλαξη. Όπως και τι κάνουν κάποιοι, για να μην υπάρξει.

Στους λόγους του, πάντως, μπορούμε να διακρίνουμε δυναμικό πάθος για έναν ειρηνικό κόσμο. Για μία Αμερική που δ-ε-ν [ΔΕΝΝΝ!] θα συμπεριφέρεται σαν ο παγκόσμιος χωροφύλακας. Για δίκαιο και αμοιβαία επωφελές διεθνές εμπόριο. Για σεβασμό στις πολιτισμικές διαφορές, για πατριωτισμό χωρίς σωβινισμό. Για έμπρακτο ενδιαφέρον για το περιβάλλον –όχι για κουρελόχαρτα συμφωνίες.

Ενδεικτικά: Κάποιος που σκέπτεται να τον κατηγορήσει για πολιτική κατά των μεταναστών, ας αξιολογήσει αυτό που είπε στην περυσινή Γ.Σ. του ΟΗΕ: «Με το κόστος επανεγκατάστασης (resettling) ενός πρόσφυγα στις Ηνωμένες Πολιτείες, μπορούμε να βοηθήσουμε (assist) περισσότερους από δέκα στην πατρίδα τους». Κι ας αναλογισθεί γιατί ούτε η δήλωση έγινε πρωτοσέλιδο, αλλά ούτε και κανείς του ζήτησε να βάλει το χέρι στην τσέπη.

Κάπως έτσι, μία νίκη –όπως αναμένεται– στις midterms την Τρίτη, θα τον εδραιώσει. Και θα του δώσει την δυνατότητα να συνεχίσει τις υπερκομματικές (bipartisan) πολιτικές του, σε χοντρά κοινωνικά ζητήματα.

Λίγοι γνωρίζουν π.χ. πόσο ψηλά έχει στις προτεραιότητές του την  “opioid crisis”. Ίσως αγνοείται και το μέγεθός της, όπως και ο συσχετισμός της με την λαθρομετανάστευση.

Καλώς ή κακώς, όμως, στην εποχή μας, μετράει περισσότερο –ακόμη και για μία τέτοια μετάλλαξη– το τι θέτει προς προεξόφληση στις παντοδύναμες αγορές: αλλαγή, λοιπόν, στα θεμελιώδη μεγέθη της Οικονομίας. Τα γνωστά “fundamentals”.

Εξ ου και η χαρακτηριστική υποδοχή που επιφυλάχθηκε στο προειδοποιημένο διαδικτυακό σήμα «Πόσο γλυκά με σκοτώνεις…». Δευτέρα 29/10/2018, Ώρα Ελλάδος 21:45…

4 Νοεμβρίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας