Kαιρός για ανοξείδωτες καραβάνες νέας κοπής

Υπουργός της Μ.Βρετανίας, προ ημερών, διετύπωσε δημοσίως υποψίες ότι η Ρωσία θα χρησιμοποιήσει το προσεχές Μουντιάλ που διοργανώνει, όπως χρησιμοποίησε ο Hitler τους Ολυμπιακούς του 1936. Παρά τη δυνητική σοβαρότητα του θέματος, όμως, δεν μπήκε στον κόπο να δικαιολογήσει στοιχειωδώς τους φόβους του. Πολύ περισσότερο, και προφανώς, δεν αντιλαμβάνεται ότι, χωρίς στοιχειώδη έστω αιτιολόγηση, χαρακτηρίζεται αυτοδικαίως ό ίδιος χρήστης ναζιστικών μεθόδων.

Ρώτησα καλό φίλο στο facebook: «Πώς τον κόβεις Μιχάλη; Έχει πιεί;». Η απάντησή του, καθώς διατηρεί PUB στο Kent της Αγγλίας, έχει ιδιαίτερη βαρύτητα: «Αυτός δεν χρειάζεται να πιει.»

Ο ίδιος ξενιτεμένος μας, ο αγαπητός Michael Paraskevas, είχε σχολιάσει προ δεκαημέρου με νόημα: «Οι "παλιές καραβάνες" είναι από αλουμίνιο το οποίο οξειδώνεται. Καιρός για ανοξείδωτες καραβάνες νέας κοπής αν μη τι άλλο.(σπίτι γρήγορα).» Σχολιάζαμε δημοσίευμα για τα καμώματα αυτοδιοικητικών του νομού μας, όταν του ζήτησα την άδεια να τον αναφέρω ονομαστικά εδώ.

Ανεξέλεγκτες αντεγκλίσεις, δημοσίως, και χωρίς το παραμικρό ενδιαφέρον για το τι λέει ο κόσμος που παρακολουθεί –το νόημα του άρθρου. Και ένας άλλος διαδικτυακός φίλος, ο κ. Μάνος Νικ. Παπανικολάου, επιστημονικός σύμβουλος ΟΤΑ, πρόσθεσε δημοσίως: «Αν από το άρθρο αφαιρέσουμε το όνομα της πόλης και τον σαφή προσδιορισμό των προβλημάτων, τότε θα μπορούσε να ισχύει για τους περισσότερους δήμους της Χώρας μας. Δυστυχώς...»

Στην γλαφυρή περιγραφή, θα πρόσθετα μόνον ένα παλαιότερο σχόλιο εκλεκτής fb-φίλης. Απαντώντας προ ετών στο ερώτημα του άρθρου «Θέλουμε Δήμαρχους γραφειοκράτες ή δημιουργικούς;» (ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ φ. 1393/27.03.14), έγραφε με πίκρα: «Θέλουμε δημιουργικούς, αλλά ψηφίζουμε τους άλλους».

Μέσα σε όλη αυτή την αλλόκοτη κατάσταση, και ενώ η «τεχνητή νοημοσύνη» πλησιάζει ανατρεπτική των πάντων, προέκυψε και η εικόνα χάους, από τα δραματικά νεότερα του χρηματιστηριακού δείκτη-πλανητάρχη Dow Jones…

Για κάθε νοήμονα, τα πράγματα δεν είναι καθόλου απλά. Παγκοσμίως. Οι «ανοξείδωτες καραβάνες» ήταν σαφώς σχήμα λόγου.

Επίσης προφανώς, δεν έχουν απολύτως κανένα νόημα απόπειρες λεκτικής πειθούς ορισμένων. «Ξύπνησα πολύ πρωί για να δω το ηλιοβασίλεμα» -εκεί έχουν φθάσει.

Όθεν, σε ορολογία Ομήρου, «έπεα πτερόεντα»:

1) «Δεν είναι άρρωστα τα άτομα. Είναι το σύστημα.» Στιβαρή θέση του αλησμόνητου Νίκου Καλογερόπουλου.

2) Άλλη ακλόνητη ματιά του ιδίου: «Η εκάστοτε φιλοσοφική ενατένιση, στη μονομέρειά της ή στη γενικότητά της, καθορίζει την κοίτη που ακολουθεί ο ρους της Ιστορίας των ανθρώπων, είτε αυτοί το ξέρουν είτε όχι.»

3) Απλή λογική: άρα νοσεί η φιλοσοφία του συστήματος, τα θεμέλιά του. Ματαιότητα τα μερεμέτια. Χρειαζόμαστε φιλοσοφία ζωής, όχι αμπελοφιλοσοφία. Ούτε μεταμοντερνιστικό βιασμό της αλήθειας. Χρειαζόμαστε υπεροικοδόμημα των σύγχρονων επιστημών.

4) Έχουμε και κρίση ηγεσίας, γενικευμένη, σε όλο τον δυτικό κόσμο. Απώτερη αιτία: η εριστική διαλεκτική. Η τέχνη να κερδίζεις σε μία λογομαχία, έχεις-δεν-έχεις δίκιο. Αναλύθηκε και καυτηριάσθηκε από τον Αριστοτέλη. Και, με τα σημερινά μέσα επικοινωνίας, έχει πλέον εκτραχυνθεί. «Λυγίζει» ακόμη και πλανητάρχη.

5) Αυτό που έλειψε, αντιστοίχως, είναι το «audiorum et altera pars» -ας αφουγκρασθούμε και την άλλη άποψη. Αλλά αξίζει να προσέξουμε ότι, ο σημερινός διάλογος κωφών, μαζί και η ωμή προπαγάνδα, είναι ολίσθημα των φιλελευθέρων. Για τον Μαρξισμό, όμως, είναι στόχος. Και προσχώρησαν, στην μαρξιστική ηθική πολιτικού διαλόγου, ακόμη και «ορκισμένοι» αντιμαρξιστές.

6) Ακόμη περισσότερο, τελείως αθόρυβα, έλειψε η προσοχή στην αρχαία Κόρινθο. «Η πόλη που χάρηκε τη ζωή, όσο καμία άλλη»: Άγγελος Φουριώτης. Ένας ακόμη άγνωστος Κορίνθιος στοχαστής οικουμενικού επιπέδου.

7) «Δεν υπάρχει πράγμα πιο δύσκολο, πιο αμφίβολο για επιτυχία, αλλά και πιο επικίνδυνο, από το να ηγείσαι για εισαγωγή νέων θεσμών. Ο νεωτεριστής έχει δραστήριους εχθρούς αυτούς που είχαν συμφέροντα με τους παλαιούς θεσμούς. Ενώ αυτοί που μπορούν να βρουν συμφέρον με τους νέους, τους υπερασπίζονται με χλιαρότητα.»: Niccolò Machiavelli.

8) «Υπερέχουμε από τους άλλους και ως προς αυτό: τολμούμε να υπολογίσουμε για όσα πρόκειται να επιχειρήσουμε. Σχετικά με αυτό στους άλλους η αμάθεια φέρνει θράσος, ενώ η σκέψη τους κάνει να διστάζουν. Πιο γενναιόψυχοι όμως πρέπει να θεωρούνται όσοι γνωρίζουν με σαφήνεια τις συμφορές και τα ευχάριστα, και όμως η γνώση αυτή δεν τους κάνει να αποφεύγουν τους κινδύνους.» -Περικλέους Λόγος Επιτάφιος.

«Δύσκολα φεγγάρια», λοιπόν. Ιδίως για βουτυρόπαιδα και «δεινόσαυρους». Αντιθέτως, «οι καλοί καπεταναίοι στις [μεγάλες] φουρτούνες φαίνονται». Αυτό έχουμε να αποδείξουμε. Όχι τόσο απέναντι στην Ιστορία μας, όσο στους εαυτούς μας και τα παιδιά μας.

Κόρινθος 25^η Μαρτίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας

Η Γερμανία «Ιφιγένεια» της τεχνητής νοημοσύνης; -ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ

Η μυθική Ιφιγένεια ήταν κόρη του αρχηγού της εκστρατείας των Αχαιών εναντίον των (επίσης Ελλήνων) Τρώων. Ο άνεμος –λέει ο μύθος– δεν ήταν ούριος, για καιρό, και δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν τα καράβια της εποχής. Και, για να φουσκώσουν τα πανιά τους, ο αρχηγός Αγαμέμνονας αποδέχθηκε χρησμό μάντη να θυσιάσει την κόρη του στην θεά Άρτεμη.

Σε αυτό το ταπεινό άρθρο, θα κάνω μια φιλότιμη προσπάθεια να αναδείξω ΕΓΚΑΙΡΩΣ τις επίκαιρες αναλογίες που εισάγει ο τίτλος.

Μια εκστρατεία, ένα μακρινό ταξίδι δηλαδή, και μάλιστα σε αχαρτογράφητα νερά, είναι και η αποκαλούμενη «τεχνητή νοημοσύνη» –οι εφαρμογές της. Δεν πρόκειται ακριβώς για πόλεμο, αλλά για οικονομικό πόλεμο.  

Καλά-καλά, ούτε οι ίδιοι οι πρωτοπόροι προγραμματιστές δεν έχουν ξεκαθαρίσει τι ακριβώς είναι αυτό το καινούργιο φρούτο. Στην πραγματικότητα, παίρνει δικαιωματικά την περίοπτη ταμπέλα ο,τιδήποτε σε λογισμικό διαδικτύου είναι πολύ διαφορετικό από ό,τι ξέραμε.

Ξεφεύγοντας από αμπελοφιλοσοφίες, μπορούμε απλώς να μιλάμε για ποικίλες εφαρμογές λογισμικού που ανταποκρίνονται στο «και πολύ πιο γρήγορα, και πολύ πιο σωστά, και πολύ πιο οικονομικά». Τελεολογία.

Ενδεικτικά, ας σκεφθούμε τι σημαίνει «αυτό-οδηγούμενο αυτοκίνητο». Δεν είναι μακρινή ονείρωξη –έχει προαναγγελθεί για φέτος. Και κανείς[;] δεν θα στοιχημάτιζε ότι νομικοί ή/και ηθικοί ενδοιασμοί θα το «κόψουν στα σήματα».

Ένα τέτοιο αυτοκίνητο δημοσίας χρήσεως, λοιπόν, θα μπορούμε να το καλούμε, θα μας πηγαίνει εκεί που θέλουμε, θα πληρώνουμε ελάχιστα την εξυπηρέτηση. Ούτε Ι.Χ., ούτε διπλώματα, ούτε parking, ούτε μπελάδες με συνεργεία, ούτε τεκμήρια, ούτε καν αναμονή στα βενζινάδικα. Θεαματική μείωση τροχαίων ατυχημάτων –δεν έχει τέλος ο κατάλογος των αμέσων αλλαγών.

Και είναι ακόμη πιο ατελείωτος ο κατάλογος των επερχομένων εμμέσων αλλαγών. Με θεαματικά λιγότερα αυτοκίνητα, λόγου χάριν, ούτε οι αυτοκινητοβιομηχανίες αλλά ούτε και οι πόλεις θα είναι κάτι σαν αυτά που ξέρουμε.

Ανάλογες πρωτοποριακές καινοτομίες, ετοιμάζονται σε πολλούς ακόμη τομείς. Ιατρική, νομικά, νερό, ενέργεια, αγροτικά ρομπότ –δεν έχει τέλος ούτε αυτός ο κατάλογος.

Όλα αυτά, και –ακόμη περισσότερο– όλα όσα δεν φανταζόμαστε, συνιστούν μετάβαση σε έναν άλλο κόσμο. Και έχουν πολλαπλή σχέση με την «Ιφιγένειά» μας. Η Γερμανία, και κατ’ επέκταση η Ευρωπαϊκή «Ένωση», δεν δείχνει να πολυκαταλαβαίνει ότι έρχονται κοσμογονικές αλλαγές. «Αφασία».

Όχι μόνον δεν ανησυχεί για τις αυτοκινητοβιομηχανίες της, όχι μόνον δεν πολυκαταλαβαίνει ότι η Αμερική έχει αγρίως το πάνω χέρι σε όλα αυτά, όχι μόνον δεν συνειδητοποιεί ότι δεν έχει «μυαλά» ικανά να δουν «πέρα από την μύτη τους», αλλά δεν καταλαβαίνει καν το στοιχειώδες: στις μεγάλες αλλαγές χρειάζεται αναλόγων προσόντων ηγεσία.

Αντ’ αυτών, η Ευρώπη φαίνεται να νομίζει ότι μπορεί να αγνοεί ακόμη και τα στοιχειώδη της Επιστήμης στην Διοίκηση Επιχειρήσεων: ηγεσία είναι η διαχείριση της αλλαγής –όχι της καθημερινότητας. Η Ευρώπη νομίζει ότι μπορεί να εμπιστεύεται το μέλλον της σε «ηγέτες» που κανείς δεν θα έπαιρνε για C.E.O.

Και νομίζει ότι έτσι θα συνεχίσει να εμπνέει εμπιστοσύνη σε μαλθακά κεφάλαια, πρόθυμα να αρκεσθούν σε μηδενικές ή και αρνητικές αποδόσεις ομολόγων.

Οι παλιοί αναγνώστες άρθρων του υπογράφοντος στο analyst.gr, ίσως θυμούνται κάτι για «Μία διαδικτυακή εφαρμογή που είναι ικανή να αλλάξει την Ελλάδα». Εν ολίγοις: ένα πρόγραμμα που να συνδυάζει όλα ανεξαιρέτως τα μέσα μεταφοράς.

Τουτέστιν: ένα πρόγραμμα «μπροστά» –ήδη από το ’14– από τα αυτό-οδηγούμενα που δεν έχουν έλθει ακόμη. Ικανό –έστω στον σχεδιασμό του– να στείλει στα αζήτητα τα καινούργια αμερικάνικα φρούτα. Να παίζουν, στην καλύτερη περίπτωση, περιθωριακό ρόλο σε ένα σύστημα που τα νικά, αξιοποιώντας τα σημερινά μέσα. Που δεν στέλνει στην ανεργία ολόκληρους κλάδους, και μάλιστα από την μία μέρα στην άλλη.

Αφασία.

Μακαρίως υπνώττουσα η Ευρώπη, δεν είναι σε θέση να καταλάβει τι εστί Donald J. Trump. Βαυκαλίζεται ότι μπορεί να τον απομονώσει πολιτικά, μέσα από αστήρικτους απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς. Και αδυνατεί να αντιληφθεί το στοιχειώδες: σε ηγετικά προσόντα, δεν υπάρχει στην ευρωπαϊκή πολιτική ούτε καν κάποιος που να μπορεί να του δέσει τα κορδόνια των παπουτσιών. Με ψυχρά τεχνοκρατικά κριτήρια –αν καταλαβαινόμαστε…

Για τις κοσμογονικές αλλαγές που έρχονται, η Αμερικανική επιχειρηματική ελίτ έβγαλε Πρόεδρο κάποιον που διεκήρυξε κάτι που ουδείς ευρωπαίος έκανε τον κόπο να προσέξει: νίκη στον παγκόσμιο ανταγωνισμό (Economic Vision/1.Winning the global competition). 

Αντιθέτως, είναι αμφίβολο αν η Ευρωπαϊκή επιχειρηματική ελίτ αντιλαμβάνεται ακόμη και καταξιωμένα επιστημονικά δόγματα, όπως του Δαρβίνου: «Δεν είναι το πιο δυνατό από τα είδη αυτό που επιβιώνει, ούτε το πιο έξυπνο. Επιβιώνει αυτό που είναι πιο καλά προσαρμόσιμο στις αλλαγές».

Παρ’ όλα αυτά, κατά πάσα πιθανότητα, υπάρχει ακόμη χρόνος. Σίγουρα, όμως, όχι για χάσιμο. Να βάλω και ποιητική υπόκρουση: «Η πεταλούδα δεν μετράει μήνες αλλά στιγμές, και έχει χρόνο αρκετό». Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ.

Κάτι ακόμη, όχι ασήμαντο: Στην Ιλιάδα, δ-ε-ν υπάρχει Ιφιγένεια. Αντί για τη θυσία της, υπήρξε κάτι σημαδιακό. Μπροστά στα μάτια του στρατεύματος, φίδι έφαγε οκτώ νεογέννητα σπουργίτια, μαζί με την μάνα τους.

Αν προσχωρήσει κανείς στην δεισιδαιμονία, καθώς οι άνδρες άφηναν τα σπίτια τους για τον πόλεμο, είναι προφανής η αντιπολεμική ερμηνεία του οιωνού. Προτιμήθηκε, όμως, άλλη ερμηνεία. Ο αετός που έφαγε με τη σειρά του το φίδι, άλλωστε, έδινε πατήματα σε βολικές δημαγωγικές κορώνες.

Αν μη τι άλλο, βρήκαμε ελαφρυντικά για τα σημερινά χάλια μας: στην Ελλάδα, και κατ’ επέκταση στην Ευρώπη, έχει βαθιές ρίζες η εθελοτυφλία. Ιδιαίτερα, απέναντι στις εκάστοτε δευτερογενείς συνέπειες. Αόρατον, όθεν, ως αντιδημοφιλές, το «όψιμον οψιτέλεστον».

Κόρινθος 18 Μαρτίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας

Η Γερμανία «Ιφιγένεια» της τεχνητής νοημοσύνης; -ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΑΡΘΡΟΥ

Σε συνέχεια του σημερινού άρθρου Η Γερμανία «Ιφιγένεια» της τεχνητής νοημοσύνης; έγινε ο εξής εποικοδομητικός διάλογος με το καλό διαδικτυακό φίλο Dimitri Vergos

 

 

Κατόπιν των -για εμένα- νεωτέρων στοιχείων, ΑΝΑΚΑΛΩ το προηγούμενο άρθρο και θα ακολουθήσει ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ αργότερα σήμερα.

Ειλικρινά λυπάμαι για την ταλαιπωρία των φίλων που με τιμούν με την προσοχή τους, αλλά προεκτιμώ ότι τελικά θα αναδειχθεί ακόμη καλύτερα η ακριβής υπόδειξη του άρθρου.

Κόρινθος 18 Μαρτίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας

 

 

Η Γερμανία «Ιφιγένεια» της τεχνητής νοημοσύνης;

ΣΗΜΕΙΩΣΗ : Το παρόν άρθρο έχει ανακληθεί (βλ. Η Γερμανία «Ιφιγένεια» της τεχνητής νοημοσύνης; -ΑΝΑΚΛΗΣΗ ΑΡΘΡΟΥ) και θα ακολουθήσει ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ αργότερα σήμερα. 

Η μυθική Ιφιγένεια ήταν κόρη του αρχηγού της εκστρατείας των Αχαιών εναντίον των (επίσης Ελλήνων) Τρώων. Ο άνεμος –λέει ο μύθος– δεν ήταν ούριος, για καιρό, και δεν μπορούσαν να ταξιδέψουν τα καράβια της εποχής. Και, για να φουσκώσουν τα πανιά τους, ο αρχηγός Αγαμέμνονας αποδέχθηκε χρησμό μάντη να θυσιάσει την κόρη του στην θεά Άρτεμη.

Σε αυτό το ταπεινό άρθρο, θα κάνω μια φιλότιμη προσπάθεια να αναδείξω ΕΓΚΑΙΡΩΣ τις επίκαιρες αναλογίες που εισάγει ο τίτλος.

Μια εκστρατεία, ένα μακρινό ταξίδι δηλαδή, και μάλιστα σε αχαρτογράφητα νερά, είναι και η αποκαλούμενη «τεχνητή νοημοσύνη» –οι εφαρμογές της. Δεν πρόκειται ακριβώς για πόλεμο, αλλά για οικονομικό πόλεμο.  

Καλά-καλά, ούτε οι ίδιοι οι πρωτοπόροι προγραμματιστές δεν έχουν ξεκαθαρίσει τι ακριβώς είναι αυτό το καινούργιο φρούτο. Στην πραγματικότητα, παίρνει δικαιωματικά την περίοπτη ταμπέλα ο,τιδήποτε σε λογισμικό διαδικτύου είναι πολύ διαφορετικό από ό,τι ξέραμε.

Ξεφεύγοντας από αμπελοφιλοσοφίες, μπορούμε απλώς να μιλάμε για ποικίλες εφαρμογές λογισμικού που ανταποκρίνονται στο «και πολύ πιο γρήγορα, και πολύ πιο σωστά, και πολύ πιο οικονομικά». Τελεολογία.

Ενδεικτικά, ας σκεφθούμε τι σημαίνει «αυτό-οδηγούμενο αυτοκίνητο». Δεν είναι μακρινή ονείρωξη –έχει προαναγγελθεί για φέτος.

Ένα τέτοιο αυτοκίνητο δημοσίας χρήσεως, θα μπορούμε να το καλούμε, θα μας πηγαίνει εκεί που θέλουμε, θα πληρώνουμε ελάχιστα την εξυπηρέτηση. Ούτε Ι.Χ., ούτε διπλώματα, ούτε parking, ούτε μπελάδες με συνεργεία, ούτε τεκμήρια, ούτε καν αναμονή στα βενζινάδικα. Θεαματική μείωση τροχαίων ατυχημάτων –δεν έχει τέλος ο κατάλογος των αμέσων αλλαγών.

Και είναι ακόμη πιο ατελείωτος ο κατάλογος των επιφερομένων εμμέσων αλλαγών. Με θεαματικά λιγότερα αυτοκίνητα, λόγου χάριν, οι πόλεις δεν θα είναι κάτι σαν αυτά που ξέρουμε.

Ανάλογες πρωτοποριακές καινοτομίες, ετοιμάζονται σε πολλούς ακόμη τομείς. Ιατρική, νομικά, νερό, ενέργεια, αγροτικά ρομπότ –δεν έχει τέλος ούτε αυτός ο κατάλογος.

Όλα αυτά, και –ακόμη περισσότερο– όλα όσα δεν φανταζόμαστε, συνιστούν έναν άλλο κόσμο. Και έχουν πολλαπλή σχέση με την «Ιφιγένειά» μας. Η Γερμανία, και κατ’ επέκταση η Ευρωπαϊκή «Ένωση», δεν δείχνει να πολυκαταλαβαίνει ότι έρχονται κοσμογονικές αλλαγές. «Αφασία».

Όχι μόνον δεν ανησυχεί για τις αυτοκινητοβιομηχανίες της, όχι μόνον δεν πολυκαταλαβαίνει ότι η Αμερική έχει αγρίως το πάνω χέρι σε όλα αυτά, όχι μόνον δεν συνειδητοποιεί ότι δεν έχει «μυαλά» ικανά να δουν «πέρα από την μύτη τους», αλλά δεν καταλαβαίνει καν το στοιχειώδες: στις μεγάλες αλλαγές χρειάζεται αναλόγων προσόντων ηγεσία.

Αντ’ αυτών, η Ευρώπη φαίνεται να νομίζει ότι μπορεί να αγνοεί ακόμη και τα στοιχειώδη της Επιστήμης στην Διοίκηση Επιχειρήσεων: ηγεσία είναι η διαχείριση της αλλαγής –όχι της καθημερινότητας. Η Ευρώπη νομίζει ότι μπορεί να εμπιστεύεται το μέλλον της σε «ηγέτες» που κανείς δεν θα έπαιρνε για C.E.O.

Και νομίζει ότι έτσι θα συνεχίσει να εμπνέει εμπιστοσύνη σε μαλθακά κεφάλαια, πρόθυμα να αρκεσθούν σε μηδενικές ή και αρνητικές αποδόσεις ομολόγων.

Οι παλιοί αναγνώστες άρθρων του υπογράφοντος στο analyst.gr, ίσως θυμούνται κάτι  για «Μία διαδικτυακή εφαρμογή που είναι ικανή να αλλάξει την Ελλάδα». Εν ολίγοις: ένα πρόγραμμα που να συνδυάζει όλα ανεξαιρέτως τα μέσα μεταφοράς.

Τουτέστιν: ένα πρόγραμμα «μπροστά» –ήδη από το ’14– από τα αυτό-οδηγούμενα που δεν έχουν έλθει ακόμη. Ικανό –έστω στον σχεδιασμό του– να στείλει στα αζήτητα τα καινούργια αμερικάνικα φρούτα. Να παίζουν, στην καλύτερη περίπτωση, περιθωριακό ρόλο σε ένα σύστημα που αξιοποιεί πολύ καλύτερα τα σημερινά μέσα.

Που δεν στέλνει στην ανεργία ολόκληρους κλάδους, και μάλιστα από την μία μέρα στην άλλη.

Μακαρίως υπνώττουσα η Ευρώπη, δεν είναι σε θέση να καταλάβει τι εστί Donald J. Trump. Βαυκαλίζεται ότι μπορεί να τον απομονώσει πολιτικά, μέσα από αστήρικτους απαξιωτικούς χαρακτηρισμούς. Και αδυνατεί να αντιληφθεί το στοιχειώδες: σε ηγετικά προσόντα, δεν υπάρχει στην ευρωπαϊκή πολιτική ούτε καν κάποιος που να μπορεί να του δέσει τα κορδόνια των παπουτσιών. Με ψυχρά τεχνοκρατικά κριτήρια –αν καταλαβαινόμαστε…

Για τις κοσμογονικές αλλαγές που έρχονται, η Αμερική έβγαλε Πρόεδρο κάποιον που διεκήρυξε κάτι που ουδείς ευρωπαίος έκανε τον κόπο να προσέξει: νίκη στον παγκόσμιο ανταγωνισμό (Winning the global competition).  

Αντιθέτως, είναι αμφίβολο αν πείθουν σημερινούς ευρωπαίους ακόμη και καταξιωμένα επιστημονικά δόγματα, όπως του Δαρβίνου: «Δεν είναι το πιο δυνατό από τα είδη αυτό που επιβιώνει, ούτε το πιο έξυπνο. Επιβιώνει αυτό που είναι πιο καλά προσαρμόσιμο στις αλλαγές».

Παρ’ όλα αυτά, κατά πάσα πιθανότητα, υπάρχει ακόμη χρόνος. Σίγουρα, όμως, όχι για χάσιμο. Να βάλω και ποιητική υπόκρουση: «Η πεταλούδα δεν μετράει μήνες αλλά στιγμές, και έχει χρόνο αρκετό». Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ.

Κάτι ακόμη, όχι ασήμαντο: Στην Ιλιάδα, δ-ε-ν υπάρχει Ιφιγένεια. Αντί για τη θυσία της, υπήρξε κάτι σημαδιακό. Μπροστά στα μάτια του στρατεύματος, φίδι έφαγε οκτώ νεογέννητα σπουργίτια, μαζί με την μάνα τους.

Αν προσχωρήσει κανείς στην δεισιδαιμονία, καθώς οι άνδρες άφηναν τα σπίτια τους για τον πόλεμο, είναι προφανής η αντιπολεμική ερμηνεία του οιωνού. Προτιμήθηκε, όμως, άλλη ερμηνεία. Ο αετός που έφαγε με τη σειρά του το φίδι, άλλωστε, έδινε πατήματα σε βολικές δημαγωγικές κορώνες.

Αν μη τι άλλο, βρήκαμε ελαφρυντικά για τα σημερινά χάλια μας: στην Ελλάδα, και κατ’ επέκταση στην Ευρώπη, έχει βαθιές ρίζες η εθελοτυφλία. Αόρατον, όθεν, ως αντιδημοφιλές, το «όψιμον οψιτέλεστον».

Κόρινθος 18 Μαρτίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας

Ποιό ακριβώς είναι το πρόβλημα με τον «προστατευτισμό»;

Νέα κύματα πανικού σαρώνουν τον πλανήτη, και πάλι με τον γνωστό «ταύρο»: Donald J. Trump. Αυτή τη φορά, «υαλοπωλείο» είναι το διεθνές εμπόριο. Δασμοί στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ, το νέο.

Στις έντονες αντιδράσεις, ιδίως στην Ευρωπαϊκή Ένωση, πρωταγωνιστεί η περίφημη ταμπέλα: προστατευτισμός. Σημαίνει, εν ολίγοις, την μεροληπτική στάση ενός κράτους υπέρ των εγχωρίων προϊόντων και επιχειρήσεων, εις βάρος των ανταγωνιστών τους από το εξωτερικό. Και κατακεραυνώνεται, καθότι «ακουμπά την ιερή αγελάδα» του παγκοσμισμού: το ελεύθερο εμπόριο. Την οποία αγελάδα, δ-ε-ν ακουμπούν οι κοινοτικές επιδοτήσεις…

Η ευρωπαϊκή σκέψη είναι πια υπόδουλη της εξουσίας. Η ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, αγρίως χειραγωγούμενη, αδυνατεί να εξετάσει έστω τι θα ήθελε, αν ήταν στην θέση των αντιστοίχων αμερικανών εργαζομένων. Πόσο μάλλον, αν ήταν στην θέση των αντιστοίχων αμερικανικών επιχειρήσεων.

Η διάχυτη σύγχυση, παθολογικών διαστάσεων πια, ξεκινά –επί του προκειμένου– από την αξεπέραστη[;] αδυναμία να γίνει σαφής διάκριση ανάμεσα σε δύο γειτονικούς όρους: παγκοσμιοποίηση (globalization) και παγκοσμισμός (globalism).

Παγκοσμιοποίηση είναι το γεγονός, η χειροπιαστή πραγματικότητα. Παγκοσμισμός είναι απλώς μία άποψη, που αφορά το πώς να ρυθμίζουμε τον κόσμο μας, στην εποχή της παγκοσμιοποίησης.

Δεν είναι πολλοί αυτοί που αντιλαμβάνονται ότι ο Πρόεδρος Trump είναι κατ’ εξοχήν θιασώτης της αντίθετης άποψης για την παγκοσμιοποίηση: Localization. Αυτό ακριβώς εκφράζει ένα βασικό του σύνθημα: America first!

Για εμάς, υπάρχει και πρόσθετο πρόβλημα, με τις μεταφράσεις. Πολλοί φαντασιώνονται κάτι σαν «Πρώτη η Αμερική», και εφευρίσκουν ομοιότητες ακόμη και με τον Adolph Hitler. Το ακριβές νόημα «Πρώτα η Αμερική!», όμως, αφορά τους Αμερικανούς και τις προτεραιότητές τους. Πάει μαζί με ένα «Πρώτα η Ελλάδα!» για τους Έλληνες, λόγου χάριν.

Επί του προκειμένου, με τα περί ελευθέρου εμπορίου στερεότυπα που έχει επιβάλει ο παγκοσμισμός, ας φαντασθούμε ένα κοινωνικό ανάλογο. Είναι σαν να έχουμε συμφωνήσει ότι όποιος έχει μακρύτερο ανδρικό μόριο έχει το αναφαίρετο δικαίωμα να «επισκεφθεί» στην κρεβατοκάμαρα την σύζυγό μας. Ούτε καν ελέγχεται αν έστω έχει υψηλότερες σεξουαλικές επιδόσεις.

Η προ Trump Αμερική πρωτοστάτησε σε αυτή την αθλιότητα. Και τώρα, απλώς, βρίσκεται στην θέση της συζύγου, η οποία, μετά το εντός έδρας one night stand, αντικρίζει το φως της επόμενης ημέρας. Τις κατεστραμμένες προτεραιότητές της.

Περί αυτού ακριβώς πρόκειται.

Η ωμή παρομοίωση παραπέμπει σε δύο θέματα που αμφισβητούν την επιδίωξη-φετίχ του παγκοσμισμού: την χαμηλότερη τιμή.

Πρώτον, το θέμα “value for money” [«συνεκτίμηση αξίας και τιμής», σε ελεύθερη μετάφραση]. Υπό τον ισοπεδωτικό παγκοσμισμό, η αίσθηση της αξίας φθίνει διαρκώς στον καταναλωτή. Γίναμε δραχμοφονιάδες οι πάντες. Όχι;

Δεύτερον, ευρύτερα, το θέμα του κοινωνικού κόστους. Για να εισάγεται φθηνότερος χάλυβας, ερημώθηκε π.χ. η Pennsylvania –μια άλλοτε ανθούσα πολιτεία. “How stupid is this?” [Πόσο βλακώδες είναι αυτό;] –η κλασική ερώτηση Trump. Απάντηση;

Ευλόγως, προβάλλει το ερώτημα: ΤΩΡΑ τι μπορεί να γίνει; Άλλο: πού το πάει ο Trump; Ίσως πιο βασικό, γιατί προφανώς! αν αυτό που θα θέλαμε θα το ήθελε και ο πανίσχυρος πλανητάρχης, δεν θα ήταν και τόσο φρούδες οι ελπίδες μας. Σωστά;

Προσωπικά, δεν με αφορούν μυστικές πληροφορίες. Μπορώ και σκέπτομαι βασίμως ΤΙ ΘΑ ΗΘΕΛΕ να κάνει. Σίγουρα, είναι γνωστό το ΤΙ ΘΕΛΕΙ γενικά: ελεύθερο εμπόριο, αλλά ταυτόχρονα δίκαιο (fair) και αμοιβαίο (reciprocal). Πιο γενικά: έναν όμορφο κόσμο για τα εγγόνια του και τη γενιά τους.

[Παρεμπιπτόντως: ας ψάξει ο τυχών ενδιαφερόμενος τι αναφέρεται σχετικά στα επίσημα συστατικά κείμενα του Παγκοσμίου Οργανισμού Εμπορίου. Όχι μόνον για τους επίμαχους όρους fair & reciprocal, αλλά και για τις περιπτώσεις όπου επιτρέπονται δασμοί.

Επίσης: ας ψάξει ο τυχών ενδιαφερόμενος τις πανάρχαιες και πάγιες απόψεις των Κινέζων, για τους επίμαχους όρους fair & reciprocal, όπως και τις σχετικές αντιλήψεις του πανίσχυρου Προέδρου Σι.]

Χρειαζόμαστε, σαφώς, αρχές για τον Localism –όχι Localization. Και, πρώτα από όλα, χρειαζόμαστε ένα καλύτερο όνομα. Ούτε ο «τοπικισμός» είναι ακριβής, ούτε ο «εντοπισμός» βγάζει νόημα.

Αμφικτιονισμός, λοιπόν, η λέξη-άποψη για την αγαστή συνεργασία κυρίαρχων κρατών. Εις τα υπ’ όψιν: η λιγότερο γνωστή –στην Ευρώπη!– θέση Trump, είναι ότι εγκαταλείπει εκουσίως τον ιμπεριαλισμό. Κλείνει, απλώς, και με συνοπτικές διαδικασίες, τις εκκρεμότητες.

Πρόχειρες σκέψεις επί του τι θα ήθελε.

Δίκαιο εμπόριο, είναι αυτό που ρυθμίζεται ώστε να εξυπηρετεί καλύτερα το συμφέρον του καταναλωτή, κατά την δική του απόλυτη κρίση. Και το γενικό συμφέρον των καταναλωτών ενός κυρίαρχου κράτους, κρίνεται από το ίδιο. Με κριτήριο και την μακροημέρευση (long run).

Αμοιβαίο εμπόριο, προκύπτει από την ελεύθερη βούληση των δύο μερών. Με τον ίδιο τρόπο, και εναλλακτικά πρότυπα διμερών και πολυμερών σχέσεων.

Ιδανικό θεμέλιο ηθικά ανώτερου παγκοσμίου εμπορίου, θα ήταν ένα παγκόσμιο νόμισμα για τις διεθνείς συναλλαγές. Αν δεν υπάρχει καλύτερη ιδέα, Παγκόσμιο Υπερνόμισμα EL.

Κάτι ακόμη, για όσους –ιδίως στις μέρες μας– τους φαίνεται το όλο θέμα αδιάφορο για την Ελλάδα: είμαστε το κατ’ εξοχήν θύμα του παγκοσμισμού. Και ως χώρα, και ως κοινωνία, και ως άτομα. Ως πολιτισμός αξιών.

Μας λέει κάτι; Αν όχι, έχω την γνώμη ότι επιμένουμε να συνδέουμε την μοίρα μας με τους σύγχρονους δεινόσαυρους της γηραιάς ηπείρου. Σε βαθμό εσχάτης προδοσίας.

Κόρινθος 11 Μαρτίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας

The ktz avenue to 79.000

Φίλη/φίλε,

Σου γράφω ξανά, μετά από 19 μήνες. Ήταν μέσα Αυγούστου του ’16, όταν σου απηύθυνα τρία αλλεπάλληλα μηνύματα, με αρχή το «Trump’s trump tramp». Παρέθετα ένα στοιχειοθετημένο σκεπτικό με το οποίο σε καλούσα να υποστηρίξουμε την υποψηφιότητα του Donald J. Trump.

Εδώ, δεν θα επαναλάβω το σκεπτικό. Σου προτείνω απλώς να [ξανα]διαβάσεις. Σημείωσε ότι εξακολουθώ να πιστεύω ακριβώς σε ό,τι έγραψα τότε. Παρακάτω, θα εστιάσω στο τι καινούργιο έχει προκύψει, με έμφαση στην παρούσα κατάσταση.

Αισθάνομαι, κατά πρώτον, ότι δικαιώθηκα στην εκτίμηση ως προς το πρόσωπο του υποψηφίου Προέδρου. Έχοντας παρακολουθήσει ενδελεχώς την δράση του, καθημερινά επί 19 μήνες, είμαι σε θέση να σε διαβεβαιώσω κατάματα: και θέλει και θα μπορούσε να αλλάξει την Ιστορία του πλανήτη. Προς ενάρετη κατεύθυνση –σαφέστατα.

Η ένσταση «θα μπορούσε» δεν υποβαθμίζει τον απολογισμό του. Εστιάζει αναγκαστικά! στην εμφανή αδυναμία του να ολοκληρώσει χωρίς κρίσιμα λάθη. Δεν του λείπουν πολλά –του λείπει κάτι αλλά απαραίτητο.

Έχω υποστηρίξει ήδη από τον Δεκέμβριο του ’16, στο άρθρο «Το μετέωρο βήμα του Donald Trump», ότι δεν έχει ιδεολογία. Σαν καλός αμερικανός, την βρίσκει περιττή. Αλλά γι’ αυτό του λείπει η συνοχή.

Σημειωτέον: πρακτικιστές είναι ακόμη και οι φιλόσοφοι στην Αμερική.

Να δούμε ενδεικτικά δύο επίκαιρα θεματάκια.

Η επιβολή δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου, ήταν μία απάντηση σε σοβαρό πρόβλημα. Ο ανταγωνισμός με τους κινέζους και τους ευρωπαίους[;] είναι υπό άνισους όρους, λόγω και κρατικών επιδοτήσεων.

Το πρόβλημα, όμως, είναι ότι οι δασμοί βλάπτουν εμμέσως και τους αμερικανούς εισαγωγείς: θα αγοράζουν αμερικάνικες πρώτες ύλες μεν, σημαντικά ακριβότερες δε. Θα χάσουν αυτοί, συνεπώς, σε ανταγωνιστικότητα και κέρδη.

Τα φαινόμενα βίας, από την άλλη, έφεραν στο Λευκό Οίκο, προ ημερών, ομάδα γερουσιαστών και βουλευτών, και από τα δύο κόμματα. Αντάλλαξαν ενδιαφέρουσες απόψεις για τα μέτρα ασφαλείας στα σχολεία τους.

Είπαν για μέτρα ελέγχου της ψυχικής υγείας των οπλοφορούντων, είπαν στατιστικά στοιχεία για τα μαζικά δολοφονικά, είπαν για τους 600 ΕΤΗΣΙΩΣ φόνους γυναικών από συζύγους και εραστές. Είπαν και για τις σκηνές βίας που βλέπουν τα μικρά παιδιά, στην τηλεόραση, τα βιντεοπαιχνίδια και το διαδίκτυο.

Είπαν και για το πρόσφατο φονικό σε σχολείο της Φλώριδας, όπου μια σειρά δημόσιες υπηρεσίες όχι μόνον αδράνησαν, ενώ είχαν στοιχεία για να δράσουν προληπτικά, αλλά και ουδέποτε αντάλλαξαν μεταξύ τους πληροφορίες!!!

Δ-ε-ν είπαν ούτε μία φορά –σε 12 χιλιάδων λέξεων συζήτηση!– την λέξη cycle (κύκλος). Πριν ένα χρόνο όμως, ο Πρόεδρος, απευθυνόμενος μάλιστα στο Κογκρέσο, είχε επισημάνει: «To break the cycle of poverty, we must also break the cycle of violence» (Για να σπάσουμε τον κύκλο της φτώχειας, πρέπει να σπάσουμε και τον κύκλο της βίας).

Μιλούσε, όμως, για άλλους…

Ευρύτερα, η Αμερική δεν έχει ακόμη ανακαλύψει την έννοια «δευτερογενής αιτία». Γι’ αυτό και είναι μακριά ακόμη από την «απώτερη αιτία» και την αναζήτησή της. Αυτές οι «σπόντες», είτε προς τα κάτω (συνέπειες) είτε προς τα πάνω (αίτια) είναι που λείπουν στους φιλότιμους προβληματισμούς και στα δύο ως άνω «επίκαιρα θεματάκια».

Και αυτό ακριβώς είναι το αντικείμενο της φιλοσοφίας. Της κατά Περικλή «άνευ μαλακίας» φιλοσοφίας –υπογραμμίζω.

Αλλιώς: η σημερινή Αμερική δ-ε-ν είναι ακόμη σε θέση να συζητήσει καν την παρακάτω άποψη του υπογράφοντος:

Η ρίζα του προβλήματος είναι σε καίριο σημείο του κρατούντος φορολογικού συστήματος. Όλη η βαρβαρότητα του καπιταλισμού, και ειδικά, της γκαγκστερικής Αμερικής, οφείλεται τελικά σε μία απλή αντινομία : έχουμε καπιταλισμό με σοσιαλιστικών αντιλήψεων φορολογικό σύστημα. Αυτό ισχυρίζομαι και στοιχειοθετώ.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, μία απλή αλλαγή στο ΤΙ φορολογείται άμεσα, ανατρέπει τα πάντα. Μέχρι και την Ηθική. Μιλάμε για κολοσσιαίων διαστάσεων δημιουργική ανατροπή. Προκύπτει «Human-face capitalism».

Καθώς, λοιπόν, όπως έχει δηλωθεί, «The time for small thinking is over» (Ο χρόνος για μικρές σκέψεις τελείωσε), μάλλον κοντεύει ο καιρός για «κομψές λύσεις».

Φίλη/φίλε,

Το φιλόδοξο πλάνο μου είναι αρκούντως συγκεκριμένο πλέον. Και έχει δύο σκέλη.

Πρώτον, σκοπεύω να γράψω ένα βιβλίο. Θα έχει συγκεντρωμένες τις αναλύσεις και τις λύσεις που έχω να προτείνω. Και θα στείλω το μοναδικό αντίτυπό του στον Πρόεδρο, την ημέρα της Αμερικανικής Ανεξαρτησίας -4 Ιουλίου. Λίγες μέρες μετά, θα το κοινοποιήσω στο διαδίκτυο.

Δεύτερον, εκτιμώ ότι οι αγορές, όπως εκφράζονται στον δείκτη-πλανητάρχη DJΙ, θα σεβασθούν –με το αζημίωτο– την δημοσιευμένη «ερυθρά» της λεωφόρου εμπιστοσύνης, προεξοφλώντας την διανοιγόμενη προοπτική. Θα συνεχίσουν, δηλαδή, να παίρνουν πολύ-πολύ σοβαρά τον υποφαινόμενο, τις ιδέες του και τους χρησμούς του.

Φίλη/φίλε,

Αυτό το τελευταίο, είναι από προχθές Παρασκευή 2 Μαρτίου εντελώς οφθαλμοφανές. Σε ώρα γενικευμένου πανικού, ο «χρησμός» για χαμηλό της βίαιης διόρθωσης στο 24.224,33 επιβεβαιώθηκε (24.232,90) αρχικά με απόκλιση +0,035%. Και μετά την προαναγγελία αυτού του άρθρου στο Facebook, ακολούθησε επανεπιβεβαίωση (24.217,76) με απόκλιση -0,027%.

Όλα αυτά, μετά την έγκαιρη προειδοποίηση «έρχεται βροχή, έρχεται μπόρα». Και είχε προηγηθεί η επίδειξη ισχύος στην προηγούμενη «βουτιά».

Το συμπέρασμα είναι αναπόδραστο: δεν είμαι πλέον «φωνή βοώντος εν ερήμω». Αυτό μου φθάνει.

Φίλη/φίλε,

Και εσύ που ενδιαφέρεσαι, αλλά και εγώ ο ίδιος, έχουμε να εφαρμόσουμε το συντομότερο την αρχαία συνταγή: «Προς γαρ το τελευταίον εκβάν έκαστον των πριν υπαρξάντων κρίνεται». Να επανεκτιμήσουμε δηλαδή την κατάσταση, υπό το νέο και χειροπιαστό δεδομένο. Ιδίως, καθώς θα συνεχίζει να επιβεβαιώνεται.

Η πρότασή μου είναι σαφής: «Να ξαναγνωρισθούμε». Ή, αναλόγως, «Να γνωρισθούμε καλύτερα».

Καλή αντάμωση.

Κόρινθος 4 Μαρτίου 2018

Κώστας Τζαναβάρας