Ιερός Ναός Αγίου Γεωργίου Διμηνιού
Πανηγυρικός 28ης Οκτωβρίου 2025
Αιδεσιμότατε,
Κύριε Δημοτικέ Σύμβουλε,
Κύριε Πρόεδρε,
Διμηνιώτισσες και Διμηνιώτες
Σκέφθηκα, και σας προτείνω, να ξεφύγουμε κάπως από τα γνωστά για το Έπος του '40. Όχι φυσικά για να τα υποβαθμίσουμε, αλλά για να τα εξάρουμε αλλιώτικα, να πλουτίσουμε ασφαλώς την ιστορική μας μνήμη.
Τί προτείνω; να στοχαστούμε πάνω σε μία γνωστή και σημαντική ερώτηση: "ποιός είπε το ΟΧΙ;"
Κυρίες και κύριοι,
Διαχέεται η άποψη "Το ΟΧΙ το είπε ο λαός". Πειρώνται να πλήξουν τη στάση του τότε πρωθυπουργού της χώρας. Υπονοούν ότι απέφυγε την μονολεκτική ευθύτητα από δειλία.
Η απάντηση, φυσικά, θα αρχίσει από τα γεγονότα. Και θα βάζει σε μία σειρά τους συλλογισμούς μας.
Ο Ιταλός πρεσβευτής, λοιπόν, επισκέφθηκε νύκτωρ τον Έλληνα πρωθυπουργό και του ζητούσε, τελεσιγραφικά και υποτιμητικά, την άδεια διέλευσης ιταλικών στρατευμάτων μέσα από το ελληνικό έδαφος.
Η ελληνική απάντηση ήταν γαλλιστί "Alors c' est la guerre". Ελληνιστί: "Λοιπόν έχουμε πόλεμο".
Τουτέστιν: όχι μόνον απέρριπτε το τελεσίγραφο, αλλά ξεκινούσε και τον πόλεμο αμέσως.
Για κάποιους, όμως, σημασία έχει μόνον το ότι η πρωθυπουργική απάντηση δεν περιλάμβανε τη λέξη ΟΧΙ. Κι ας ήταν σαφέστατα κάτι πολύ παραπάνω από μία σκέτη άρνηση.
Κυρίες και κύριοι,
Θυμίζω ένα σημαντικό γεγονός ακόμη: Η γενική επιστράτευση που ακολούθησε ήταν άμεση και συντεταγμένη. Επίσης, σύντομα αποδείχθηκε και η εξαίρετη προετοιμασία της χώρας μας για πόλεμο, ειδικά στην Ήπειρο.
Ευθεία ερώτηση: ποιός είχε ετοιμάσει την άμυνα της χώρας; Άλλη: τί αντίκρισμα θα είχε το ΟΧΙ, αν η χώρα δεν ήταν ετοιμοπόλεμη;
Κυρίες και κύριοι,
Η γενική επιστράτευση, πραγματικό πανεθνικό πανηγύρι, έδειχνε εμπράκτως την παλλαϊκή υποστήριξη στην ξεκάθαρα αρνητική πρωθυπουργική απάντηση στο θρασύ τελεσίγραφο.
Μεσολάβησαν κάποιες ημέρες πανεθνικής ανάτασης, μέχρι να δημοσιευθεί στην εφημερίδα "Ελληνικόν Μέλλον" η λέξησύνθημα ΟΧΙ. Αυτή που τελικά εξέφρασε την ήδη σε πλήρη εξέλιξη πανεθνική ανάταση.
Αδικεί τον λαό η άποψη "Το ΟΧΙ το είπε ο λαός". Η αλήθεια είναι ότι ο λαός έκανε κάτι πιό σημαντικό, κάτι σαφώς ανώτερο. Ο λαός ΥΛΟΠΟΙΗΣΕ το ΟΧΙ. Το έκανε πράξη, γιορτή, ΝΙΚΗ.
Κυρίες και κύριοι,
Το συμπέρασμα του συλλογισμού μας είναι βεβαίως αναπόδραστο. Την απάντηση στο ιταλικό τελεσίγραφο την προετοίμασε εγκαίρως και την πρόφερε θαρραλέα ο αρμόδιος πρωθυπουργός.
Και αν θέλουμε να διατυπώσουμε κάποιον σχετικό κανόνα στην Ελληνική Ιστορία, να τί προτείνω: Το εκάστοτε ΟΧΙ το είπε όποιος το πρωτοσωστοσκέφθηκε και τον παραδεχτήκαμε ΟΛΟΙ. Σωστά;
Κυρίες και κύριοι,
Αισθάνομαι ότι απέδειξα πλήρως την αδικία εις βάρος του Έλληνα που έχτισε μεθοδικά το ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΟΧΙ του '40. Δεν ξέρω, όμως, πόσοι ενοχλούνται από αυτή την αδικία. Αναρωτιέμαι: Πόσοι βλέπουμε, άραγε, κάποια χρησιμότητα στον όλο προβληματισμό;
Αισθάνομαι, ειλικρινά, ότι δεν θα μπορούσα να πείσω κανέναν. Μπορώ, απλώς, να θυμίσω παλιές πεποιθήσεις στους δύσκολους καιρούς που ζούμε.
Η Ελλάδα μας ξεμένει συστηματικά από ήρωες γιατί δεν προσέχει τους ήρωές της.
Διμηνιώτισσες και Διμηνιώτες,
Σε αυτό το μπλεγμένο κουβάρι της Ελλάδας μας, ίσως υπάρχει άκρη της κλωστής με Διμηνιώτικα χρώματα. Να η ερώτηση που προτείνω ως ακροκλώστεια: ποιός είπε το ΟΧΙ του Διμηνιού;
Είναι κάτι που δεν αφορά άμεσα το Έπος του '40. Ούτε το Έπος της Εθνικής Αντίστασης. Αφορά τον αδελφοκτόνο πόλεμο που ακολούθησε. Όταν βαλθήκαμε να θυμίσουμε στους πάντες ότι διατηρούμε το πρωταρ-χικό εθνικό μας ελάττωμα. Αυτό που υποδεικνύει η πρώτη κιόλας λέξη της γραπτής Ελληνικής Ιστορίας: "Μήνιν". Πρώτη λέξη, θυμίζω, στην Ομηρική Ιλιάδα.
Με αυτά τα μυαλά, λοιπόν, υπήρξε κύμα εκτελέσεων αντιπάλων αδελφών. Καταλάμβαναν, δηλαδή, ένα χωριό οι μεν, εκτελούσαν έναν αριθμό από τους δε. Και αυτό γινόταν σε κάθε ευκαιρία.
Συγχωριανοί εκτελούσαν συγχωριανούς. Αιχμαλώτους.
Φαύλος κύκλος αίματος. Ας μην βραχυκυκλωθούμε στο ερώτημα ποιός τον ξεκίνησε.
Διμηνιώτισσες και Διμηνιώτες,
Σημασία έχει που το Διμηνιό μας δεν είχε τέτοιον φαύλο κύκλο εκτελέσεων αντεκδίκησης. Ο πρωταντάρτης του χωριού, μπαίνοντας στο χωριό κάπου το '45 ως νικητής, προφανώς αισθάνθηκε πρόσκαιρος νικητής.
Απαγόρευσε, λοιπόν, τις εκτελέσεις κυβερνητικών συγχωριανών του. Και οι υπό τις διαταγές του αντάρτες πειθάρχησαν. Κόντρα στα συνηθισμένα.
Το θέμα είναι γνωστό, αλλά φρονώ ότι δεν έχουμε εκτιμήσει κάτι στη συνέχεια: Η συνετή στάση του πρωταντάρτη βρήκε θετική ανταπόδοση.
Εξηγώ: Όταν ο έλεγχος του χωριού πέρασε στα κυβερνητικά στρατεύματα, η συνετή στάση του πρωταντάρτη βρήκε μιμητές στην αντίθετη πλευρά. Οι κυβερνητικοί Διμηνιώτες δεν εκτέλεσαν αντιπάλους.
Αυτή η συνετή στάση των συγχωριανών μας, ένθεν κι ένθεν, συνεχίσθηκε μέχρι τέλους του αδελφοκτόνου πολέμου.
Γιατί εξέφραζε όλο το χωριό. Απλό;
Κυρίες και κύριοι,
Αυτό το υπέροχα ανθρώπινο που έγινε στο χωριό μας, έχουμε κάθε λόγο να το αναδείξουμε, να το γνωρίσουμε και να το καμαρώνουμε. Ακόμη περισσότερο, να το προβάλουμε, αφού το ερευνήσουμε.
Να το αξιοποιήσουμε. Αφού το ψάξουμε μέσα μας...
Είναι κάτι εθνικής σημασίας. Είναι σθεναρή κόντρα στην μήνιν, την ανεξέλεγκτη οργή μας. Είναι δηλαδή ΟΧΙ στο πρωταρχικό εθνικό μας ελάττωμα.
Είναι και ΟΧΙ στο ελάττωμα που μας εμποδίζει να βλέπουμε καλά ποιός είπε το εκάστοτε ΟΧΙ. Αντικειμενικά και αμερόληπτα. Χωρίς προκαταλήψεις.
Σωστά;
ΖΗΤΩ το ΟΧΙ του '40 !!
ΖΗΤΩ το ΟΧΙ του Διμηνιού !!
Διμηνιό 28η Οκτωβρίου 2025
Κώστας Τζαναβάρας
Μηχανικός Ε.Μ.Π. - συγγραφέας
