Νέος Ομηρισμός ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

 

Κατεβάστε το δοκίμιο σε μορφή .pdf

- Από το Facebook ομάδα ΟΔΟΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ: εδώ

- Από το scribd.com: εδώ

- Από το Academia.edu: εδώ

 

ΠΡΟΛΟΓΟΣ

Ο Όμηρος, Έλληνας επικός ποιητής του 800 π.Χ., είναι αναμφισβήτητα ο Ιδρυτής του Πολιτισμού μας. Και τώρα, αυτός ο Πολιτισμός, βρίσκεται σε βαθιά κρίση. Μία εύλογη σκέψη, λοιπόν, είναι να ξαναδούμε το ΤΟΤΕ. Τουτέστιν: να ψάξουμε στα Ομηρικά Έπη για τα αίτια αυτής της βαθιάς κρίσης.

Προσωπικά, έχω από χρόνια υποδείξει δημοσίως σχετικό "καμπανάκι" του Ομήρου. Ισχυρίζομαι και τεκμηριώνω, δηλαδή, ότι είχε διαβλέψει την βαθιά κρίση του ΤΩΡΑ.

 

Στα δέκα άρθρα που ακολουθούν, δημοσιευμένα προσφάτως στη ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ, παρουσιάζεται -κατά κάποιο ενδεικτικό τρόπο- το τί μπορούμε να βρούμε στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια, κινούμενοι υπό την ως άνω εύλογη σκέψη.

 

Στο πρώτο από τα δέκα, το άρθρο-θεμέλιο "Ο Όμηρος, η Κόρινθος, κι εμείς", αιτιολόγησα πώς φθάνω να παίρνω δημοσίως τον λόγο σε ένα θέμα μακράν της επιστημονικής μου ειδικότητας. Και, "σαν καλός μηχανικός", έθεσα ζητήματα στόχων, μεθόδου και ουσίας.

Δημοσιοποίησα κυρίως ότι "Πίστευα και πιστεύω, ότι τα Ομηρικά Έπη είναι η παρακαταθήκη του Ομήρου, ακριβώς για την έσχατη κρίση του Έθνους μας. Δηλαδή: ανεκτίμητης αξίας εγχειρίδιό μας, για τώρα ακριβώς. Εγχειρίδιο αυτογνωσίας και αγώνα."

Επί της μεθόδου, έδωσα το κλειδί, πάντα κατά την άποψή μου, για μία νέα ανάγνωση των Ομηρικών Επών: ο ποιητής-δάσκαλος της Ελλάδας, διδάσκει όχι ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ να κάνει ο άνθρωπος, αλλά ΤΙ ΚΑΝΕΙ. Παραθέτει ασχολίαστη ποικιλία συμπεριφορών. Ποικιλία χαρακτήρων και περιστάσεων. Και το χαρακτήρισα "υψηλή παιδαγωγική τεχνική".

Περαιτέρω, εξέθεσα και την άποψη ότι ο Όμηρος θεωρεί τη γενέτειρά μου Κόρινθο ευδαίμονα πόλη. Επιφυλάσσομαι, για ειδική επιστημονική ανακοίνωση για τους λόγους που με κάνουν να πιστεύω ότι την "σκαλίζει" στην ασπίδα του Αχιλλέα του.

 

Στα επόμενα πέντε άρθρα, κατέδειξα πού θα μπορούσε να οδηγήσει μία πορεία αναζήτησης "Από το δράμα της ομηρικής Βρισηίδας στις γυναικοκτονίες". Εμβάθυνα στο φλέγον θέμα των σχέσεων των δύο φύλων, μέσα από το έντονο φαινόμενο εγκληματικότητας των καιρών μας.

Εν ολίγοις, αυτή η νοερή αναζήτηση κατέληξε εφ' ενός στην  μητρική υπερπροστασία, ως απώτερη αιτία, και αφ' ετέρου, ως υπόδειγμα, στο ομηρικό ανδρικό πρότυπο -τον Οδυσσέα.

 

Διετύπωσα και μέθοδο αναζήτησης, με τον εξής "σχηματικό αλγόριθμο: [1] καταγράφουμε ένα σημερινό πρόβλημα, [2] το αναζητούμε στον Όμηρο, [3] εμβαθύνουμε στην ομηρική προσέγγιση, [4] εντοπίζουμε την απώτερη αιτία του προβλήματος, και [5] οδηγούμαστε αβίαστα στη λύση. Τελείως επικουρικά, μπορούμε με άνεση να παρακολουθήσουμε τη διαδρομή του εκάστοτε προβλήματος στην ελληνική κοινωνία, στις κάπου τρεις χιλιετίες που μεσολάβησαν."

 

Η αιτιολογημένη άποψη και μόνο "Ο ίδιος ο Όμηρος, είναι ο πρώτος και απόλυτος αντι-σεξιστής", εφόσον τύχει προσοχής και αποδοχής, αρκεί για να φέρει σε νέα εποχή τον Ομηρισμό. Να τον φέρει σε επαφή με νέο κοινό, πολύ ευρύτερο, που σήμερα είναι εγκλωβισμένο σε ταμπέλες και προκαταλήψεις. Βεβαίως, ταυτόχρονα θα ευαισθητοποιείται -στην ίδια πάντα λογική που εισηγούμαι- και το ήδη υπάρχον κοινό ομηρολατρών.

 

Στη συνέχεια της αρθρογραφίας, βασιζόμενος σε συζήτηση με εκλεκτή διαδικτυακή φίλη, επεχείρησα να δώσω κάποιες συστάσεις σε όσες θα σκέπτονταν το ίδιο: "Θα ήθελα να ξαναδιαβάσω, με τα άλλα τωρινά μου μάτια, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια".

 

Τέλος, στα τρία τελευταία άρθρα αυτής της πρώτης σειράς, έθιξα ισάριθμα βασικά θέματα του Νέου Ομηρισμού, που εδώ εισηγούμαι.

 

Στο "Ώστε πολυθεϊστής ο Όμηρος;", πρώτον, στοιχειοθέτησα την άποψη ότι ο Όμηρος δεν θεωρεί θεούς τους Ολύμπιους, αλλά "φωτογραφίζει" την ελίτ και ιδίως το Ιερατείο. Παράλληλα, εικάζει την ύπαρξη Ανώτερης Δύναμης, αλλά είναι ακαταστάλακτος ως προς το αν υπάρχει "επουράνιος" θεός -ή θεοί.

Δεν έκανα Θεολογία -το τονίζω. Χρειαζόταν, απλά, αυτός ο αποσυμβολισμός.

Εν ολίγοις, με τους Ολύμπιους "στη μέση", δεν μπορεί να υπάρξει Ομηρική Παρακαταθήκη. Ακριβέστερα, δεν μπορεί να υπάρξει εθνική μας αυτογνωσία -τουλάχιστον κινούμενη από τον Όμηρο. Με άλλα λόγια: Ο προτεινόμενος αποσυμβολισμός των Ολύμπιων, περιορίζει τον καταλογισμό λαθών σε εμάς και μόνον.

 

Στο "Μήτις -η παραγνωρισμένη αρετή των Ελλήνων", δεύτερον, στοιχειοθέτησα την εξής άποψη: "Αν χρειαζόταν να εκφρασθεί μονολεκτικά η Ομηρική Παρακαταθήκη, το τωρινό πολύτιμο νόημα δηλαδή των Ομηρικών Επών, η κατάλληλη λέξη είναι ακριβώς αυτή: μήτις".

Απέδωσα τον όρο ως "μελέτη", και επομένως τον "πολύμητι" Οδυσσέα ως "πολυμελετημένο".

 

Τέλος, τρίτον, στο "Δημοκρατία -ο μεταλλαγμένος θεσμός των Ελλήνων", επεχείρησα να δώσω ιδέα για το πώς θα μπορούσαμε να περάσουμε από το ΕΓΩ στο ΕΜΕΙΣ. Ο Ομηρισμός είναι προσωπική υπόθεση του καθενός, αλλά μπορεί να γίνει και συλλογικό μας θέμα -το νόημα.

 

Απευθύνομαι, λοιπόν, με αντίστοιχες προσδοκίες, σε τρεις ομάδες κοινού: Στον απλό Έλληνα, στον ομηριστή φιλόλογο, και στον πολιτικοποιημένο Έλληνα.

 

Καλή ανάγνωση!

Κατεβάστε το δοκίμιο σε μορφή .pdf

- Από το Facebook ομάδα ΟΔΟΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ: εδώ

- Από το scribd.com: εδώ

- Από το Academia.edu: εδώ

 

Διμηνιό, 10 Φεβρουαρίου 2022

 

Κώστας Τζαναβάρας

σύμβουλος μηχανικός-συγγραφέας