Η αριστοτεχνική του ομηρικού Οδυσσέα (Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ φ.1773/30.12.21)

ΑΝΑΡΩΤΙΕΤΑΙ ΚΑΝΕΙΣ: τί απομένει να υμνήσουμε στον κεντρικό ήρωα του Ομήρου; Στο προηγούμενο άρθρο "Ο ομηρικός Οδυσσέας ως ανδρικό πρότυπο", πάντα στη ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ (φ.1772/23.12.21) , του βρήκαμε τόσα πολλά: ο απόλυτος τζέντλεμαν, ο εκλεκτός των γυναικών, ο φιλέταιρος, ο αναμφισβήτητου κύρους.

 

Και δεν είπαμε τίποτα για τις πολεμικές αρετές του, τη ρητορική του δεινότητα, την ετοιμότητά του, τις διπλωματικές του αρετές -και τόσα άλλα.

Κι όλα αυτά, να μην σκιάζονται και τόσο από τα λάθη του και τα ολισθήματά του. Το ότι είναι ικανός για το καλύτερο και για το χειρότερο, άλλωστε, είναι κ-α-ι στοιχείο της γοητείας του. Γιατί, πάνω απ' όλα, είναι αυτός που μαθαίνει [και] από τα λάθη του. Ο πολύμητις. Έτσι έβαλε μυαλό, έτσι νόστησε, έτσι νίκησε.

 

ΑΠΟΜΕΝΕΙ, ΛΟΙΠΟΝ, να δούμε λίγο πιό προσεκτικά την άφθαστη ικανότητά του στις διαπροσωπικές σχέσεις. Τόσο απέναντι σε φίλους, όσο και απέναντι σε αντιπάλους, βασίζεται στην ιδιαιτέρως ανεπτυγμένη ικανότητά του να βλέπει τα πράγματα "με τα μάτια" του άλλου.

Αντιλαμβάνεται τόσο την πλεονεκτική θέση του, όσο και την -σπανίως- μειονεκτική. Αντιλαμβάνεται τα συναισθήματα που εμπνέει -είτε θετικά, είτε αρνητικά. Ξέρει καλά τον άλλον. Έτσι μάχεται, έτσι γοητεύει.

 

ΕΙΝΑΙ ΜΙΑ ΠΑΡΑΓΝΩΡΙΣΜΕΝΗ δεξιότητά του.

Αν, λόγου χάριν, ερωτηθεί φιλόλογος "Πώς κατάφερε ο Οδυσσέας και έφυγε από την Ωγυγία της θεάς Καλυψούς;", η απάντηση θα είναι κάτι σαν "Μα ήταν απόφαση του συμβουλίου των θεών". Δεν δείχνει να έχει ασχοληθεί η Γραμματεία με το πώς κατάφερε να μεταφέρει τα συναισθήματά του στη θεά που "τον είχε μη στάξει και μη βρέξει".

Ούτε, μάλλον, έχει εντοπισθεί ο ευφυέστατος τρόπος με τον οποίο την βοήθησε να ξεπεράσει τα δικά της συναισθήματα αποχωρισμού, όταν πλέον ήταν φανερό ότι είχε αποφασίσει να τον αφήσει να φύγει. "Δεν βάζω πόδι σε πλωτή, χωρίς κι εσύ να θέλεις" -το οφθαλμοφανέστερο.

Ποιό συμβούλιο των θεών; ποιός αγγελιαφόρος Ερμής; Μόνος του κέρδισε την ελευθερία του, όταν πήρε την ώριμη απόφασή του να γυρίσει στην Ιθάκη. Με κομψό τρόπο.

 

Η ΙΔΙΑ ΠΑΡΑΓΝΩΡΙΣΗ, της ίδιας δεξιότητας, και ίσως ακόμη πιό έντονα, φαίνεται να υπάρχει και ως προς την Ελένη. Η πρωταγωνίστρια για την οποία ο μέγας ποιητής δεν τολμά να αποδώσει ούτε ένα (1) επίθετο. Περιττεύει, προφανώς, οποιοσδήποτε επιθετικός προσδιορισμός.

Η Ελένη, λοιπόν, έχει κι αυτή ανεπτυγμένη την ενσυναίσθηση. Αυτή η δεξιότητα της είναι πολύτιμη, προκειμένου κατ' ουσίαν να επιβιώσει. Εξασφαλίζει τη σταθερή απόφαση του αντραδελφού της Έκτορα να την υπερασπισθεί. Εξασφαλίζει και την συμπάθεια των υπολοίπων, όταν πιά τον μοιρολογεί εις επήκοον όλων.

 

ΕΠΙΣΤΡΕΦΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΒΑΣΙΚΟ ΘΕΜΑ μας, αξίζει να δούμε πόσο έχει παραγνωρισθεί αυτή η διάσταση στην ανάγνωση του Εθνικού μας Έπους. Τουτέστιν: Πόσο έχει προσεχθεί η συναισθηματική σοφία του Οδυσσέα. Το εθνικό μας ψυχογράφημα;

Αν ρωτήσουμε, πάλι, "Πώς απέκρουσε ο Οδυσσέας τις προτάσεις της Φαιακίδας βασιλοπούλας Ναυσικάς;", η απάντηση μάλλον θα είναι ξανά απορία. Δεν φαίνεται να έχει πολυπροσεχθεί καν η ευθεία πρόταση γάμου από τον βασιλιά Αλκίνοο. Πόσο μάλλον, η σαφής πλην έμμεση πρόταση της βασίλισσας Αρήτης.

 

ΣΤΗΝ ΙΘΑΚΗ ΠΙΑ, το κρίσιμο ζήτημα θα είναι ο αναγνωρισμός του. Σε άλλους πρέπει να φανερωθεί, αλλά στον κατάλληλο χρόνο. Από άλλους πρέπει να κρυφτεί, για όσο χρειάζεται. Σε όλα αυτά, θα αποδειχθεί πολύτροπος. Μία ακόμη βασική ομηρική λέξη, που -2.800 χρόνια μετά!- δεν χρειάζεται μετάφραση.

 

ΑΞΙΖΕΙ ΝΑ ΨΑΞΕΙ ΚΑΝΕΙΣ στο ποίημα τα μυστικά των αλλεπάλληλων αναγνωρισμών του. Πώς δεν τον κατάλαβαν οι μνηστήρες, πώς τον κατάλαβαν αργά. Στην άλλη άκρη, ο πιστός του σκύλος Άργος: τον αναγνωρίζει αμέσως, και -ήσυχος πιά- πεθαίνει.

Αλλιώς, λοιπόν, θα φανερωθεί στους ανθρώπους του, αλλιώς στο γιό του, αλλιώς στο γέρο πατέρα του. Καθένας καταλαβαίνει με άλλο τρόπο, καθώς έχει διαφορετική αντίληψη του αναπάντεχου, αλλά και διαφορετική ψυχολογία. Το ίδιο σημάδι, η ουλή στο πόδι του, για άλλους λειτουργεί αυτομάτως, ενώ για άλλους δεν λέει κάτι.

 

Η ΕΛΕΝΗ, ΟΙΚΟΔΕΣΠΟΙΝΑ πιά στη Σπάρτη, θα αναγνωρίσει όχι τον Οδυσσέα, αλλά τον Τηλέμαχο. Αναπάντεχο επισκέπτη του παλατιού της, θα τον αναγνωρίσει αβίαστα, από την ομοιότητα με τον πατέρα του. Εκεί, θα διηγηθεί ότι είχε αναγνωρίσει και τον Οδυσσέα στην Τροία, όταν μπήκε στο κάστρο μεταμφιεσμένος ζητιάνος.

Κάπου εκεί, θα κρύψει επιμελώς ο Ποιητής και την δραματική έκκληση της απόλυτης γυναίκας: "κέλεται δέ με θυμός" (Ν.Καζαντζάκης: μα να μιλήσω θέλω). Τί πιό επίκαιρο;

 

Η ΠΡΩΤΟΞΑΔΕΡΦΗ ΤΗΣ ΕΛΕΝΗΣ, θα βρεθεί στην άλλη άκρη -και σε αυτό το θέμα. Όχι μόνον δεν θα αναγνωρίσει τον άντρα της από τη χαρακτηριστική ουλή στο πόδι, αλλά ούτε καν θα την πείσουν ο γιός της κι η βάγια της. Τα ίδια της τα μάτια.

Προφανώς, δεν υστερούσε σε αναγνωριστική ικανότητα. Το πρόβλημά της ήταν καθαρά ψυχολογικό. Το απόγειο της ποιητικής μεγαλοφυΐας του Ομήρου, πάντα κατά την ταπεινή μου άποψη, είναι η ανάγλυφη περιγραφή του γιγαντιαίου μετεωρισμού συναισθημάτων της γνωστικής βασίλισσας της Ιθάκης.

 

ΣΤΗΝ ΑΡΧΗ, μαθαίνοντας ξαφνοξυπνημένη τα νέα από την πιστή της βάγια Ευρύκλεια, θα πετάξει από τη χαρά της. Αμέσως μετά, μαθαίνοντας και για τη μνηστηροφονία, θα αρνηθεί να πιστέψει. Θα φθάσει να αγριομιλήσει στη βάγια της.

Καθώς οι κουβέντες τρίτων θα αποδειχθούν ανίσχυρες να πείσουν, η λύση θα δοθεί τελικά μεταξύ των δυό τους. Και εκεί ακριβώς είναι η αριστοτεχνική.

 

ΠΟΛΛΕΣ ΝΟΜΙΖΟΥΝ ότι αρκεί η απλή ανάγνωση της πανέμορφης ψ ραψωδίας της Οδύσσειας. Λεκτικά, πράγματι φαίνεται να έπεισε την αγχωμένη οικοδέσποινα το ότι ο Οδυσσέας ήξερε το μυστικό του ακίνητου κρεβατιού. Σαν δηλαδή να πείσθηκε επί τέλους από λογικά επιχειρήματα.

Κρίνοντας από γνώμες καλών διαδικτυακών φιλενάδων μου, η εξήγηση αρκεί να διατυπωθεί για να πείσει. Και χρειάζεται να ρίξουμε μία -έστω κλεφτή- ματιά στο πρωτότυπο, για να βρούμε το κρίσιμο μη λεκτικό σήμα που εξέπεμψε ο Οδυσσέας στη γυναίκα της ζωής του.

Είχε προετοιμάσει το κλίμα αποβραδίς. Είχε ανασύρει τη θύμιση, ζωντανεύοντας εικόνες και αναμνήσεις -με ψέματα κι αλήθειες ανάκατα. Και είχε καταφέρει να κοιμηθεί "μακριά της", αλλά τόσο κοντά της. Και μετά από 20 ολόκληρα χρόνια.

 

Ο Οδυσσέας, τελείως αυθόρμητα, θα δώσει το αλάθητο σημάδι. Θα είναι -πολύ απλά- ο εαυτός του. Έξαλλος από θυμό, στην ιδέα πως κάποιος άλλος μπήκε στην κρεβατοκάμαρά του, έχει την αντίδραση που μόνον αυτός θα μπορούσε να έχει για την ΠΗΝΕΛΟΠΗ.

 

Διμηνιό 23 Δεκεμβρίου 2021

 

Κώστας Τζαναβάρας

σύμβουλος μηχανικός - συγγραφέας

Ο ομηρικός Οδυσσέας ως ανδρικό πρότυπο (Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ φ.1772/23.12.21)

ΘΕΛΟΝΤΑΣ ΚΑΝΕΙΣ να αξιοποιήσει επιτυχώς την Ομηρική Παρακαταθήκη, οφείλει πρωτίστως -πάντα κατά την ταπεινή μου γνώμη- να είναι ακριβής στους συλλογισμούς, στις συσχετίσεις και -κυρίως!- στα συμπεράσματα. Είναι πολύ εύκολο να παρεξηγηθεί το νόημά της, αλλά και να νομίσει κανείς ότι ο Όμηρος προσφέρεται για δογματισμούς.

ΣΤΟ ΣΥΣΧΕΤΙΣΜΟ, εν προκειμένω, μητρικής υπερπροστασίας του ομηρικού Αχιλλέα και σύγχρονων γυναικοκτονιών, αξίζει να σκεφθούμε αν έχουμε να κάνουμε με αποδείξεις ή πρόκειται απλώς για ιδέες προς αξιοποίηση.

Υποστηρίζω το δεύτερο. Και βάση αυτής της αξιοποίησης, είναι να βγάλουμε ΠΡΩΤΑ συμπεράσματα για το μύθο. ΜΕΤΑ, είναι ευκολότερο να σκεφθούμε στο προκείμενο σύγχρονο πρόβλημα.

Έχει σημασία δηλαδή ο ΣΑΦΗΣ διαχωρισμός του μύθου από την πραγματικότητα.

 

ΕΠΙ ΤΟΥ ΜΥΘΟΥ, λοιπόν, είδαμε στα προηγούμενα άρθρα "Από το δράμα της ομηρικής Βρισηίδας στις γυναικοκτονίες" (Φ.τ.Κ. φ.1770/9.12.21) και "Τί πρόβλημα είχε η πτέρνα του Αχιλλέα;" (Φ.τ.Κ. φ.1771/16.12.21) τα εξής εν ολίγοις:

[1] Επισημάναμε την κάτι-σαν-γυναικοκτονία της αιχμάλωτης Βρισηίδας από τον Αχιλλέα.

[2] Επισημάναμε κι άλλες απαράδεκτες συμπεριφορές ανδρών -Δίας, Αγαμέμνονας, Πρίαμος.

[3] Επισημάναμε άνδρες παραδεκτής συμπεριφοράς προς τις γυναίκες -Διομήδης, Ποσειδώνας, Μενέλαος, Έκτορας. Κυρίως: Οδυσσέας.

[4] Επισημάναμε ότι υπάρχουν αντιπαραδείγματα κακής, αλλά και παραδείγματα καλής (Οδυσσέας, Έκτορας, Αλκίνοος), συμπεριφοράς ανδρών με εξουσία.

[5] Πρωτοδιαβάσαμε [όχι;] για τα αλλεπάλληλα και κραυγαλέα δείγματα μητρικής υπερπροστασίας του ομηρικού Αχιλλέα από τη μητέρα του θεά Θέτιδα.

 

ΣΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΚΑΘΕΝΟΣ, τίθεται ο συσχετισμός αγωγής και πράξεων, με έμφαση στον ομηρικό Αχιλλέα. Ο εντοπισμός του ακριβούς προβλήματος στην αγωγή. Η διάκριση μεταξύ υπερπροστασίας και προστασίας. Σωστά;

Για να ενισχύσουμε το συμπέρασμα, όμως, πάντα επί της Ομηρικής Παρακαταθήκης, καλό είναι να αντιπαραβάλουμε τη μητρική αγωγή που είχε λάβει η προσωπικότητα-υπόδειγμα. Τουτέστιν: να δούμε τη σχέση του ομηρικού Οδυσσέα με τη μητέρα του Αντίκλεια.

Την βρίσκει, μαζί μας, στον Άδη. Εκεί θα ακούσει από τη "σεβαστή του μάνα" σκέτη την πραγματικότητα: τί συμβαίνει στην Ιθάκη, ενώ αυτός λείπει. Ούτε νταντέματα και ωραιοποιήσεις, ούτε χειρισμοί και γκρίνιες. Αρκεί αυτή η σκέτη πραγματικότητα, για να αναλάβει ο πράγματι καλαντρειωμένος γιός τις ευθύνες του. Έστω, μετά από κάποιο χρόνο. Αυτό μας υποδεικνύει, εμμέσως πλην σαφώς, ο ποιητής.

Κι αν πάμε και στη σχέση του Τηλέμαχου με την μητέρα του Πηνελόπη, πάλι κάτι τελείως απλό θα δούμε: βλέποντας τον γιό του Οδυσσέα να της αντιμιλά δημοσίως, αλλά σωστά και σταθερά, αποσύρεται ήσυχη.

 

Ο ΚΕΝΤΡΙΚΟΣ ΟΜΗΡΙΚΟΣ ΗΡΩΑΣ, εμφανίζεται στο έπος ως ο απόλυτος τζέντλεμαν.

Είναι άψογος στη συμπεριφορά του απέναντι στις γυναίκες.  Δεν υπάρχει το παραμικρό που θα μπορούσε να του καταλογίσει κανείς. Ούτε με την Κίρκη, ούτε με την Καλυψώ, ούτε με την Ινώ που βρήκε μεσοπέλαγα. Ούτε με τις Σειρήνες.

Ούτε με τη  νεαρή βασιλοπούλα των Φαιάκων Ναυσικά, όπου βρήκε τον πιό ευγενικό τρόπο για να αποκρούσει τις διαδοχικές δελεαστικές προτάσεις γάμου της ίδιας, του πατέρα της και της μητέρας της.

Είναι εμφανώς ο εκλεκτός των γυναικών, ίσως ακόμη και της Ελένης -κατά μία ερμηνεία των απολόγων της. Αλλά το σίγουρο είναι ότι ουδέποτε παραλείπει να εξασφαλίσει τη ρητή! συγκατάθεση της εκάστοτε ερωμένης του.

 

ΕΙΝΑΙ ΚΑΙ ΦΙΛΕΤΑΙΡΟΣ, κατά τον αείμνηστο Καθηγητή Δ.Ν.Μαρωνίτη. Το φιλέταιρο ήθος του, το νοιάξιμο για τους συμπολεμιστές και τους συντρόφους του, διακρίνεται επανειλημμένως. Σκέφτεται το καλό του άλλου, όπως και της ομάδας. Παίρνει επάνω του πρόθυμα την ευθύνη "να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά". Ατομιστής, είναι μόνον όταν πρέπει.

Ο ενάρετος Διομήδης, θα τον διαλέξει ως εταίρο του σε νυκτερινή αποστολή κατασκοπείας. Όταν ο αρχηγός θα του πει "πάρε όποιον θέλεις", θα πει το αυτονόητο: "ποιόν άλλον να διαλέξω;"

Αντίστοιχο εγκώμιο του φιλεταίρου ήθους του, θα πλέξει και ο αρχηγός Αγαμέμνονας.

"τι να σου κάνω εγώ μαλώματα, τι διάτες να σου δίνω/

που εγώ το ξέρω πως στα στήθια σου μονάχα το καλό μου/

θέλει η καρδιά σου "

 

ΕΓΚΩΜΙΟ ΤΟΥ ΚΥΡΟΥΣ του, θα διατυπώσει αυτόκλητος και ο αντίπαλος Αντήνορας.

"(...) Μα κάθε που απ᾿ τα στήθια του έβγαζε φωνή τρανή, και πέφταν/

έτσι πυκνά πυκνά τα λόγια του σαν του χιονιού οι τουλούπες,/

άντρας θνητός κανείς δε δύνουνταν να μετρηθεί μαζί του,/

και τότε πια δεν εγνοιαζόμαστε για του Οδυσσέα το θώρι."

 

ΚΙ ΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΝΟΜΙΖΕΙ ότι ο Όμηρος είναι προκατειλημμένος υπέρ του Οδυσσέα, του κατ' εξοχήν ήρωά του, καλά θα κάνει να διαβάσει προσεκτικά όσα του καταλογίζει -πάντα με τρόπο!- τόσο στην Ιλιάδα, όσο και στην Οδύσσεια. 

Στην αρχή της Ιλιάδας, τον βρίσκουμε να λάμπει δια της απουσίας του από τον κατ' εξοχήν ομηρικό καβγά. Προφανώς σκέφθηκε ότι θα κινδύνευε να χάσει τη δική του αιχμάλωτη. Λίγο αργότερα, θα πρωτοστατήσει στην γενική κατακραυγή κατά του συνετού Θερσίτη. Κατακραυγή κατά του απλού οπλίτη που πρόφερε δημοσίως τα αυτονόητα.

Στην Οδύσσεια, από τα ίδια του τα λόγια στους Φαίακες, προκύπτει ως ο 100% αποτυχημένος αρχηγός της αποστολής επιστροφής των Ιθακησίων. Και δεν είναι μόνον οι 100% απώλειες. Είναι τα αλλεπάλληλα λάθη του. Οι ολιγωρίες του, οι παραλείψεις του. Δεν έσφαλε μόνον με τον Κύκλωπα.

 

Ο ΠΟΙΗΤΗΣ αναδεικνύει στον Οδυσσέα ένα μοναδικό ελληνικό χαρακτηριστικό: είναι ικανός για το καλύτερο και για το χειρότερο. Ικανός για απίστευτα επιτεύγματα, αλλά και για εξ ίσου απίστευτα λάθη.

Μαθαίνει και από τα λάθη του, είναι ο κατ' εξοχήν πολύμητις. Μελετημένα, αποκτά συνεχώς εμπειρία στα πάντα. Έτσι, ΕΒΑΛΕ ΜΥΑΛΟ -η από μέρους μου ερμηνεία του κρίσιμου στίχου "πολλών δ' ανθρώπων ίδεν άστεα και ΝΟΟΝ ΕΓΝΩ". Κι από τη στιγμή που θα αποφασίσει να νοστήσει, θα διαπρέψει σε μία απίστευτης δυσκολίας αποστολή.

 

Η ΓΥΝΑΙΚΑ ΤΟΥ ΠΗΝΕΛΟΠΗ, είναι ίσως η μόνη που θα μπορούσε να του παραπονεθεί. Αλλά θα προφέρει κάτι μοναδικό, που ίσως δεν προσέχουν και εκτιμούν όλες:

"Της Άρτεμης να μ᾿ έβρισκε η σαγίτα,/

στην Κάτω Γης να πάω, τη θύμηση κρατώντας του Όδυσσέα,/

και κάποιου την καρδιά αχαμνότερου να μη χρειαστεί να φράνω!"

Ερώτηση: πώς αλλιώς θα μπορούσε να αποδοθεί ο απόλυτος έρωτας;

 

ΜΑΖΙ ΤΗΣ, δίνει και το απόλυτο ρεσιτάλ ενσυναίσθησης, όταν δρα αριστουργηματικά στον αναγνωρισμό του από τη γυναίκα της ζωής του. Θα το δούμε αναλυτικά στο επόμενο άρθρο "Η αριστοτεχνική του ομηρικού Οδυσσέα".

 

ΜΠΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΟ ΝΕΟ ΕΤΟΣ, στο πέμπτο και τελευταίο άρθρο αυτής της πρώτης σειράς, θα ξανασκεφθούμε τη ζοφερή πραγματικότητα, με αιχμή τις γυναικοκτονίες. Με οδηγό την Ομηρική Παρακαταθήκη.

Μετά, σε νέα σειρά άρθρων, πάντα στη ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ, θα μπορούμε να δούμε ξανά τις βάσεις του Ελληνο-Χριστιανικού Πολιτισμού.

 

Διμηνιό 18 Δεκεμβρίου 2021

 

Κώστας Τζαναβάρας

σύμβουλος μηχανικός - συγγραφέας

Τί πρόβλημα είχε η πτέρνα του Αχιλλέα; (Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ φ.1771/16.12.21)

ΑΝΑΡΩΤΙΕΜΑΙ ΕΙΛΙΚΡΙΝΑ, αν υπάρχει κάποιος/α που να υποψιάζεται τί σχέση υποστηρίζω! [Ξανά: υποστηρίζω] ότι συνδέει την πτέρνα του Αχιλλέα με τις σημερινές -κατά την έκφραση του συρμού- γυναικοκτονίες.

Στο προηγούμενο άρθρο, "Από το δράμα της ομηρικής Βρισηίδας στις γυναικοκτονίες" (Φ.τ.Κ. φ.1770/9.12.21), είδαμε ότι ο αρχιπολεμιστής Αχιλλέας, είχε διαπράξει κάτι-σαν-γυναικοκτονία, όταν απέδωσε άδικα ευθύνες στη δυστυχή Βρισηίδα.

Θεώρησε ότι ήταν υπεύθυνη για τον κατ' εξοχήν ομηρικό καβγά, μεταξύ του ίδιου και του άνακτα των Αχαιών Αγαμέμνονα. Υπεύθυνη, χωρίς να έχει κάνει απολύτως τίποτα. Και να της έχει σκοτώσει πατέρα, άντρα και τα τρία της αδέρφια. Αιχμάλωτη, να φταίει -γιατί; Γιατί είχε έναν ρόλο μεταξύ "σάκος του μποξ" και "μπαλάκι τένις". Σωστά;

 

ΚΑΛΑ ΟΛΑ ΑΥΤΑ, αλλά τί σχέση έχουν με την πτέρνα του Αχιλλέα;

Η γενική απάντηση, προφανώς, αφορά όχι κάποια άμεση σχέση αλλά αλυσιδωτή συσχέτιση. Διαδοχικές σχέσεις αιτίου-αιτιατού, δηλαδή. Σαν αλυσίδα.

Η ειδική απάντηση, επίσης προφανώς, θα χρειασθεί σε πρώτη φάση ερμηνεία της συμπεριφοράς του Αχιλλέα απέναντι στη Βρισηίδα. Τουτέστιν: Πώς είναι δυνατόν να της αποδώσει ευθύνες, υπό τις συνθήκες που προαναφέραμε;

 

ΕΚΕΙ ΑΚΡΙΒΩΣ, αρχίζει η ακατάσχετη προχειρολογία. Η χαρακτηριστική εκείνη σύγχυση μεταξύ αιτίας και συνθήκης. Μην πάμε μακριά για παραδείγματα τέτοιας σύγχυσης.

Η πρώτη απάντηση του συρμού, παραπέμπει σε σεξιστική συμπεριφορά άντρα. Άντρας ήταν ο Αχιλλέας, άντρας κι ο Αγαμέμνονας, που -όπως είδαμε στο προηγούμενο- πρόσβαλε βάναυσα την τιμή της γυναίκας του. Άντρας κι ο Δίας, που συμπεριφερόταν βάναυσα στη σύζυγό του Ήρα. Άντρας κι ο βασιλιάς της Τροίας Πρίαμος, που πρόσβαλε -δημοσίως κι αυτός- τη σύζυγό του Εκάβη.

Κι από την άλλη, αν δεν μου διαφεύγει κάτι [θυμίζω: ερασιτέχνης ομηριστής δηλώνω], καμία γυναίκα δεν έκανε κάτι συγκρίσιμο. Πάντα στον Ομηρικό Μύθο -εννοείται.

Ιδού, λοιπόν, η απάντηση του συρμού: έτσι κάνουν οι άντρες.

 

ΜΟΝΟ ΠΟΥ, άντρες ήταν και πολλοί άλλοι, που δεν έκαναν τίποτα παρόμοιο. Έκανε ο Αχιλλέας, αλλά όχι ο Διομήδης. Ο Αγαμέμνονας, όχι ο Μενέλαος. Ο Δίας, όχι ο Ποσειδώνας. Ο Πρίαμος, όχι ο Έκτορας.

Κάποτε που η Λογική ήταν στη μόδα, αυτό το λέγαμε "αναγκαία αλλά όχι ικανή συνθήκη". Απλά: άντρες κάνουν έτσι, αλλά όχι όλοι οι άντρες.

Πάνω από όλα, στον Ομηρικό Μύθο, υπάρχει ο απόλυτος τζέντλεμαν. Ο ομηρικός Οδυσσέας. Άψογος, καταφανώς. Περισσότερα, στο επόμενο: "Ο ομηρικός Οδυσσέας ως ανδρικό πρότυπο".

Ερμηνεία του φαινομένου, εν ολίγοις, θα είναι να βρούμε ΠΟΙΟΙ άντρες συμπεριφέρονται άνανδρα στις γυναίκες τους. Και ποιοί όχι. Αυτό θα είναι αιτία, ικανή συνθήκη.

 

ΤΟ ΙΔΙΟ ΑΣΤΟΧΟ, θα είναι να υποδείξουμε ως αιτία την εξουσία. Πράγματι εξουσία είχαν ο Δίας, ο Αγαμέμνονας κι ο Πρίαμος. Στην περίσταση του παραπτώματος, κι ο Αχιλλέας. Αλλά ούτε η εξουσία έκανε τον Οδυσσέα άναδρο. Ούτε τον Έκτορα. Επί πλέον, εξουσία είχε κι ο βασιλιάς των Φαιάκων Αλκίνοος. Και ήταν και ιππότης και ισχυρός -κι ας νομίζουν ορισμένες ότι ήταν "υπό" την Αρήτη.

Ούτε η εξουσία, συνεπώς, είναι ικανή συνθήκη. Κι αν κρίνουμε από την συμπεριφορά των μνηστήρων, ίσως ούτε αναγκαία. Το τονίζω: ίσως.

 

ΚΙ ΑΝ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ για παιδεία, ως αιτία άνανδρων συμπεριφορών, μάλλον δεν είναι εύκολο να αποδώσει κανείς έλλειψη παιδείας σε κανένα από τους προαναφερθέντες. Έλλειψη αγωγής προφανώς καταλογίζεται. Αλλά, πάλι, μας λείπει το ιδιαίτερο λάθος στην αγωγή τους.

 

ΨΑΧΝΟΝΤΑΣ ΣΕ ΒΑΘΟΣ, είναι η ώρα να συνεκτιμήσουμε την εκκωφαντική σιωπή του Ομήρου σχετικά με τις συνθήκες θανάτου του Αχιλλέα. Στην Ιλιάδα προεξοφλείται επανειλημμένως ότι θα γοργοθανατίσει. Στην Οδύσσεια, απλώς τον βρίσκουμε στον Άδη. Κρυφο-μετανιωμένος, μάλιστα, για τους πολύ-πολύ προσεκτικούς.

Η σιωπηρή υπόδειξη του Ομήρου είναι ευανάγνωστη: δεν έχει καμία σημασία το πώς πέθανε. Σημασία έχει γιατί πέθανε. Και μην το ψάχνουμε στα πεδία των μαχών.

 

ΒΛΕΠΟΝΤΑΣ ΠΡΟΣΕΚΤΙΚΑ, λοιπόν, τη συμπεριφορά του ομηρικού Αχιλλέα, διακρίνουμε την πανταχού παρούσα θεά Θέτιδα -τη μητέρα του.

Πρωτοεμφανίζεται στο πλάι του, μόλις τελειώνει ο μεγάλος καβγάς με τον Αγαμέμνονα. Τον ενισχύει να συνεχίσει την κόντρα, αλλά και δέχεται ευχαρίστως το αίτημά του να πάει να ζητήσει από το Δία να νικήσουν οι Τρώες.

Επανεμφανίζεται, όταν πιά ο γιός της θρηνεί τον αγαπημένο φίλο του Πάτροκλο. Θα αναλάβει ακόμη και να διώχνει τις μύγες από το πτώμα. Κι όταν ο "δίος" Αχιλλέας θα αποφασίσει να επιστρέψει στον πόλεμο, θα του επισημάνει ότι δεν έχει πια πανοπλία. Και θα σπεύσει στον Όλυμπο, να του φέρει καινούργια.

Κάποια στιγμή, ο Αχιλλέας θα ψελλίσει κάτι για τα ψέματά της.

 

ΜΙΑ ΥΠΟΨΙΑΣΜΕΝΗ ανάγνωση του έπους, λοιπόν, φανερώνει πολλά για την μητρική υπερπροστασία. Και δεν εκπλήσσει, φυσικά, το ότι αυτός ο εναγκαλισμός [υπ' όψιν: ο Αχιλλέας είχε γιό στον πόλεμο] υποσκάπτει τον ίδιο τον ανδρισμό του. Κάποια στιγμή στην Ω, μαθαίνουμε ότι η ανδρεία και το "μένος ηύ" του Πατρόκλου λείπουν πιά από την κρεβατοκάμαρα του αρχιπολεμιστή...

Γυρίζοντας στην αρχή της Ιλιάδας, βρίσκουμε την προσφώνηση "εϋκνήμιδες" προς τους Αχαιούς. Ο ιερέας του Απολλωνα Χρύσης εκλιπαρεί, αλλά ο Όμηρος μάλλον ειρωνεύεται. Αν κυριολεκτήσουμε, είναι γνωστό το πρόβλημα σε έφηβους νέους με την ανάπτυξη της κνήμης τους. Μεταφορικά, υποδεικνύεται κάτι σχετικό με την αγωγή των εφήβων. Ο Νίκος Καζαντζάκης το αποδίδει ως "καλαντρειωμένοι".

Τα συμπεράσματα δικά σας.

 

ΚΑΤΑΛΗΓΟΥΜΕ, συνεπώς, σε μία απλή απάντηση στο ερώτημα του τίτλου: Κανένα πρόβλημα, εκτός του ότι από εκεί τον κρατούσε η μαμά του.

Η απώτερη αιτία των άνανδρων συμπεριφορών, και τώρα πιά των γυναικοκτονιών, δηλαδή, είναι η προβληματική σχέση μάνας-γιού.  Αυτή τη θεώρηση προτείνω προς εξέταση σε όσους θεωρούν εαυτούς σκαπανείς λύσεων. Απαραιτήτως, θα χρειασθεί νέα ανάγνωση των Επών -εδώ δίνω απλώς εναύσματα.

 

ΚΑΤΙ ΑΚΟΜΗ: Συζήτησα συνοπτικά την ως άνω θεώρηση με εκλεκτή διαδικτυακή φίλη. Βρήκε, πρώτα, ότι απέχει πολύ από την πραγματικότητα. Αλλά, βεβαίως, η απώτερη αιτία απέχει από την πραγματικότητα εξ ορισμού.  Η χρησιμότητά της, έγκειται στο ότι δίνει απλή, γρήγορη και  -κυρίως!- σίγουρη λύση. Όχι στην αμεσότητά της.

"Το καλό γιατρικό, έχει πικρή γεύση, λένε οι Κινέζοι" -πρόσθεσα στη συνέχεια. Απαντούσα σε κάτι αυθεντικό, που χρειάζεται την προσοχή μας, κι από πολλές πλευρές: "Υπάρχει μέσα στην αιτία αυτή τόση επιείκεια που νιώθω δυσφορία".

 

Διμηνιό 11 Δεκεμβρίου 2021

 

Κώστας Τζαναβάρας

σύμβουλος μηχανικός - συγγραφέας

Από το δράμα της ομηρικής Βρισηίδας στις γυναικοκτονίες (Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ φ.1770/9.12.21)

Η ΕΠΑΝΟΔΟΣ του "Κορίνθιου" στις επάλξεις, δίνει και το σήμα εκκίνησης σειράς άρθρων Νέου Ομηρισμού -ισοδυνάμως: Κορινθιακού. Ο αγαπητός φίλος και ομοτράπεζος Βαγγέλης Κόκκινος, ήταν που συνόψισε το νόημα του άρθρου-θεμέλιο "Ο Όμηρος, η Κόρινθος, κι εμείς" (Φ.τ.Κ. φ.1764/21.10.21), στον υπέρτιτλο, σε τέσσερεις μόλις λέξεις: "ΤΟΜΗ ΣΤΑ ΟΜΗΡΙΚΑ ΕΠΗ".

ΕΝ ΟΛΙΓΟΙΣ: Σήμερα "θεωρούνται άκρως εξεζητημένο ειδικό θέμα Φιλολογίας. Όχι επίκαιρο, οπωσδήποτε." Και αντιτείνω ότι "τα Ομηρικά Έπη είναι η παρακαταθήκη του Ομήρου, ακριβώς για την έσχατη κρίση του Έθνους μας. Δηλαδή: ανεκτίμητης αξίας εγχειρίδιό μας, για τώρα ακριβώς. Εγχειρίδιο αυτογνωσίας και αγώνα."

ΤΟ ΝΟΗΜΑ του, συνεχίζω, ως εγχειριδίου αυτογνωσίας μας, εκφράζεται με τον εξής σχηματικό αλγόριθμο: [1] καταγράφουμε ένα σημερινό πρόβλημα, [2] το αναζητούμε στον Όμηρο, [3] εμβαθύνουμε στην ομηρική προσέγγιση, [4] εντοπίζουμε την απώτερη αιτία του προβλήματος, και [5] οδηγούμαστε αβίαστα στη λύση.

Τελείως επικουρικά, μπορούμε με άνεση να παρακολουθήσουμε τη διαδρομή του εκάστοτε προβλήματος στην ελληνική κοινωνία, στις κάπου τρεις χιλιετίες που μεσολάβησαν.

 

Ο ΟΡΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΚΤΟΝΙΑ, επί του προκειμένου, σηματοδοτεί μία σύγχρονη διάσταση του μείζονος προβλήματος στις σχέσεις των δύο φύλων. Δικαίως, γίνεται καβγάς για τον όρο. Εισάγει ξένα ήθη στην ελληνική νοοτροπία σχηματισμού λέξεων. Ήθη ανακρίβειας και συμβατικότητας. Εξηγώ: γυναικοκτονία, ελληνιστί, έχουμε και όταν γυναίκα φονεύσει γυναίκα, ή ο άνδρας φονιάς είναι κάποιος τρίτος.

Στο ίδιο πνεύμα προχειρολογίας [επιεικώς], μαθαίνουμε για 14 γυναικοκτονίες στο τρέχον έτος, χωρίς κανείς να μας έχει πει κάτι για το πόσες είχαμε πέρυσι, ή τον μέσο όρο πενταετίας. Επίσης, δεν διαχωρίζονται οι τραγικοί συζυγικοί καβγάδες, φυσικά! με ένοχο και θύμα, από τα επεισόδια με ψυχασθενή δράστη.

Τουτέστιν: Δεν διαχωρίζεται το κοινωνικό πρόβλημα στη σχέση, από το ατομικό πρόβλημα στο δράστη. Σωστά;

 

ΣΤΗ ΣΥΝΕΧΕΙΑ, στο ισοπεδωτικό πνεύμα γενικής κατακραυγής, δεν αναζητούνται αιτίες και λύσεις. Ποιός ασχολείται λ.χ. με το γνωστό "Το της πόλεως όλης ήθος ομοιούται τοις άρχουσι"; Είναι, άραγε, σύμπτωση η ταυτόχρονη έξαρση αυθαιρεσιών εξουσίας; Ή, πάλι, πόσο λίγοι αριθμητικά! ασχολούνται με το ρόλο της ευρείας τηλεοπτικής προβολής των γυναικοκτονιών; Η καραντίνα;

Πρυτανεύει πνεύμα "πονάει δόντι, κόβει κεφάλι". Το υπονοούμενο: Να μην έχουμε ένταση στις ερωτικές μας σχέσεις, για να μην καταλήγουν τα έντονα αισθήματά μας σε φόνους -έστω και σε ελάχιστο ποσοστό. Λίγοι δεν θα σάρκαζαν ένα επιχείρημα σαν "άλλο έρωτας ανάμεσα σε Έλληνα και Ελληνίδα, κι άλλο Love ή Amour".  Και δεν προβληματίζει καν το ότι οι ευρωπαϊκοί όροι δεν δίνουν δυνατότητα διάκρισης μεταξύ των εννοιών "έρωτας" και "αγάπη". Ή μήπως είναι το ίδιο;

 

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΘΕΜΑ ορολογίας ή στατιστικής, όμως. Αναμφισβήτητα δέχονται ξενόφερτη επίθεση θεμελιώδη πολιτισμικά στοιχεία της κοινωνίας μας, όπως ο έρωτας και η οικογένεια. Ο συναισθηματικός μας πλούτος. Επίθεση, βεβαίως, με πρόθυμους συμπαραστάτες "εντός των τειχών". Μας έλειψαν, άλλωστε, ποτέ;

Αλλά, όλα αυτά, δεν θα ήταν σωστό να μας οδηγήσουν στο να κλείσουμε τα μάτια στο πρόβλημα. Κι αν θέλουμε να το καταλάβουμε καλά, να το ερμηνεύσουμε διεξοδικά δηλαδή, χρειάζεται να το δούμε κατάματα. Να μπήξουμε το μαχαίρι στο κόκκαλο, όπως λέμε.

Ακριβώς για μιά τέτοια προσπάθεια αυτογνωσίας, θαρραλέας και τολμηρής, είναι πολύτιμη πηγή τα Ομηρικά Έπη. Ο Όμηρος δίνει περίτεχνα και πολυδιάστατα το ΤΙ ΚΑΝΕΙ ο άνθρωπος. Τί κάνουμε εμείς οι Έλληνες, δηλαδή. Δύσκολα θα βρει κανείς στα Έπη τί κάνουν, ως ανδρόγυνα!, οι Γερμανοί ή οι Βρετανοί -ίσως ούτε οι Ιταλοί κι οι Ισπανοί. Να το ψάξουμε;

 

ΨΑΧΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΘΕΜΑ στον Όμηρο, λοιπόν, δεν βρίσκουμε ακριβώς αυτό που ο συρμός ονομάζει γυναικοκτονίες. Βρίσκουμε, όμως, συμπεριφορές αρσενικών μας ακραία μειωτικές για τις γυναίκες, που θα έλεγε κανείς ότι ισοδυναμούν με φόνο. Πάνω απ' όλα, βρίσκουμε το δράμα της αιχμάλωτης Βρισηίδας.

Για αυτήν, έγινε ο μεγάλος καβγάς μεταξύ Αχιλλέα και Αγαμέμνονα. Αρχικά, ήταν λάφυρο στη διάθεση του Αχιλλέα. Κι ο καβγάς ξεκίνησε, όταν η Χρυσηίδα, που ήταν λάφυρο στη διάθεση του Αγαμέμνονα, χρειάσθηκε να επιστραφεί στον γέρο πατέρα της.

"Κουβέντα στην κουβέντα", ο κατ' εξοχήν ομηρικός καβγάς, κατέληξε να αποσπασθεί βιαίως η Βρισηίδα, προκειμένου να αντικαταστήσει την επιστραφείσα Χρυσηίδα, στη διάθεση του Αγαμέμνονα. Πεισμωμένος ο Αχιλλέας, θα αποχωρήσει από την ενεργό πολεμική δράση. Με τραγικές συνέπειες.

 

Η ΒΡΙΣΗΙΔΑ, θα μιλήσει μία και μόνη φορά στην Ιλιάδα. Μετά το θάνατο του Πατρόκλου, ο Αχιλλέας έχει επιστρέψει στον πόλεμο, για να εκδικηθεί την απώλεια του αδελφικού του φίλου. Ταυτόχρονα, επιστρέφεται στον Αχιλλέα η δύστυχη Βρισηίδα.

Εκεί, λοιπόν, μαθαίνουμε ότι ο Πάτροκλος επρόκειτο να γίνει κουμπάρος της, καθώς θα την πάντρευε με τον Αχιλλέα. Ο οποίος Αχιλλέας, όπως μας πληροφορεί κλαμένη η Βρισηίδα, την είχε κατακτήσει σκοτώνοντας τον πατέρα της, τον πρώτο της άνδρα και τα τρία αδέρφια της.

Το σχόλιο του ποιητή είναι καθηλωτικό: "Αυτά θρηνώντας του 'λεε, κι έκλαιγαν μαζί της κι οι γυναίκες,/

τάχα τον Πάτροκλο, μα πίσω του τα πάθη τα δικά τους." Αν μη τι άλλο, ας προσέξουμε ότι δεν ήταν καμία γυναίκα παρούσα στη σκηνή...

ΚΑΙ σαν να μην έφταναν όλα αυτά, στο τέλος ο Αχιλλέας θα ρίξει στη Βρισηίδα και το φταίξιμο για τον καβγά με τον Αγαμέμνονα. Στον οποίο Αγαμέμνονα δεν είπε ποτέ ο Αχιλλέας το αυταπόδεικτο: "δεν είναι δυνατόν να πολεμάω για την τιμή του αδελφού σου Μενέλαου, κι εσύ να προσβάλλεις την τιμή τη δική μου".

 

Ο ΑΝΑΚΤΑΣ των Αχαιών Αγαμέμνονας, ακόμη και στον άλλο κόσμο, στον Άδη, έχει τα χειρότερα λόγια για να χαρακτηρίσει τις γυναίκες, με πρώτη την δική του Κλυταιμνήστρα. Την οποία σύζυγό του, αρχή-αρχή στην Ιλιάδα, την έχει συγκρίνει με την αιχμάλωτη Χρυσηίδα που έχει στη σκηνή του.

Ούτε λίγο ούτε πολύ, δηλαδή, προσβάλλει βάναυσα την τιμή της γυναίκας του, ακόμη και ως προς τις επιδόσεις της στο συζυγικό κρεβάτι. Κι όλα αυτά δημοσίως. Μπροστά στους άλλους βασιλιάδες και όλη τη φανταρίλα.

Το ερώτημα, βεβαίως, δεν είναι ποιά Ελληνίδα θα συγχωρούσε μία τέτοια βάναυση συζυγική προσβολή της τιμής της. Καμία απολύτως. Μόνον η μορφή της εκδίκησης συζητείται. Ο άγριος φόνος του νικητή του Τρωικού πολέμου, από τον αντεραστή Αίγισθο, είναι απλώς μία ακραία εκδοχή.

Αξίζει την προσοχή μας, ως προς τις συνέπειες, η επιβλητική θέση του Δημήτρη Λιαντίνη: "Ο γιός της αντροφόνας μοιχαλίδας και του αδικοσκοτωμένου κερατά γεννήθηκε δεμένος κόμπος".

 

Ο ΙΔΙΟΣ Ο ΔΙΑΣ, εμφανίζεται βάναυσος απέναντι στη σύζυγό του Ήρα. Κάποια στιγμή, μάλιστα, της θυμίζει την άγρια βιαιοπραγία του, παρ' ολίγον γυναικοκτονία, απειλώντας τη με χειρότερα.

 

ΚΑΠΟΥ ΕΔΩ, αρχίζουμε κι αναρωτιόμαστε αν λύνουμε το πρόβλημα ή μήπως το περιπλέκουμε. Σωστά;

Αφ' ενός, λοιπόν, θυμίζω ότι στο άρθρο-θεμέλιο, τίθεται ως "υψηλή παιδαγωγική τεχνική", η απλή θέαση του ΤΙ ΚΑΝΕΙ ο άνθρωπος.

Αφ' ετέρου, πάντα στη ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ, κυριολεκτικά και μεταφορικά, θα συνεχίσουμε την αναζήτηση: "Τί πρόβλημα είχε η πτέρνα του Αχιλλέα;" και "Ο ομηρικός Οδυσσέας ως ανδρικό πρότυπο".

 

Διμηνιό 6 Δεκεμβρίου 2021

 

Κώστας Τζαναβ

άρας

σύμβουλος μηχανικός  - συγγραφέας

Ο Όμηρος, η Κόρινθος, κι εμείς (Η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ, φ.1764/21.10.21)

Ρωτώντας, χρόνια τώρα, γνωστούς και φίλους στη γενέτειρά μου, σχετικά με τα Ομηρικά Έπη, έχω σχηματίσει αυτή την εικόνα: θεωρούνται άκρως εξεζητημένο ειδικό θέμα Φιλολογίας. Όχι επίκαιρο, οπωσδήποτε. Αν οι πληροφορίες μου ευσταθούν, είναι λίγοι αυτοί που μελετούν ακόμη το Εθνικό μας Έπος.

Ακόμη περισσότερο, η Κορινθιακή παρουσία στον Τρωικό Πόλεμο, θεωρείται κάπως "δεύτερη". Και είμαι τόσο ερασιτέχνης Ομηριστής, ώστε δεν είμαι πρόχειρος ούτε καν περί του πόσα Κορινθιακά καράβια εκστράτευσαν, όπως και ποιός ήταν ο αρχηγός τους. Πάντως κάποιος του επιπέδου των πρωταγωνιστών, δεν ήταν -θα τον ήξερα.

Αυτός ο ερασιτεχνισμός, με έκανε και προτίμησα πρώτα να διαβάσω ουκ ολίγες φορές τα Έπη, αλλά και να ψάξω για λεπτομέρειες στο πρωτότυπο, πριν μελετήσω Δ.Ν. Μαρωνίτη και Ι.Φ. Κακριδή. Αυτό, όμως, μου έδωσε τη δυνατότητα να διαμορφώσω απροκατάληπτες προσεγγίσεις. Ανεξάρτητες. Δημιουργικά ανατρεπτικές..

Το φαινόμενο είχαν προεξοφλήσει, τρόπον τινά, οι Αμερικανοί καθηγητές κλασσικών σπουδών V.D.Hanson και J.Heath. στο εξαίρετο βιβλίο τους "Ποιός σκότωσε τον Όμηρο;" (Κάκτος 1999). Διετύπωναν την "ελπίδα ότι κάποιος που δεν είναι κλασικιστής μπορεί να έλθει και να σώσει τον κλάδο".

Ακόμη σημαντικότερη, η απώτερη πρόβλεψή τους: "Οι Σκοτεινοί Αιώνες των Ελληνικών, έστω μετά από δεκαετίες παλινδρομήσεων, θα δώσουν τη θέση τους στην εποχή των παιδιών μας σε ένα νέο Όμηρο. Από εκείνο το χάος θα αναδυθεί ένας νέος Έλληνας, ένας Όμηρος που δεν θα αποτελεί μέρος μυκηναϊκού ανακτόρου, αλλά θα είναι προσιτός στον καθένα και ιδιοκτησία όλων, πιο κοντά στο πνεύμα της ελληνικής πόλεως. Θα βλαστήσουν νέα φύλλα σε μια διαφορετική άνοιξη, γιατί οι ρίζες των Ελλήνων είναι βαθιές και δεν μπορούν να μολυνθούν τόσο εύκολα."

Τόνιζαν, μάλιστα, ότι "το να σκεφτόμαστε και να ενεργούμε σαν Έλληνες θα μπορούσε να θέσει τέρμα σε μεγάλο μέρος της σημερινής μας παραφροσύνης".

Ανάλογοι προβληματισμοί, οδήγησαν κι εμένα στον Όμηρο, με ενδιάμεσο το μνημειώδες έργο του αείμνηστου συμπολίτη μας στοχαστή Άγγελου Φουριώτη "Κόρινθος: Από το Μύθο στην Ιστορία".

Στον Φουριώτη, εν ολίγοις, βρήκα την Κορινθιακή προσέγγιση της αρχαίας μας Ιστορίας. Και αυτό που κατάλαβα, το απέδωσα στο εξώφυλλο του πρώτου μου βιβλίου "Ο παππούς του Τηλέμαχου" (αυτοέκδοση 2010), ποζάροντας με μαγιώ, και κρατώντας το μνημειώδες έργο ανάποδα. Τουτέστιν: να διαβάσουμε τα βιβλία μας αλλιώτικα.

Δύο χρόνια μετά, ο αείμνηστος Νίκος Καλογερόπουλος, ο -κατ' εμέ- θεωρητικός της Ελληνικής Αναγεννήσεως, που μόλις είχαμε αρχίσει να μιλάμε στον ενικό, μου έκανε την τιμή να προλογίσει το δεύτερο βιβλίο μου. Και αμέσως μετά, διαβάζοντας το πρώτο βιβλίο του "ΣΤΡΟΦΕΣ ΚΑΙ ΑΝΤΙΣΤΡΟΦΕΣ", ανεκάλυπτα έκπληκτος ότι το προλόγιζε ο Φουριώτης.  

Ο Νίκος, δεν είχε ασχοληθεί ιδιαιτέρως με τον Όμηρο στα βιβλία του. Θα βρει κανείς λίγες αλλά καίριες αναφορές σε βασικές θέσεις του Ιδρυτή του Πολιτισμού μας. Έλαμψε το πρόσωπό του, όμως, όταν τον διαβεβαίωσα ότι η Θεωρία της Ολοκληρώσεως, το έργο ζωής του, είχε ένα μεγάλο "οπαδό": τον Όμηρο.

Τουτέστιν: Η Θ.τ.Ο. διδάσκει τον άνθρωπο όχι ΤΙ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΚΑΝΕΙ, αλλά ΤΙ ΚΑΝΕΙ. Και αυτό ακριβώς κάνει και ο Όμηρος -απλώς δεν το λέει. Πρόκειται, ασφαλώς, για "κλειδί" στην κατανόηση του εθνικού μας έπους.

Ως μαθητής του Nicolas Kaloy στη Γνωσιολογία, Δρος ακριβώς σε αυτόν τον κλάδο της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της δεύτερης πατρίδας του Γενεύης, διετύπωσα τη Θεωρία της Ομηρικής Παρακαταθήκης. Του την ανέπτυξα το Νοέμβρη του '14, την επαίνεσε ενθουσιωδώς, και αμέσως μετά τη δημοσιοποίησα μέσω διαδικτύου.

Πίστευα και πιστεύω, εν ολίγοις, ότι τα Ομηρικά Έπη είναι η παρακαταθήκη του Ομήρου, ακριβώς για την έσχατη κρίση του Έθνους μας. Δηλαδή: ανεκτίμητης αξίας εγχειρίδιό μας, για τώρα ακριβώς. Εγχειρίδιο αυτογνωσίας και αγώνα.

Το Σεπτέμβριο του '15, φεύγοντας όπως κάθε χρόνο για Γενεύη, είχε συμφωνήσει να συνεργασθούμε στη συγγραφή του "ΟΔΟΣ ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ". Θα ήταν επόπτης, καθώς άλλωστε του ήταν οικείο το ομηρικό πρωτότυπο.

Λίγες εβδομάδες μετά, όμως, εισαγόταν στο Νοσοκομείο . Και σε ανοικτή γραμμή μέσω Skype, για κάπου ένα μήνα, θα μου έδινε και κάποιες τελευταίες οδηγίες. Εκεί πρόφερε ανεκτίμητης αξίας κουβέντες: "Τί φιλόσοφος θα ήμουνα, αν φοβόμουνα το θάνατο;" και "Πρέπει να ξέρεις να κλείνεις το βιβλίο".

Στο ολοσέλιδο αποχαιρετιστήριο άρθρο, φυσικά στη ΦΩΝΗ μας, δήλωνα κατ' ουσίαν την παραλαβή σκυτάλης.

Ακολούθησα την πρώτη-πρώτη συμβουλή του "Sapere aude" -τόλμα να σκέπτεσαι. Και τώρα, έξι σχεδόν χρόνια μετά, είναι η ώρα να ακολουθήσω και την τελευταία του: να κλείσω το βιβλίο της αναζήτησης, και να ανοίξω νέους ορίζοντες στον Ομηρισμό. Ορίζοντες γήινους, σύγχρονους, πρωτοπόρους, φιλόδοξους.

Πρώτη μου επιλογή, αναντίρρητα, η γενέτειρά μου Κόρινθος. Άλλωστε, τώρα πιά, την "βλέπω" ανάγλυφη στην περίφημη ασπίδα του Αχιλλέα. Στη Σ ραψωδία της Ιλιάδας, η Κόρινθος "φωτογραφίζεται" -ισχυρίζομαι- ως η "μία πολιτεία", η ευδαίμων. Στηρίζω τον ισχυρισμό σε πλέγμα καίριων χωρίων.

Στην ίδια κατ' ουσίαν θέση, είχε καταλήξει ανεξάρτητα η ευθυκρισία του Άγγελου Φουριώτη. Είχε περιγράψει την αφνειό πόλη μας ως την πόλη που "χάρηκε όσο καμία άλλη τη ζωή".

Η "άλλη πολιτεία" στην ασπίδα, αντιθέτως, έχει βαθύ και εμμένοντα διχασμό. Τί πιό επίκαιρο;

Οι σύγχρονοι Κορίνθιοι, λοιπόν, έχουμε να σκεφθούμε τί θα κάνουμε με όλη αυτή τη βαριά κληρονομιά. Υπ' όψιν και μία ακόμη στιβαρή θέση του Άγγελου Φουριώτη. Κάνει λόγο για τη "σοφία του τόπου". Είμαστε, συνεπώς, οι φυσικοί κληρονόμοι.

Πιστεύω ακράδαντα, ότι υπάρχουν αρκετοί αναγνώστες της εφημερίδας του καλού μου φίλου και ομοτράπεζου Βαγγέλη Κόκκινου, που δεν χρειάζονται αναλύσεις, για να εκτιμήσουν τη ΔΥΝΗΤΙΚΗ σημασία του θέματος -όχι μόνον για την πόλη μας. Αναμένω δηλώσεις ενδιαφέροντος, αλλά και θα ψάξω με εφόδιο και την παρούσα δημοσίευση.

Το σίγουρο πάντως από πλευράς μου, είναι ότι είμαι έτοιμος για ένα δημιουργικό κίνημα Κορινθιακού Ομηρισμού.

16 Οκτωβρίου 2021

Κώστας Τζαναβάρας

σύμβουλος μηχανικός - συγγραφέας

Τα Δάση -οι Κύριοι Διασφαλιστές της Ζωής

Συνέντευξη της Χαρίκλειας Μητρούδη^* στον Ιωσήφ Παπαδόπουλο^**

Σεπτέμβριος του 2019, Φλώρινα.

https://www.youtube.com/watch?v=sOi572QfHM4

Μία εξαιρετική συνέντευξη, όπου η ευαισθητοποιημένη πολίτης κ. Χαρίκλεια Μητρούδη εκπέμπει SOS για τα δάση.

Ζητώ από τους φίλους και τις φίλες να καταθέσουν την άποψή τους, αλλά και τα στοιχεία που πιθανόν έχουν (φωτογραφίες, videos, αναρτήσεις κ.λ.π.)

Επίσης, αξίζει την προσοχή μας το κανάλι στο youtube του ελεύθερα σκεπτόμενου δημοσιογράφου κ. Ιωσήφ Παπαδόπουλου, που -νομίζω- παραδίδει μαθήματα δημοσιογραφίας.

Ακολουθεί απομαγνητοφωνημένο κείμενο

Απομαγνητοφωνημένο κείμενο

Καθώς έκρινα ότι η κυρία Χαρίκλεια Μητρούδη δεν εξάντλησε το πολύ ενδιαφέρον θέμα της στα 15 λεπτά της ομιλίας της στο "Δ Διεθνές Συνέδριο Δημιουργική Γραφή", που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιο της Φλώρινας από τις 12 μέχρι τις 15 Σεπτεμβρίου 2019, της ζήτησα να κάνουμε μία ελεύθερη συζήτηση στο θέμα που τόσο πολύ την απασχολεί και θα έπρεπε κανονικά να απασχολεί όλους μας...

 

- Ιωσήφ Παπαδόπουλος: Χαρίκλεια -καλησπέρα κατ’αρχάς- σ’άκουσα προηγουμένως στην ομιλία σου κι εντυπωσιάστηκα που τα είπες όλα απ’έξω, ποίημα. Που σημαίνει ότι έχεις δώσει πολύ τον εαυτό σου κι έχεις δοθεί σ’αυτό π’αγαπάς, και το’χεις κάνει με μεγάλο μεράκι. Θέλω... γνωρίζω λοιπόν, έχω γνωρίσει μάλλον, την ευαισθησία σου και το ενδιαφέρον σου για τα Δάση.

Τι πιστεύεις ότι προσφέρει το Δάσος στον άνθρωπο ειδικότερα, και στον πλανήτη γενικότερα;

- Χαρίκλεια Μητρούδη: Καταρχήν Ιωσήφ να σ’ευχαριστήσω που ανταποκρίθηκες στην πρόταση-πρόσκληση να κάνουμε αυτήν την συζήτηση για τα Δάση.

Είναι πάρα πολύ καίριο το ζήτημα αυτό. Σήμερα δέχονται ισχυρές πιέσεις, έναν ανελέητο κι αδυσώπητο πόλεμο, που κηρύχτηκε εναντίον τους. Καταστρέφονται επίγειοι Παράδεισοι, οι κύριοι ευεργέτες μας στην γη. Τα Δάση είναι οι κύριοι Διασφαλιστές της Ζωής. Οι επιστήμονες παραδέχονται ότι αποτελούν την Σπονδυλική Στήλη της οικολογικής ισορροπίας. Πρέπει πάση θυσία να τα προστατέψουμε.

Επομένως η κίνηση αυτή, η προσπάθεια αυτή, η εκπομπή αυτή που θέλουμε να βγει στον αέρα, είναι για να κινήσουμε τον κόσμο, να κινήσουμε εθελοντές, να κινήσουμε και να ευαισθητοποιήσουμε τους ανθρώπους. Τα Δάση χρειάζονται προστάτες, μην περιμένουμε τις πολιτείες μας.

Μην περιμένουμε τις κεφαλές μας. Απ’ότι φαίνεται δεν μας ακούνε. Απ’ότι φαίνεται δεν νοιάζονται, δεν ενδιαφέρονται. Τους δόθηκε το περιθώριο τόσα χρόνια και δεν 'κάναν τίποτα. Πρέπει να βγουν οι άνθρωποι στους δρόμους και να προστατέψουν από μόνοι τους, να κάνουν ομάδες, περιπολίες. Μην περιμένουν υπηρεσίες. Είναι σαν να είναι δεμένες οι υπηρεσίες -εγώ τουλάχιστον έτσι τις αισθάνομαι.

- Ι.Π. Πως βλέπεις τον κόσμο; Βλέπεις τον κόσμο να’ναι πρόθυμος να κινητοποιηθεί; Εγώ τον βλέπω να’ναι, να’ναι σε μια ραστώνη, σε μια έτσι... να κοιμάται όρθιος.

- Χ.Μ.: Εγώ έχω την εντύπωση ότι σε όλες τις εποχές έτσι ήταν οι άνθρωποι.

Διαβάζοντας την Ιστορία βλέπεις ότι κάποιοι βγαίνανε μπροστάρηδες και κινούσανε τους υπόλοιπους, δηλαδή τους τραβούσανε. Κι ο Κατσαντώνης βγήκε στα βουνά και τράβηξε κάποιους. Θα πεις εκείνη την περίοδο δεν ήταν έτσι οργανωμένο το σύστημα για να μπορέσει να κάνει την έκρηξη και το μπαμ -αναφέρομαι στον Ελευθερωτικό αγώνα του ’21.

Αλλά κάποιοι πρέπει να είναι πάντα μπροστάρηδες. Οι περισσότεροι φοβούνται, οι περισσότεροι κιοτεύουν, λιγοψυχούν. Είναι ίσως φορτωμένοι από τα πολλά τους τα προβλήματα, από την ανάγκη να προστατεύσουνε τις οικογένειες τους. Όταν δεθείς με πολλές άγκυρες (κι οι οικογενειάρχες κακά τα ψέματα, δένονται με πολλές άγκυρες), είναι δύσκολο μετά να τρέξουνε.

Εγώ το καταλαβαίνω, αυτήν την απάθεια, και θεωρώ ότι ήταν σ’όλες τις εποχές. Αλλά εδώ παίζεται η ζωή μας, παίζεται η ζωή μας κορώνα γράμματα. Επομένως μία σπίθα να πιάσει δημιουργικά φωτιά το σύμπαν, των πολιτών η σκέψη, και να βγούνε στους δρόμους να προστατέψουνε, να προστατέψουν τα Δάση. Μου έκανες την ερώτηση πριν…

- Ι.Π.: Ναι, τι προσφέρουνε, για πες μου με λίγα λόγια.

- Χ.Μ.: Τι προσφέρουν;

- Ι.Π.: Όλοι ξέρουμε τι προσφέρουν...

- Χ.Μ.: Τι προσφέρουν; Τα πάντα, τα πάντα,

- Ι.Π.: αλλά εσύ τα’χεις κάνει, έχεις εντρυφήσει, σ’αυτά, τα ξέρεις καλύτερα.

- Χ.Μ.: τα πάντα. Είδες στην παρουσίαση που έγινε Ιωσήφ. Από τον ορισμό που δώσαμε είναι αυτόνομο κι αυτάρκες οικοσύστημα, ένα οικοσύστημα που από μόνο του λειτουργεί και ζει.

Κανένα άλλο σύστημα, ειδικά τα πλασμένα από τον άνθρωπο, δεν έχουν αυτήν την αυτοδυναμία κι αυτήν την αυτάρκεια. Είναι πάντα τροφοδοτούμενα απ’έξω, χρειάζονται πόρους. Κι αυτούς τους πόρους τους τρων' σαν παράσιτα.

Γι’αυτό και τους μεγάλους οικισμούς των ανθρώπων τους λεν παράσιτα της Βιόσφαιρας. Θέλουν νερό, θέλουν αέρα, θέλουν τροφή.. Οι βασικοί μας πόροι ... που τους αντλούν από πού; Τους αντλούν από εκτάσεις οι οποίες προήλθαν από τα Δάση, γόνιμες εκτάσεις. Γιατί το Δάσος δημιουργεί έδαφος, και το λιπαίνει το έδαφος.

Το καλύτερο έδαφος, το Χούμο, το μαυρόχωμα, είναι από τα Δάση. Είναι ένα προϊόν του Δάσους. Είναι μία βιογεωχημική λειτουργία, η οποία αποδόθηκε χάρη αυτού του ευεργέτη μας. Κόπηκαν λοιπόν τα Δέντρα, γίναν οι εκτάσεις χωράφια, καλλιέργησε ο άνθρωπος, και πήρε την τροφή του.

Αλλά και χωρίς, ο τροφοσυλλέκτης, ο κυνηγός, είχε την τροφή του χωρίς να οργώσει. Χωρίς να κόψει και να δημιουργήσει χωράφια, είχε τα θηράματα.

Κι ακόμη λένε ότι ένα από τα οικονομικά οφέλη του Δάσους είναι τα θηράματα, είναι τα φρούτα του Δάσους. Βατόμουρα, φραγκόσυκα, ένα σωρό καρποί από το Δάσος. Και επίσης είναι το μέλι, μας λένε, το πευκόμελο…

- Ι.Π.: Αν δεν υπάρχει πεύκο που να βρει η μέλισσα να τρυγήσει, να πάει να μαζέψει.

- Χ.Μ.: Η λειτουργία της... Οι γεωπόνοι τα ξέρουν καλύτερα αυτά, πως γίνεται η διαδικασία, ο κύκλος, η λειτουργία. Αλλά το πεύκο είναι ουσιαστικό και σημαντικό γι’αυτό το είδος του μελιού. Επομένως... επομένως, είναι ... είναι το παν, είναι ο πάροχος των πόρων.

Το Δάσος είναι πάροχος των πόρων, μας δίνει νερό ποιότητας και ποσότητας, μας δίνει γόνιμο έδαφος, γόνιμη γη. Δεν επιτρέπει να διαβρωθεί το έδαφος. Και αυτό που ισχυρίζονται, και δεν είναι ψέμα, είναι ότι για να δημιουργηθεί ένα έδαφος, χρειάζονται να περάσουν πολλές χιλιάδες, να περάσουν πολλά χρόνια.

Πάνω από 100 χρόνια-ένας αιώνας για να σχηματιστεί 25 cm εδάφους [διόρθωση 100 χρόνια και πάνω πρέπει να περάσουν για να σχηματιστεί έδαφος πάχους 2,5 cm]. 10.000 και 20.000 [χρόνια] για να σχηματιστεί 1 μέτρο εδάφους μας λένε. Δεν είναι συγκλονιστικό αυτό;

Αλλά πρέπει να υπάρχει το Δάσος, πρέπει να υπάρχει αυτός... αυτή η μηχανή για να δημιουργήσει. Επομένως η παροχή του εδάφους για να έχουμε την τροφή μας, η παροχή του νερού... Πάνω από 70% του σώματος μας είναι νερό.

Επομένως, ο πάροχος αυτός πρέπει να διατηρηθεί, αν θέλουμε να συνεχίζουμε να έχουμε νερό και να μην το πούμε νεράκι. Και, για τον Ατμοσφαιρικό Αέρα, είναι ο κύριος καθαριστής και παραγωγός του Οξυγόνου. Τα Δάση παράγουν Οξυγόνο και συμμετέχουν σ’αυτήν την διαδικασία.

Μας λένε το λιγότερο 3 λεπτά χωρίς Οξυγόνο και πεθαίνεις. Πόσο σημαντικό και πόσο ουσιαστικό; Κι αν θα ζήσεις και τυχόν σε επαναφέρουνε, ‘ρθούνε γρήγορα Εκαβίτες, όποιοι έλθουνε και σου κάνουνε τις Πρώτες Βοήθειες, θα παραμείνεις φυτό, γιατί θα έχουν καταστραφεί τα εγκεφαλικά κύτταρα. Και τί να το κάνεις μετά αν είσαι φυτό;

Επομένως, μας δίνει τ’Οξυγόνο, μας δίνει το νερό, μας δίνει το έδαφος για να καλλιεργήσουμε. Μας δίνει και πολύ περισσότερα, μας δίνει το ξύλο του, πάνω από 10.000 τα προϊόντα που μπορείς να κατασκευάσεις και να έχεις με το ξύλο.

Το ξύλο σαν καύσιμο... φαρμακευτικές ουσίες: 70% απ’τις 3.000 θεραπευτικές ουσίες που χρησιμοποιούνται στον καρκίνο, μας λεν ότι έρχονται απ’τα βροχοδάση. Και πόσες άλλες ακόμα, που δεν τις έχουμε μάθει;

Κι ακριβώς δεν τις έχουμε μάθει γιατί δεν έχουμε εξερευνήσει, δεν έχουμε προλάβει να τα εξερευνήσουμε. Και το δυστύχημα είναι ότι τα καταστρέφουνε πιο γρήγορα, πιο γρήγορα απ’ότι έπρεπε εμείς, να κάνουμε προσπάθεια γνωριμίας μ’αυτόν τον φίλο μας, τον ευεργέτη.

Έχεις σκεφτεί Ιωσήφ ότι το Δάσος... ότι ένα Δέντρο -που είναι το κύριο, το θεμελιακό κύτταρο ενός Δάσους- ένα Δέντρο από τη στιγμή που θ’αρχίσει να έχει κάποιο σοβαρό μέγεθος (αλλά και μικρό, όταν είναι στην προσπάθεια του να αναπτυχθεί), τί παίρνει από τη γη;

Παίρνει ότι δεν χρησιμοποιούμε εμείς. Σκαλίζει την γη με τις ρίζες του, παίρνει τ’ανόργανα συστατικά. Χρησιμοποιεί και νερό, ναι! χρησιμοποιεί, αλλά μας το επιστρέφει. Εμείς το χρησιμοποιούμε και μετά το επιστρέφουμε σαν απόβλητα, ενώ το Δάσος μας το επιστρέφει σαν καθαρό νερό.

Χρησιμοποιεί, λοιπόν, νερό για να αναπτυχθεί, μας δίνει τ’Οξυγόνο με την φωτοσύνθεσή του, παίρνει το CO₂  που μας λένε πολύ, (συνέχεια μας λένε ότι είναι το κύριο, ο υπαριθμός ένα υπαίτιο για το φαινόμενο του θερμοκηπίου, του τόσο συζητούμενου φαινόμενο του θερμοκηπίου που...).

Eνώ στην συνδιάσκεψη που’χε γίνει για το περιβάλλον στο Ρίο ντε Τζανέϊρο το ’92, το 1992, είχε προταθεί ένα κόμμα τρισεκατομμύρια στρέμματα γης να φυτευθούνε. Nα φυτευθούνε, το φαντάζεσαι Ιωσήφ; Να φυτευθούν ένα κόμμα τρις εκατομμύρια στρέμματα γης για ν’αντιμετωπιστεί αυτό το φαινόμενο.

Και τί έχουν κάνει από τότε;

- Ι.Π.: Τα καίνε.

- Χ.Μ.: Έχουν καταστρέψει αντί να φυτέψουνε, καταλαβαίνεις; Δηλαδή αισθάνεσαι... αισθάνεσαι ότι είναι τόσο διεφθαρμένοι στα ψηλά πατώματα, πραγματικά δηλαδή βρώμικοι σαν ψοφίμι. Γιατί υπάρχουν σχέδια προστασίας του Δάσους, υπάρχουνε.

Ήρθε κάποιος κύριος λοιπόν, έκανε την μελέτη του, έκανε το σχεδιασμό του, και είπε ότι σε κάθε Δασαρχείο θα υπάρχει ένα κέντρο το οποίο θα έχει κάποιους μετρητές. Θα μετράει θερμοκρασία αέρα, υγρασία αέρα, θα μετράει θερμοκρασία εδάφους.

Θα μπορεί πολύ καίρια, πολύ εύστοχα και καίρια, να αναγνωρίζει πότε υπάρχουνε οι συνθήκες οι ιδανικές για να έχουμε κίνδυνο ανάπτυξης πυρκαγιάς. Και αμέσως θα γινότανε ανάλογα τα βήματα της προφύλαξης: θα βγαίνανε ομάδες, θα υπήρχε παρακολούθηση, θα υπήρχαν συγκεκριμένα, οργανωμένα σώματα τα οποία θα ήταν εκπαιδευμένα.

Ο καθηγητής ο Καϊλίδης, ο Δασολόγος, έγραψε με πόνο ψυχής. Τα βιβλία του καταλαβαίνεις ότι τα γράφει με πόνο ψυχής. Εκεί, λοιπόν, τί μας έλεγε; ότι ανειδίκευτοι... τους παίρνουνε, την ώρα που τους παίρνουνε, αυτούς τους εθελοντές που λέει, και τους ρίχνουνε και στη μάχη.

Γι’αυτό και βλέπαμε και πολλούς να σκοτώνονται. Αυτούς που είναι παθιασμένοι για να προστατεύσουνε, αλλά είναι εντελώς ανημέρωτοι, δεν έχουνε πάρει την εκπαίδευση. Είναι τραγικό αυτό το πράγμα, αυτά τα σώματα πρέπει να τα’χεις εκπαιδευμένα, δεν μπορείς να τα ρίχνεις στην φωτιά να καούνε, για να λες ότι κάνεις κάτι.

Και το θέμα, το δυστύχημα ποιο είναι: ότι ήρθε ο κύριος ο Αμερικανός, έκανε το σχέδιο του, το ’69, μέχρι το ’75 πειραματικά, το ’74 λειτούργησαν 15 σταθμοί -όχι σ’όλη την Ελλάδα. 15 πειραματικοί και το ’75 το σταμάτησαν. Γιατί;

Εγώ το θεωρώ αυτό πολύ ένοχο κι εγκληματικό. Αντί να το προχωρήσεις, μας λεν' ότι ... Απ’την δεκαετία του ’70 ξεκινάνε οι έντονες πυρκαγιές, και κάθε δεκαετία κορυφώνονται. Φτάσαμε στον 21 αιώνα και έχουμε, ακόμα και ανθρώπους να καίγονται.

- Ι.Π.: Δεν μου λες: ποιες είναι, πιστεύεις, οι αιτίες πυρπόλησης των Δασών; Που οφείλονται; Οι αιτίες.

- Χ.Μ.: Οπωσδήποτε, οπωσδήποτε από πίσω υπάρχουνε παράνομα συμφέροντα.

Οπωσδήποτε από πίσω υπάρχουνε τέρατα, ουσιαστικά, τα οποία ενδιαφέρονται μόνο για το τομάρι τους. Είναι... αυτοί που το κάνουνε... έχουνε πάψει να είναι άνθρωποι. Είναι κτήνη, είναι δίποδα, τερατόμορφα όντα, τα οποία λαμβάνουνε αποφάσεις.

Είναι ακριβώς ο λόγος για τον οποίον κινούν τους πολέμους. Κινούν τους πολέμους γιατί δεν έχουν αγάπη για τον άνθρωπο. Άρα προσπαθούν να του κάνουν την ζωή πιο δύσκολη, προσπαθούν να τον φέρουν σε κατάσταση απόγνωσης, αδυναμίας, ανημποριάς. Τέτοια που να... να μην έχει, να μην έχει δυνατότητα να... να κρατηθεί από πουθενά.

Ξέρουν ότι τα Δάση είναι ο Διασφαλιστής της ζωής μας. Θέλουνε λοιπόν να πλήξουν την ζωή μας. Γιατί το κάνουν αυτό; Γιατί είναι εχθροί της Ανθρωπότητας. Δεν αγαπάς τον άνθρωπο...

- Ι.Π.: Τελευταίες πυρκαγιές παραδείγματι που έγιναν στην Εύβοια, ακούστηκε ότι έχουνε σκοπό να κάνουν, να βάλουν αιολικά συστήματα, δηλαδή αιολική ενέργεια, αυτές τις πυλώνες που βάζουνε. Τι λες πάνω σ’αυτό εσύ;

- Χ.Μ.: Εγώ το πιστεύω... το πιστεύω Ιωσήφ.

Κάποτε, κάποτε είχα πέσει κι εγώ στο παραμύθι... ποιο παραμύθι; Ότι υπάρχουνε ήπιες μορφές ενέργειας. Τα αιολικά, χρησιμοποιείς τζάμπα αέρα κι έχεις τζάμπα ενέργεια. Χρησιμοποιείς τζάμπα ήλιο κι έχεις τζάμπα ενέργεια. Αλλά... αλλά... κατάφερα σιγά σιγά και είδα. Θέλει προσπάθεια για να δεις, κι η προσπάθεια είναι μέσα κι από την μελέτη. Είναι προσπάθεια και μέσα από το ψάξιμο.

Έχω καταλήξει λοιπόν σε τί; ότι αυτά τα άνομα συμφέροντα, τα οποία δεν ενδιαφέρονται για την ανθρωπότητα, και ενδιαφέρονται περισσότερο για το τομάρι τους και το κέρδος τους, πως θα γίνουν οι πλούσιοι πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι... που καταλήγουνε;

Καταλήγουνε στο να λένε θα σας δώσουμε ήπια μορφή ενέργειας. Το προπαγανδίζουν κιόλας, το περνάνε και στα Σχολεία. Ότι έχουμε την καλή μορφή, έχουμε και την κακή μορφή. Κακή μορφή το συμβατικό καύσιμο, το οποίο κράτησε την Ελλάδα τόσα χρόνια ανεξάρτητη ενεργειακά.

Θέλουνε να συντρίψουνε, λοιπόν, αυτόν τον μοχλό ανάπτυξης που είχε η Χώρα, και να την κατεβάσουνε που; Στην εξάρτηση, στην εξάρτηση την ενεργειακή, θα πληρώνουμε χρυσάφι.

- Ι.Π.: Συγνώμη στο πετρέλαιο, στο πετρέλαιο αναφέρεσαι;

- Χ.Μ.: Αναφέρομαι στον Λιγνίτη.

- Ι.Π.: Στον λιγνίτη μόνο;

- Χ.Μ.: Το πετρέλαιο…

- Ι.Π.: Όχι, το λιγνίτη όμως δεν τον καίνε ούτε τ’αυτοκίνητα, ούτε τα εργοστάσια, πετρέλαιο είναι ως επί το πλείστον, ο λιγνίτης είναι μόνο για την Δ.Ε.Η., κατά κάποιο τρόπο.

- Χ.Μ.: Αναφέρομαι στην ενεργειακή ανεξάρτητη... ανεξαρτησία της Χώρας από την άποψη της ηλεκτροδότησης. Δηλαδή κινήθηκαν βιοτεχνίες, κινήθηκαν βιομηχανίες, κινήθηκαν οικισμοί, τα σπίτια ηλεκτροδοτήθηκαν.

Πριν από την Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, μας τα λεν άνθρωποι του ηλεκτρισμού, άνθρωποι της ενέργειας. Και δεν έχουμε λόγο να μην τους πιστέψουμε. Ψάχνουμε και βλέπουμε αν λεν ψέματα.

Πριν λοιπόν να υπάρξει Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, υπήρχανε 500 και εταιρείες οι οποίες τροφοδοτούσαν ποιούς; Αυτούς που μπορούσανε να βάλουν στα σπίτια τους ηλεκτρικό -οι υπόλοιποι ήταν με τις λάμπες, του πετρελαίου.

Όταν ήρθε η Δημόσια Επιχείρηση, ακριβώς επειδή ήταν από το Λαό για το Λαό, προσπάθησε να τροφοδοτήσει και το τελευταίο σπιτάκι το ορεινό που δεν το πλησίαζε κανένας.

Θέλουνε σήμερα ενεργειακά να υποτάξουνε την Χώρα. Μας λένε το παραμύθι ότι αυτό γίνεται στην προσπάθεια να προστατέψουμε το κλίμα. Ποιοι όμως προσπαθούν να προστατέψουν το κλίμα; Αυτοί που συνεχίζουνε τις βανδαλότητες εις βάρος του κλίματος;

Μόνο με τα πειράματα τους τα πυρηνικά που κάνουνε, τινάζουν στον αέρα όλο το οικοσύστημα. Και μας μιλάνε μετά για μια Ελλάδα η οποία με τους Λιγνίτες της επηρεάζει τραγικά την αύξηση του Διοξειδίου του Άνθρακα; Που το CO₂ δεν ήταν ποτέ ρύπος. Άσχετα αν μας λεν' ότι τώρα έχει ξεφύγει σε ποσοστά που είναι…

- Ι.Π.: Επικίνδυνα.

- Χ.Μ.: ...επικίνδυνα. Αλλά ποτέ δεν ήταν ρύπος. Αντιθέτως, ήταν ένα συστατικό στοιχείο της ατμόσφαιρας, επιβοηθητικό. Για να μην έπεφτε η θερμοκρασία πολύ του πλανήτη και πέφταμε σε παγετούς... σε παγετώνες, και σε περιόδους που δεν θα υπήρχε ζωή.

Επομένως, εγώ αισθάνομαι ότι υπάρχει τόσο μεγάλη βρωμιά και τόσο μεγάλη ψευτιά μέσα σ’αυτό το... κι υποκρισία, ένας φαρισαϊσμός στο μεγαλείο του. Λένε θα στήσουνε τις ανεμογεννήτριες για να μας εξυπηρετήσουνε με καθαρή ενέργεια.

Οι ανεμογεννήτριες, όμως, είναι αναξιόπιστες. Και πέρα απ’αυτό, είναι τέρατα. Πηγαίνεις και καταστρέφεις ήδη υπαρκτούς σου βιότοπους, αλλά τους τελευταίους που σου απέμειναν.

Έκκληση... έκκληση προς όλους αυτήν την στιγμή κάνω Ιωσήφ: δεν πρέπει ν’αφήσουμε οι τελευταίες οάσεις της Χώρας μας να παραδοθούν στα χέρια αυτών των ανεγκέφαλων τεράτων. Ανεγκέφαλα τέρατα είναι. Παίρνουνε τα βουνά, τις τελευταίες υδατοδεξαμενές μας, οι οποίες εκ των πραγμάτων ήταν οάσεις, εκ των πραγμάτων ήταν σημεία που δεν πλησίαζε κανείς.

Άρα... άρα ήτανε αρρύπαντες, χωρίς ρύπους. Και τί κάνουνε; Στήνουν αυτά τα τέρατα, καλωδιώνουνε, τσιμεντάρουνε, σιδερώνουνε τα βουνά μας. Κάνουνε αυτοκινητοδρόμους, δίκτυα τεράστια, τα οποία αυξάνουν την διάβρωση.

Άρα δεν επιτρέπουνε το νερό να διηθηθεί μέσα στο έδαφος, και να αποθηκευτεί, για να το χρησιμοποιήσουνε μετά οι γύρω πληθυσμοί. Και από την άλλη μεριά, ταϊζουνε αυτές τις... αυτά τα τέρατα των ανεμογεννητριών, με λιπαντικά 100% καρκινογόνα. Που σημαίνει ότι, εκεί που είχα ένα αρρύπαντο έδαφος, ξαφνικά το τινάζω στον αέρα και με ρύπους.

Άρα δεν είναι αθώες, όπως τις παρουσιάζουνε. Αντιθέτως, είναι επικίνδυνοι εχθροί μας. Θα πούμε και το νερό νεράκι -ενεργειακά δεν θα ανεξαρτητοποιηθούμε. Είναι αναξιόπιστες. Μόνες τους δεν μπορούν να σταθούν, πρέπει οπωσδήποτε να συντηρηθούν [καλύτερα το υποστηριχτούν] από συμβατικά.

Θέλεις θα είναι ο Λιγνίτης, που θα τον πάρει ένας ιδιώτης, και θα μπορεί να ηλεκτροδοτείται μόνο όποιος θα πληρώνει. Όχι όπως στη Δημόσια Επιχείρηση, που την αναγκάζανε να δέχεται (για να καταρρεύσει οικονομικά), να δέχεται όσοι δεν πλήρωναν να τους ηλεκτροφωτίζει.

Που εγώ δεν το λέω... ναι, να το κάνει, αλλά όχι στα πλαίσια να την... να την καταστρέψω. Την καταστρέφανε οικονομικά, κι όταν θα τα πάρει ένας ιδιώτης, αυτά δεν θα τα δέχεται.

Αυτά τα... αυτές τις συμβάσεις, εκ των πραγμάτων θα τις έχει αρνηθεί. Και εκτός απ’αυτές, θα έχει αρνηθεί και πολλές άλλες, που φορτωνότανε η Υπηρεσία του Λαού για το Λαό. Φορτωνότανε να κάνει κάποιο κοινωνικό έργο, φορτωνότανε να καθαρίζει, φορτωνότανε να κάνει αποκαταστάσεις.

Δεν θα τα κάνει ο ιδιώτης. Θα σηκωθεί και θα φύγει. Όπως και τις ανεμογεννήτριες, που τις στήνει... ποτέ δεν θα πάει να τις ξηλώσει. Θα σηκωθεί και θα φύγει, σαν κύριος, και θα’ρθει μετά να μας πουλάει το νερό, γιατί δεν θα’χουμε νερό.

Ο κόσμος πρέπει να ξυπνήσει.

- Ι.Π.: Δεν μου λες πιστεύεις ότι το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο, το δικό μας τουλάχιστον, δεν μιλάω γι’άλλες χώρες, μήπως το ισχύον νομοθετικό πλαίσιο λοιπόν ευνοεί την πυρπόληση των σκαφών... των σκαφών λέω... συγνώμη: των Δασών.

- Χ.Μ.: Χωρίς, επειδή δεν είμαι του δικαστικού σώματος, δεν έχω…αυτήν την…

- Ι.Π.: Άλλο θέλω να πω: καίγεται ένα Δάσος. Πάει ο άλλος και το κάνει χωράφι. Το κάνει, βάζει ανεμογεννήτριες. Μήπως του το επιτρέπει; [Μήπως] δεν υπάρχει δηλαδή το νομοθετικό πλαίσιο που να κατοχυρώνει την μη χρήση του καμένου Δάσους;

- Χ.Μ.: Σε αυτό το ερώτημα σου Ιωσήφ, η κοινή λογική δίνει την εξής απάντηση: ότι το σαθρό μας κεφάλι, οι πολιτικοί, οι οποίοι έχουνε χρέος να... να εργάζονται για το συμφέρον του τόπου μας, κρύβονται. Κι όχι μόνο κρύβονται. Όταν είναι να κάνουν το καθήκον τους, κάνουνε εντελώς αντίθετα πράγματα.

Επειδή, ακριβώς, γίνανε τεράστιες καταστροφές, τεράστιες πυρκαγιές, και φρόντισαν να μην σχεδιάσουνε ένα σύστημα καλό πρόληψης για να αποφευχθούν αυτές οι καταστροφές, ήτανε απόντες δηλαδή, στην συνέχεια ήτανε απόντες όταν έπρεπε να προστατευτούν αυτές οι περιοχές και να μην αποχαρακτηριστούν.

Αντίθετα, έβλεπες ότι αυθαιρεσίες παίρνανε... οι αυθαιρεσίες θεσμοθετούνταν σαν να παίρναν μια θεσμοθέτηση και να γινόντουσαν... να παίρναν το ελεύθερο να προχωρήσουνε. Η αυθαιρεσία δικαιωνότανε και προχωρούσε.

Κι εκεί που ήτανε πράσινο, ξαφνικά γινότανε ή ένας δρόμος, ή ένας οικισμός ή ακόμα και ανεμογεννήτριες. Άρα απούσα η πολιτεία να προστατέψει, να διατηρήσει και να αποκαταστήσει. Δεν είδαμε τα καμένα να ξαναφυτευτούν.

Άρα η λογική μας η κοινή, τι κάνει νιάου νιάου στα κεραμίδια, μας λέει ότι μάλλον ή είναι μέσα στο παιχνίδι μπλεγμένοι...

- Ι.Π.: Η διαπλοκή η λεγόμενη.

- Χ.Μ.: ...ή εξυπηρετούν δικά τους συμφέροντα, ή λαδώνονται τόσο καλά... Τόσο διεφθαρμένοι, έχουν περάσει στο μέτωπο δηλαδή των εχθρών μας. Κι όχι αυτών που πρέπει να είναι, των υποστηρικτών μας.

- Ι.Π.: Τι πιστεύεις ότι πρέπει... τι... τι βήματα πιστεύεις ότι πρέπει να γίνουνε; Τι πρέπει να κάνουμε όλοι μαζί, και οι κυβερνώντες και, και ο λαός, ώστε να προστατευτούν τα Δάση και να μην έχουμε αυτά τα δυσάρεστα περιστατικά στο μέλλον; Χτες ακόμα... καίγεται τώρα ας πούμε άκουσα το Λουτράκι, ο Κιθαιρώνας, τα Γεράνια.

- Χ.Μ.: Ιωσήφ, πραγματικά συγκλονίζομαι. Δε μπορώ πλέον να τα βλέπω, δεν μπορώ. Είναι τόσος ο πόνος της ψυχής, που περνάω κι εγώ σ’εκείνη την κατάσταση που λέει καλύτερα να μην ξέρω, καλύτερα να μην γνωρίζω. Οπωσδήποτε, όμως, δεν βοηθάει αυτό.

Το καλύτερο, το ιδανικότερο, θα ήταν να είχαμε χρηστές πολιτείες. Και χρηστές πολιτείες με ηθικούς στην κορυφή. Ηθικούς ανθρώπους, με ήθος, με ήθος!, αξιοπρέπεια, ανιδιοτέλεια. Με ενδιαφέρον και με... με πόνο και μεράκι για τον τόπο τους.

Εάν είχαμε κάποιους τέτοιους ηγέτες, (σκέψου για παράδειγμα έναν Αλέξανδρο ο οποίος οδηγούσε στα βάθη της Ασίας ολόκληρο στράτευμα), τότε θα είχαμε ξαναπρασινίσει τις πλαγιές μας.

Αυτό φαίνεται αδύνατο να το έχουμε. Θα ήτανε καλό να είχαμε μία καλή παιδεία. Μία παιδεία η οποία θα στάλαζε στην ψυχή του πιο μικρού, αλλά και του πιο μεγάλου, το μήνυμα ότι πρέπει να αγαπάς.

Να αγαπάς τον ευεργέτη σου, να αγαπάς τους Παραδείσους σου. Και να μην προσπαθείς να χτίσεις ψεύτικους Παραδείσους, όπως είναι οι παραμυθουπόλεις Ντίσνεϊλαντ, πάρκο του Αστερίξ που  μας... που μας τις εγκαθιστούν.

Άραγε σε ποιους μαγευτικούς παραδεισένιους τόπους... κατέστρεψαν άραγε τί; για να μας στηρίξουν όλο αυτό το ψεύτικο παραμύθι;

Μια παιδεία λοιπόν που θα λέει μην υπερκαταναλώνεις, μην νοιάζεσαι [μόνο] για το τομάρι σου. Αγάπα, αγάπα τα Δάση!, φρόντισε τα!, προστάτεψε τα!, γίνε εσύ ο μαχητής! Ευχής έργο να είχαμε και μία τέτοια Παιδεία που θα την επέβαλε μία χρηστή πολιτεία.

Τώρα που δεν τα’χουμε αυτά; Όπλο έπρεπε να ήταν οι χρηστές πολιτείες, η καλή παιδεία. Τώρα που δεν τα’χουμε όλα αυτά; Τώρα οι ίδιοι (και για αυτό έγινε αυτό το κάλεσμα-πρόσκληση-πρόκληση), πρέπει να... ο καθένας από μόνος του, που έχει ακόμα μέσα του κάποια ίχνη αγάπης για αυτό που είχαμε, και δεν πρέπει να περάσει στο παρελθόν, αλλά να συνεχίσει να το έχουμε.

Αυτόν τον Παράδεισο, αυτόν που απόμεινε, έστω και ένα Δέντρο... ένα Δέντρο κρύβει τεράστια ζωή, μέσα του, γύρω του, πάνω του, κάτω του -υπάρχει ζωή. Ένα Δέντρο είναι ένας... ένας μικρός κόσμος ζωής.

Ο καθένας... Είπα για τον Αμφιλόχιο τον Μακρή, τον όσιο στο νησί της Πάτμου, που έβαζε κανόνα στους... σ’όποιους πήγαιναν... ανθρώπους να εξομολογηθούν... τους έβαζε κανόνα ότι πρέπει να φυτέψουνε κάποια Δέντρα, για να μπορέσουν να σβήσουν αμαρτίες. Και πρασίνισε πλαγιές του νησιού του.

- Ι.Π.: Συγκλονιστικό αυτό ε.

- Χ.Μ.: Είναι συγκλονιστικότατο.

- Ι.Π.: Πάτησε, πάτησε στο αδύνατο σημείο του πιστού. Ότι για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες πρέπει να φυτέψεις Δέντρα.

- Χ.Μ.: Ήταν αλήθεια όμως αυτό Ιωσήφ.

- Ι.Π.: Εντάξει, ε αλήθεια ήταν... ναι! Αλλά με τι τρόπο το’κανε!

- Χ.Μ.: Γιατί ο λαός μας... ο λαός μας, ο σοφός μας ο λαός, που δεν χρειάστηκε να πάει σε πανεπιστήμια για ν’αποχτήσει την σοφία του... εκεί που ήτανε αγράμματος, ο βοσκός πάνω στο βουνό με την φλογέρα του, στοχαζότανε και φιλοσοφούσε καλύτερα απ’αυτόν που έχει καθηλωθεί με... με υπολογιστές, με τελευταίες... τελευταίες λέξεις της τεχνολογίας συσκευές γύρω του... σ’αίθουσες πανεπιστημίων (που για’μένα κι αυτοί δεν κάνουνε το έργο τους, κι αυτοί οφείλουνε, εφόσον έχουνε την γνώση, να βγούνε και να... και να κινητοποιήσουνε κόσμο), να καλέσουνε κόσμο να εκτελέσει... να εκτελέσει έργο για το καλό του... να εκτελέσει έργο υπέρ των Δασών. Να γίνει μαχητής, να γίνει ο καθένας μάχιμος.

Ο λαός μας λοιπόν, αυτός ο σοφός... Που λέει και στην Γραφή: ψαράδες κάλεσε, τους απλούς, τους άλλους δεν μπορούσε να τους αγγίξει, δεν ακολουθούσαν.

Αυτός λοιπόν ο λαός, σε παροιμίες του, μικρές φρασούλες με τεράστιες όμως αλήθειες μέσα, τί είπε; «Όποιος φυτέψει χίλια Δέντρα» (εγώ θα πω ένα Δάσος) «θα πάει στον Παράδεισο». Εντυπωσιάστηκα όταν την βρήκα αυτήν την παροιμία Ιωσήφ, πραγματικά, δεν το περίμενα.

Συνήθως ξέρουμε τις... τις... αυτές που χρησιμοποιούμε καθημερινά. Πρέπει να ψάξεις βιβλία με παροιμίες. Κι όταν πέσεις πάνω της, μαγεύεσαι, και λες κοίταξε: αυτός ο λαός μας, ακόμη κι αυτό το... το θέμα, το πιασε, δεν το άφησε. Γιατί είναι τόσο καίριο και ουσιαστικό, σημαντικό: «Όποιος φυτέψει χίλια Δέντρα θα πάει στον Παράδεισο».

Και μεταφορικά, και κυριολεκτικά, μπορείς να σκεφτείς ότι ισχύει αυτό. Γιατί χτίζεις γύρω σου έναν επίγειο Παράδεισο. Χίλια Δέντρα θα προσελκύσουνε και τα ζώα και ταυτοχρόνως έχεις κάνει μία τέτοια πράξη.

Στο ποίημα του, ο Νικηφόρος Βρεττάκος, «Τα Δέντρα και η συνείδηση»... είναι συγκλονιστικό. Δεν... δεν το ήξερα. Κάνοντας την έρευνα και την αναζήτηση, έπαθα όταν το διάβασα. Πραγματικά παθαίνεις... Μερικά ποιήματα τα διαβάζεις και δεν βγάζεις άκρη.

Αυτό το ποίημα του Βρεττάκου, αμέσως μόλις το διαβάζεις, αμέσως σου περνάει το μήνυμα. Είναι έτσι γραμμένο, που λέει ότι μετέχεις στο έργο της δημιουργίας, όταν φυτεύεις Δέντρα. Είναι τρομερός ο τρόπος με τον οποίο αποδίδει αυτήν την αλήθεια.

Και η διέλευση σου από τους κριτές, (οπωσδήποτε αναφέρεται στο τελευταίο τραγικό ταξίδι του καθενός), θα διευκολυνθεί, μόνο επειδή φύτεψες Δέντρα. Άρα συμμετείχες στο έργο της Δημιουργίας.

- Ι.Π.: Πες μου κάτι... Βέβαια, σ’αυτό που λες τώρα, αναφέρεσαι φαντάζομαι και στην συνείδηση του ανθρώπου. Δηλαδή όταν εγώ φυτεύω Δέντρα και αισθάνομαι ευεξία, αισθάνομαι ευτυχία, και η συνείδηση μου είναι καλά, καθαρή. Δεν έχω κάνει κάτι κακό, κάτι καλό έχω κάνει.

Άρα, ακόμη κι αν κάποιος δεν πιστεύει ότι υπάρχει μετά απ’αυτήν την ζωή κάτι άλλο, (ο κριτής που λες εσύ), όταν πέφτει στους κριτές, έχει κριθεί σ’αυτήν τη ζωή. Έχει αφήσει έργο πίσω του, έχει αφήσει τα κεράκια τα αναμμένα που λέει ο ποιητής για τα παιδιά του, για τους απογόνους του. Ή δεν είναι έτσι;

- Χ.Μ.: Να σου πω Ιωσήφ: το θέμα εάν υπάρχει ή δεν υπάρχει κρίση μετά, είναι ένα τεράστιο ζήτημα και θέμα.

- Ι.Π.: Καλά δεν είναι... δεν είναι της παρούσης να το συζητήσουμε. Το είπα... πιάστηκα από την κουβέντα σου για τους κριτές. Για αυτό το είπα, μ’αφού μου έδωσες την ευκαιρία.

- Χ.Μ.: Εγώ είμαι... εγώ είμαι μαζί με τον Βρεττάκο, και μ’όλους αυτούς που λεν ότι θα υπάρχουν οι κριτές.

- Ι.Π.: Εντάξει. Ίσως να σ’αρέσει να το πιστεύεις κιόλας, γιατί είναι και ευοίωνο αυτό, να ακούγεται ότι υπάρχει κάτι μετά.

- Χ.Μ.: Δεν μ’αρέσει να το πιστεύω. Πραγματικά σου λέω Ιωσήφ, γιατί ξέρω.

- Ι.Π.: Εντάξει.

- Χ.Μ.: Ο καθένας ξέρει τα πεπραγμένα του και ξέρει ότι θα είναι πολύ δύσκολο, να μπορέσει να... να διέλθει έτσι ακέραιος από τους κριτές. Άρα, δεν είναι ότι μ’αρέσει, αλλά αποδέχομαι αυτήν την θεωρία...

- Ι.Π.: Ωραία.

- Χ.Μ.: ...ότι θα υπάρχει η κρίση.

- Ι.Π.: Πες μου κάτι: πού μένεις; πού ζεις;

- Χ.Μ.: Είμαι κάτοικος χωριού στην περιοχή της Πτολεμαΐδας.

- Ι.Π.: Εκεί τι γίνεται; Υπάρχει, τους... κινητοποιείς τον κόσμο; πως βλέπεις τον κόσμο, του χωριού σου εν πάση περιπτώσει;

- Χ.Μ.: Νομίζω ότι οι κάτοικοι σ’όλη την Χώρα, όπως και στην δική μου την περιοχή Ιωσήφ, είναι εγκλωβισμένοι στα προβλήματα τους. Είναι τόσο φορτωμένοι και τόσο... με παρωπίδες ντυμένοι και φορεμένοι, που δεν μπορούνε τίποτα περισσότερο από τον επιούσιο. Να μπορέσουνε να τα καταφέρουνε, να τα βγάλουνε πέρα με τις ανάγκες τους τις οικονομικές.

Μας έχουνε κάνει έτσι που να σκεφτόμαστε πως θα βγάλουμε την κάθε μέρα.

Οι άνθρωποι είναι εγκλωβισμένοι, δύσκολα μπορούν να δουν άλλα ζητήματα και άλλα θέματα. Και πιστεύω ότι αυτό ήτανε ένα καλοσχεδιασμένο παιχνίδι που στήσανε, ακριβώς για να μην ενδιαφέρονται οι πολίτες.

Και γι’αυτό νομίζω ότι πρέπει να γίνουν τέτοιες εκπομπές, και για αυτό νομίζω ότι πρέπει να παιχτεί το παιχνίδι και με τα μέσα ενημέρωσης. Γιατί πολλές φορές λένε ότι εκτός μάχης κερδήθηκε η μάχη, κι όχι στα πεδία της μάχης. Και κερδήθηκε μ’αυτά που βγάζαν σαν ανταποκρίσεις, ότι εκεί ρίξαμε εκείνον, ότι εκεί κάναμε εκείνο.

- Ι.Π.: Προπαγάνδα που λέμε κατά κάποιο τρόπο.

- Χ.Μ.: Οι ψεύτικες ειδήσεις

- Ι.Π.: Ψεύτικες ειδήσεις.

- Χ.Μ.: Ναι. Στην παρούσα όμως φάση εμείς δίνουμε την πραγματική είδηση. Κι η πραγματική είδηση είναι ότι τα Δάση είναι οι κύριοι Διασφαλιστές της Ζωής μας.

Ο κόσμος είναι τόσο φορτωμένος... Καταλαβαίνω, καταλαβαίνω... Εγώ είμαι ελεύθερη και ωραία Ιωσήφ. Που σημαίνει ότι δεν έχω ρίξει άγκυρες, δεν είμαι τόσο δεμένη με την γη. Όπου φυσήξει θα πάω, δεν είμαι τόσο καθηλωμένη να πρέπει να προσκυνήσω πράγματα.

Οι οικογενειάρχες όμως, πρέπει να αποδεχτούνε το ζυγό, πρέπει να σιωπήσουν για το καλό των ατόμων που σέρνουνε. Καταλαβαίνω γιατί πολλοί σιωπούνε, καταλαβαίνω γιατί πολλοί κάνουν πίσω.

Παρόλαυτα όμως, εδώ παίζεται η ζωή τους... κυριολεκτικά... θα πούνε το ψωμί ψωμάκι.

Είκοσι του Αυγούστου, σου έδειξα την επιστολή: Γεωλόγοι, Ιχθυολόγοι, Δασοπόνοι, Δασολόγοι, Γεω... Γεωπόνοι, Γεωλόγοι, Ιχθυολόγοι -όλοι αυτοί οι επιστήμονες ενώθηκαν. Και τι κάνανε; στείλανε επιστολή στον Υπουργό Ανάπτυξης (Γεωργίας) για να του πουν: επ!, βάλε ένα στοπ σ’αυτό που γίνεται... στην κατρακύλα και στην κατηφόρα με τα φωτοβολταϊκά.

Περισσότερο στα φωτοβολταϊκά ρίχνουν βάρος και έχουν κατακλυστεί όχι μόνο απλής και μέσης χρήσης, γεωργικής χρήσης γαίες, αλλά και υψηλής κυριότητας, υψηλής παραγωγικότητας γαίες μπαίνουν στο παιχνίδι.

- Ι.Π.: Να σ’ακούσει ο Καλογεράκης ο Μιχάλης τώρα, και θα σε περάσει γενεές δεκατέσσερις.

 - Χ.Μ.: Επειδή τον έχω ακούσει, και επειδή τον έχω θαυμάσει, πιστεύω ότι δεν θα το κάνει αυτό Ιωσήφ, επειδή…

- Ι.Π.: Ξέρεις ο Καλογεράκης είναι πιστός οπαδός και διατρανώνει συνέχεια την ανάγκη να έχουμε δωρεάν ενέργεια από τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας όπως είναι ο αέρας κι ο ήλιος.

- Χ.Μ.: Όχι όμως σε γόνιμη γη. Δεν μπορείς να πας στα χωράφια σου και να τα κάνεις πάρκα φωτοβολταϊκά. Δε μπορείς να πας στα βουνά σου και να τα κάνεις πάρκα αιολικά.

Εγώ, είμαι πεπεισμένη ότι, αν θέλουνε να βοηθήσουνε τον κόσμο, εάν θέλανε να βοηθήσουν τον απλό λαό και να τον απεξαρτήσουνε από τις... από την ενέργεια, και να είναι για όλους δωρεάν και φθηνά, και χωρίς να έχει κίνδυνο από ρύπους, και από ζημία, και από βλάβη... θα είχανε κάνει μία μηχανή...

(Είναι τόσο προχωρημένη η τεχνολογία) ...η οποία θα στηνότανε μέσα στους οικισμούς. Όχι θα μου έπιανε παραγωγική, ψηλή παραγωγική γεωργική γη, για να πω αύριο το ψωμί-ψωμάκι. [Δεν] θα μου έπιανε τον υδατοαποταμιευτήρα μου, το βουνό, για να πω αύριο το νερό-νεράκι.

Άρα να είμαι εξαρτημένος και να ζητάω τροφή, να ζητάω νερό, και να χρυσοπληρώνω και για τις ουσιαστικές μου ανάγκες. Γιατί ουσιαστικές ανάγκες είναι το νερό και η τροφή -η ενέργεια έπεται.

- Ι.Π.: Θέλεις να πεις κάτι για να κλείσουμε; Γιατί αυτή η συνέντευξη, όπως την κάναμε τώρα, είναι πάρα, πάρα, πάρα πολύ καλή. Πες λοιπόν ένα επιμύθιο όπως το λέμε, έναν επίλογο, για να κλείσουμε, και να σου πω γεια και στο επανειδείν.

- Χ.Μ.: Εγώ ευχαριστώ Ιωσήφ που έκανες την τιμή…

- Ι.Π.: Δεν χρειάζεται, το αυτονόητο έκανα.

- Χ.Μ.: Οφείλω, οφείλω να το κάνω αυτό. Χτύπησα πολλές πόρτες, ζήτησα από πολλούς να ακούσουνε, ν’ακουστώ να... να... να... να κινητοποιηθούν, να δραστηριοποιηθούνε. Κανένας δεν έπαιρνε το μήνυμα.

Εσύ σήκωσες κατευθείαν το ακουστικό, (εντός εισαγωγικών), και ανταποκρίθηκες.

Ένα είναι το μήνυμα-σύνθημα: πρέπει να οργανώσει ο κάθε τόπος, όταν έχει δίπλα του έναν επίγειο Παράδεισο, δικές του μονά... ομάδες περιφρούρησης κι ομάδες κρούσης. Κρούσης κατά της πυρκαγιάς.

Δεν θα βοηθήσει καμία υπηρεσία. Εγώ τις αισθάνομαι χειροπόδαρα δεμένες και φιμωμένες, για να μην κάνουνε αυτό που πρέπει να κάνουνε. Δεν μπορούν να εκτελέσουν, κι αυτοί που πάνε να το εκτελέσουν, πέφτουν στο καθήκον, γιατί είναι μόνοι τους.

Και είδαμε πολλούς που θυσιάστηκαν. Αλλά είναι κρίμα, γιατί θυσιάζονται χωρίς να έχει αποτέλεσμα. Και αυτοί σκοτώνονται και ο Παράδεισός μας καίγεται.

Επομένως μήνυμα-σύνθημα: βγείτε, προστατέψτε, τα Δάση! Είναι οι κύριοι Διασφαλιστές της Ζωής, οι κύριοι Διασφαλιστές του καλού του Περιβάλλοντος, της υγιούς και ποιοτικής Ζωής στον πλανήτη, της Υγείας.

Αγαπήστε τα Δάση, είναι Ιερά!

- Ι.Π.: Σ’ευχαριστώ πάρα πολύ και για’μένα

- Χ.Μ.: Και ’γω Ιωσήφ.

- Ι.Π.: και για λογαριασμό όλων όσων τ’ακούσουνε.

- Χ.Μ.: Ιωσήφ πολύ σ’ευχαριστώ. Και να βρει έτσι, ανταπόκριση.

- Ι.Π.: Να’σαι καλά.

- Χ.Μ.: Ευχαριστώ.    

 ^*   Η κ. Χαρίκλεια Μητρούδη, είναι ευαισθητοποιημένη πολίτης, Τεχνολόγος Γεωτεχνολογίας και Περιβάλλοντος, μέλος του ΙΗΑ (International Hellenic Association) -Πτολεμαΐδα.  

^** Ο κ. Ιωσήφ Παπαδόπουλος, είναι ελεύθερα σκεπτόμενος δημοσιογράφος, διαχειριστής του ομώνυμου καναλιού στο youtube -Κορωπί.