Για την ιχνηλάτηση του coronomoney

Σύγχυση ευρυτάτων διαστάσεων έχει προκαλέσει η πανδημία κορωνοϊού. Το παγκοσμίως μέγα πρόβλημα δημόσιας υγείας, συνυπάρχει με διάχυτες αμφιβολίες, έντονες διαφωνίες και οξείες αντιπαραθέσεις. Δύσκολα πιστεύει κανείς ο,τιδήποτε.

Δεν είναι μάλλον και τόσο γνωστό, ότι -πρώτα απ' όλα- ο κορωνοϊός έχει αιφνιδιάσει την Επιστήμη.

Ο χρόνος επώασης, εκτιμάται πιά σε 2 έως 14 ημέρες, αλλά θεωρείται πιθανόν να είναι από 0 έως 27 ημέρες. Μεγάλη διαφορά σε σχέση με το 1 έως 3 ημέρες για την κοινή γρίπη.

Η γρίπη, περαιτέρω, μεταδίδεται μόνον από ασθενείς με συμπτώματα, ενώ ο κορωνοϊός μεταδίδεται και από ασυμπτωτικούς φορείς. Από ανύποπτους φορείς, σε ανύποπτους δέκτες, δηλαδή.

Παρά ταύτα τα πρωτάκουστα χαρακτηριστικά του κορωνοϊού, η Επιδημιολογία επιμένει σε μοντέλα εκθετικών συναρτήσεων. Ψάχνει για το συντελεστή, αντί να ξανασκεφθεί τη συνάρτηση. Στην καλύτερη περίπτωση, ψάχνεται εμπειρικά. Στην πραγματικότητα, είναι κάπως εγκλωβισμένη στο γνωστό και το οικείο.

Στο ίδιο πνεύμα σύγχυσης και προκατάληψης, η Επιστήμη φθάνει να χλευάζει τη λεγόμενη "θεωρία της αγέλης". Χλευάζει, τουτέστιν, τη δοκιμασμένη πανάρχαια εμπειρική μέθοδο ανάσχεσης ασθενειών, μέσω του θάρρους και της κράσης των πιό δυναμικών μελών της κοινωνίας.

Και την χλευάζει, χωρίς έστω επιστημονικές αποδείξεις. Γιατί, λέει, η πανάρχαια εμπειρική μέθοδος οφείλει να φέρει όχι αποτελέσματα, αλλά επιστημονικές αποδεικτικές θεωρίες -τί να πει κανείς;

Αυτή η αμηχανία της Επιστήμης, ευλόγως, έχει επηρεάσει άσχημα και τις διάφορες πολιτικές αποφάσεις. Προκειμένου περί λήψης αποφάσεων επιβολής μέτρων καραντίνας, λόγου χάριν, θα ζητούσε κανείς αξιόπιστες επιστημονικές προβλέψεις.

Αφ' ενός, θα ζητούσε βάσιμες προβλέψεις για το λεγόμενο "μηδενικό σενάριο". Πόσα θύματα θα έχουμε, δηλαδή, αν δεν πάρουμε κανένα μέτρο. Η τρέχουσα απάντηση της Επιστήμης, αν δεν μου διαφεύγει κάτι, είναι κάτι σαν "ουουου, πολλά!". Και ουδείς[;] ορθολογιστής ενοχλείται.

Αφ' ετέρου, θα ζητούσε κανείς βάσιμες επιστημονικές προβλέψεις και για το κόστος της καραντίνας στη δημόσια υγεία. Ερωτώ: Ξέρουμε, άραγε, τί κόστος θα έχει η καραντίνα σε ανθρώπινες ζωές; Τονίζω: η καραντίνα.

Φαίνεται δηλαδή, ότι κάποιοι έχουν εστιάσει την προσοχή τους στις οικονομικές συνέπειες. Επικαλούμενοι προφανείς λόγους δημόσιας υγείας, βάζουν στην πάντα τις τεράστιες οικονομικές ζημιές. Σαν να μην υπάρχουν -μη! προφανείς αλλά! σοβαροί- λόγοι δημόσιας υγείας κι απ' την άλλη μεριά.

Κάπως έτσι, μάλλον δεν τους έχει απασχολήσει η λογική ερώτηση: στόχος της καραντίνας είναι να ελαχιστοποιηθούν οι θάνατοι ή οι θάνατοι από κορωνοϊό; Δεν αντιλαμβάνονται, όπως φαίνεται, ότι σοβαροί! λόγοι δημόσιας υγείας υπάρχουν κ-α-ι κατά της καραντίνας.

Και εμφανώς θα ήταν ματαιοπονία να τους ζητηθούν σοβαρές επιστημονικές εκτιμήσεις για απώτερες συνέπειες της καραντίνας στη δημόσια υγεία. Θανατηφόρες, αλλά δευτερογενείς.

Κι όσο για επιλογές μεσότητας, δηλαδή ανάμεσα στις ως άνω δύο ακραίες επιλογές (καραντίνα ή τίποτα), ας μην το ψάχνουμε.

Συμπέρασμα: έχουμε Επιστήμη, όπως και ειδικούς, που δεν αντέχουν σε επιστημονική κριτική. Ψέματα;

Στοιχειώδες πάντως του ορθολογισμού, ήδη στον Όμηρο, είναι το "μερμηρίζειν". Η εξέταση εναλλακτικών λύσεων. Η διεξοδική σκέψη, δηλαδή, για το τί είναι λογικό να συμβεί στις διάφορες περιπτώσεις επιλογών.

Αλλά και στον περίφημο "Επιτάφιο" του Περικλή, το γνωστό "αμαθία μεν θράσος, λογισμός δε όκνον φέρει", αναφερόμενο σε καταστάσεις εν όψει αποφάσεων, αποκαλύπτει πολλά.

Η αμάθεια, λοιπόν, φέρνει θράσος. Και ο λογισμός, η περίσκεψη δηλαδή, φέρνει οκνηρία. Τεμπελιά. Υπό αυτό το πνεύμα, για τους πολλούς, η περίσκεψη για τις αποφάσεις περί κορωνοϊού, αποκλείεται "δικαιολογημένα". Είναι τεμπελιά, χρειαζόμαστε -λέει- μέτρα.

Μόνον που ο Περικλής, είχε προφέρει και κάτι που αλλάζει τελείως το κατά τους προχειρολόγους νόημα: "στους άλλους". Οι άλλοι, όχι εμείς, θρασύνονται και οκνεύονται!

Σε ελεύθερη απόδοση, το πλήρες νόημα: σε αντίθεση με τους άλλους, εμείς έχουμε και τη γνώση και την τόλμη, ώστε να σκεφθούμε καλά τις αποφάσεις μας, και να τις επιχειρήσουμε, γνωρίζοντας πλήρως τους κινδύνους.

Ούτως εχόντων των πραγμάτων, η αναμέτρησή μας με αναπόδραστες αλήθειες, που έχουν προ χιλιετιών διατυπωθεί ανεξίτηλα, είναι απογοητευτική. Μόνο που, αν -αν!- στέκει επί της ουσίας η όλη ένσταση, κάποιες καταφανείς παραβιάσεις θεμελιωδών συνταγματικών δικαιωμάτων, είναι νομικά και πολιτικά έκθετες.

Στην περίπτωση της θρησκευτικής ελευθερίας, μάλιστα, αναρωτιέται κανείς πώς θα μπορούσε η προσέλευση στην Ανάσταση να θεωρηθεί ότι "προσβάλλει τη δημόσια τάξη ή τα χρηστά ήθη" (άρθρο 13 του Συντάγματος).

Στο ίδιο άρθρο, άλλη "επιφύλαξη" (κατά το άρθρο 25 του Συντάγματος) για τον με νόμο περιορισμό της θρησκευτικής ελευθερίας, δεν βρήκα.

Οι ειδικοί συνταγματολόγοι, όμως, τί λένε;

Συμπέρασμα: έχουν πια ξεχασθεί τα στοιχειώδη του ορθολογισμού. Μαζί, ίσως, και τα στοιχειώδη της συνταγματικής νομιμότητας.

Η ώρα του ψυχρού απολογισμού, όμως, πλησιάζει. Μαζί, και των συγκρίσεων. Και δεν είναι εύκολο να εκτραπεί σε δημαγωγία, ακόμη κι αν κάποια -κατ' ευχήν!- ανακάλυψη φαρμάκου κερδίσει προς στιγμήν το ενδιαφέρον.

Για εκείνη την ώρα του ψύχραιμου απολογισμού, λοιπόν, νομίζω ότι αξίζει να σχεδιάσουμε κάτι πιό τετριμμένο αλλά σημαντικό: να ιχνηλατίσουμε το [κορωνο]χρήμα. Αγγλιστί: "Follow the money".

Εν ολίγοις: υπάρχουν τα στοιχεία για να κάνουμε μία εξόχως αποκαλυπτική -πιστεύω- έρευνα ως προς τις δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης όσων απεβίωσαν, για οποιονδήποτε λόγο, κατά τη διάρκεια της πανδημίας κορωνοϊού.

Να δούμε, λοιπόν, τί στοιχεία έχουμε ως προς τις συνολικές για κάθε ένα άτομο δαπάνες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης: [1] για το διάστημα νοσηλείας ως κρούσμα κορωνοϊού, [2] για το προηγούμενο έτος, και [3] εί δυνατόν, και για την τελευταία πενταετία.

Οι αριθμοί για τις δαπάνες, πιστεύω ότι θα αποκαλύψουν πολλά. Το ακροκλώστειο: πόσοι ετοιμοθάνατοι πέθαναν -ή ενδεχομένως "πέθαναν"- από κορωνοϊό.

Μοιάζει ενδεχομένως αναλγησία. Κάπως έτσι, όμως, θα έχουμε όχι μόνον μία κάποια επαρκή εικόνα πραγματικών θανάτων λόγω κορωνοϊού, αλλά και αποκαλυπτικά στοιχεία για τα ανθρώπινα θύματα της καραντίνας...

Μήπως την επόμενη φορά ξέρουμε τι κάνουμε.

20 Απριλίου 2020

Κώστας Τζαναβάρας