Το βορειοκορεατικό και ο homo adiaforus

Ο σοφός κινέζικος λαός, έχει κάνει παροιμία την εξής απλή ερώτηση ειλικρινούς ενδιαφέροντος: «πώς μπορεί η κότα να καταλάβει, πώς σκέπτεται η πάπια;»

Αν κάποιος, λοιπόν, ενδιαφέρεται να καταλάβει πώς φθάσαμε στην ενέργεια του Προέδρου Trump να διακόψει ξαφνικά τις συνομιλίες του με τον Βορειοκορεάτη Κιμ Τζονγκ-ουν στο Ανόϊ του Βιετνάμ, χρειάζεται να προσέξει αυτό το κρίσιμο σημείο: την ασυμβατότητα τρόπων σκέψεως. Και μάλιστα σε δύο μέτωπα.

Το πρώτο μέτωπο, το βασικό, είναι μεταξύ Αμερικής και Βόρειας Κορέας. Και πάει καλά. Τα πράγματα μπλέκονται, από το άλλο μέτωπο, μεταξύ Trump και homo adiaforus [σε μπασταρδεμένα Λατινικά ο εύγλωττος αυτοσχέδιος όρος].

Αν τα πάρουμε και τα δύο μέτωπα μαζί, όμως, και από την αρχή της θητείας Trump, μπορούμε να καταλάβουμε καλύτερα και τα γεγονότα και τα επερχόμενα. Αρκεί να μη χαθούμε σε λεπτομέρειες και ψευδαισθήσεις.

Μπελάς, ναι. Πώς, όμως, μπορεί να καταλάβει κανείς τα τωρινά, όταν δεν έχει καταλάβει επαρκώς τα προηγούμενα;

1.      Διαβάθμιση

Ο Πρόεδρος Obama, το Νοέμβρη του ’16, ρωτήθηκε, από τον τότε νεοεκλεγμένο διάδοχό του, ποιό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα στο εξωτερικό. Ο Πρόεδρος Trump, έχει επανειλημμένως αναφέρει δημοσίως, χωρίς να διαψευσθεί ποτέ, την χαρακτηριστική απάντηση: “By far, North Korea” (μακράν, η Βόρεια Κορέα).

2.      Ανατίναξη

Σχεδόν ένα χρόνο αργότερα, το Σεπτέμβρη του ’17, κι ενώ η Βόρεια Κορέα προκαλούσε με εκτοξεύσεις πυραύλων, ο Πρόεδρος Trump διετύπωνε βαριά απειλή πολέμου κατά της Βόρειας Κορέας. Και από το βήμα –μάλιστα– της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ.

Άλλοι έβλεπαν παγκόσμια σύρραξη. Και άλλοι έβλεπαν απλώς «εκσκαφές με εκρηκτικά» στο Δρόμο της Ειρήνης. Και «Σε αγγλόφωνη επαναστατική φρασεολογία: make business, not war.»

Για περισσότερα: «Η λεωφόρος Trump για την παγκόσμια συγκατάβαση» (25.9.17 –Φ.τ.Κ. φ.1566/19.10.17).

3.      Ενατένιση

Λίγο αργότερα, διατυπωνόταν και το ερώτημα: «Γιατί όχι και η Βόρεια Κορέα στον “δρόμο” της Κίνας;»

Για περισσότερα: «Τί συμβαίνει με την Β.Κορέα;» (1.10.17 –Φ.τ.Κ. φ.1568/2.11.17).

4.      Φιλοσοφία

Δύο μήνες μετά, ο Πρόεδρος Trump μιλούσε στην Εθνοσυνέλευση της Νότιας Κορέας στη Σεούλ. Έκανε ανατριχιαστική ανασκόπηση του χρονίζοντος ζητήματος, αλλά και έδειχνε βαθυστόχαστη αντίληψη του τρόπου σκέψεως της άλλης πλευράς: «Όσο πιο επιτυχημένη γίνεται η Νότια Κορέα, τόσο πιό επιτυχημένα κακοπιστώνετε (discredit) την σκοτεινή φαντασία στην καρδιά του καθεστώτος της Βόρειας Κορέας».

Στην ίδια περιοδεία, εξασφάλιζε την πλήρη σύμπλευση της Κίνας. Η βαθιά συναντίληψη μεταξύ των Προέδρων των δύο ισχυροτέρων κρατών του κόσμου, γινόταν χειροπιαστή πραγματικότητα.

Για περισσότερα: Η περιοδεία που άλλαξε τον πλανήτη (12.11.17 –Φ.τ.Κ. φ.1571/23.11.17).

5.      Προειδοποίηση

Στο ίδιο διορατικό[;] άρθρο, είχε επισημανθεί: «Παρόλα αυτά, όμως, δύσκολα θα βρισκόταν κάποιος που να μπορεί να τον βοηθήσει να τα βγάλει πέρα με το πολιτικό κατεστημένο, τον τύπο-ρύπο και τις μεθοδευμένες υστερικές αντιδράσεις στην πατρίδα του».

6.      Προώθηση

Πάντως, κατά το γνωστό «έξω πάμε καλά», τα πράγματα μπήκαν σε καλό δρόμο. Η πρωτάκουστη απειλή πολέμου, σε συνδυασμό με τη βαθυστόχαστη πολιτική πράξη, είχε χειροπιαστά αποτελέσματα: η Βόρεια Κορέα λογικεύτηκε.

Επέστρεψε αιχμαλώτους, σταμάτησε έρευνες και δοκιμές, κάθισε φρόνιμα-φρόνιμα στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Κι ενώ συνεχίζει να υφίσταται τις πιο σκληρές κυρώσεις.

Και υπάρχει κάτι εξόχως σημαντικό, που δεν έχει κερδίσει την προσοχή πολλών: Trump και Κιμ, μοιράζονται πλέον το ίδιο όραμα για την Βόρεια Κορέα.

7.      Ανατροπή

Όλοι, λοιπόν, περίμεναν συμφωνία στο Ανόϊ. Εκτός, φυσικά, από όσους είχαν προσέξει ότι ο Πρόεδρος Trump είχε προϊδεάσει σαφέστατα, και από το πιο επίσημο βήμα.

Τουτέστιν: Στην πρόσφατη ομιλία του στο Κογκρέσο (“State of the Union”), είχε πει: “It just doesn’t work that way!” (σε ελεύθερη απόδοση: δεν δουλεύει έτσι το πράγμα).

Αναφερόμενος επί λέξει σε “ridiculous partisan investigations” (γελοίες κομματικές έρευνες), εξηγούσε –το λέω με δικά μου λόγια– ότι δεν γίνεται να βγάζει το φίδι από την τρύπα, την ώρα που τον στοχοποιούν τυφλά. Και, το διήμερο που ήταν στο Βιετνάμ, όπως αναμενόταν, πρώτο θέμα στη χώρα του ήταν μία τέτοια «έρευνα».

8.      Παράλειψη

Εκτός των άλλων, δεν πήρε το αυτί κανενός κάποια αντίδραση από την πλευρά του ως άνω “by far”. Μία σκέτη υπόμνηση της σοβαρότητας του θέματος, θα έβαζε πολλούς “nevertrumpers” στη θέση που αρμόζει.

Πόσο μάλλον, που ο περί ου –αυτοβούλως και δημοσίως– έχει αναγνωρίσει ως μεγαλύτερο λάθος της θητείας του ότι δεν μπόρεσε να κάνει κάτι απέναντι στην πόλωση (polarization) και την ευτέλεια (meanness). Σωστά;

9.      Συμπτώσεις

Αν έχει κάποια σημασία, την Κυριακή 24.2, πριν από τη συνάντηση του Ανόϊ, οι τακτικοί διαδικτυακοί φίλοι του υπογράφοντος, διάβαζαν μεταξύ άλλων και τα εξής:

«Η ερώτηση είναι σκληρή: τι εύχεται ο Ευρωπαίος; Αν εύχεται να πάνε όλα καλά, και πάνε, θα πανηγυρίζει στις 28 τρέχοντος; Αν εύχεται να στραβώσει το πράγμα, είναι έτοιμος για ένα ακόμη καπρίτσιο του πλανητάρχη;»

Για περισσότερα: Μέχρι πού θα φθάσει ο λήθαργος της Ευρώπης; (24.2.19 –Φ.τ.Κ. φ.1635/28.2.19).

Καλοπροαίρετα, μάλιστα, έγινε το σχόλιο: «πρόεδρε κάνε το καλό, και ρίχτο στο γιαλό». Παραταύτα, φευ!, στράβωσε το πράγμα την Πέμπτη, την ίδια ακριβώς ώρα που τυπωνόταν η ΦΩΝΗ ΤΗΣ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ, στο τυπογραφείο της εταιρείας «ΚΑΤΑΓΡΑΜΜΑ»…..

10.  Διερεύνηση

Επιστρέφοντας στην ουσία, ας σκεφθούμε το εξής απλό: τι συνέχεια θα είχε μία απλώς καλή συμφωνία; Θα έβλεπε κανείς το ποτήρι μισογεμάτο; Ή μήπως όλοι θα ασχολούνταν με τις παραχωρήσεις;

«Ούτε λόγος», η απάντηση. Όλοι θα ξεχνούσαν ότι η άλλη πλευρά έχει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων πυρηνικά όπλα. Αυτό, μάλιστα, δείχνει να το έχουν ξεχάσει αμέσως ενδιαφερόμενοι. Ο Πρωθυπουργός της Ιαπωνίας Άμπε, ο Πρόεδρος της Νότιας Κορέας Μουν, λόγου χάριν, συμπαραστάθηκαν; Εμπράκτως;

Στο τέλος, αναπόφευκτα, η συμφωνία θα ναυαγούσε. Είναι βέβαιο. Όχι;

11.  Συμπέρασμα

Περιέργως, όλα αυτά, ελάχιστους οδηγούν στο συμπέρασμα ότι όλο και κάτι σκαμπάζει από διαπραγματεύσεις ο πλανητάρχης, ότι όλο και κάποιο δίκιο έχει. Εξ ου και οι διάφορες κριτικές του καναπέ.

Αποδεικνύεται ότι, όταν ο Trump έλεγε «δεν δουλεύει έτσι το πράγμα», εννοούσε δεν δουλεύει, όχι «δεν το κάνω». Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, προκύπτει το μήνυμα αναπόδραστο: το τσάμπα πέθανε. Το υπαγορεύει η δυναμική των περιστάσεων, και κανείς άλλος. Μαζί, και η δύουσα δυναμική των χρηματιστηριακών δεικτών.

12.  Επιμύθιον

Ο homo adiaforus, όμως, όλα αυτά τα ακούει βερεσέ. Ενδιαφέρεται αποκλειστικά για το συμφεροντάκι του. Ούτε καν για το συμφέρον του. Ποιά Ειρήνη; Ψέματα;

Στο ίδιο πνεύμα, η τρέχουσα πολιτική, προσχωρεί πλέον σε γνωστό παλιό απόφθεγμα, ολίγον τροποποιημένο: στου κουφού την πόρτα, πάρτην πόρτα και φύγε.

Σε τι να ελπίζουμε; Μια ίσως καλή ιδέα, είναι να ανακαλυφθεί αρμοδίως ότι και άλλες «πάπιες» έχουν «σκοτεινή φαντασία»…  

Κόρινθος 10 Μαρτίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας

Μήπως αυτό με το σεξισμό να το ξανασκεφθούμε;

Ο σεξισμός, είναι μία «καραμέλα», από τις πολλές που πιπιλίζονται αρειμανίως στη Δύση, και ιδίως στην Αμερική. Και φαίνεται αθώα, αλλά είναι επικίνδυνη. Στη χώρα μας, για την ώρα, δεν υπάρχει σαν μείζον ζήτημα, παρά μόνον για χαρακτηρισμούς συμπεριφορών στο εξωτερικό. Ακόμη και η ποινικοποίηση της σεξουαλικής παρενόχλησης σε χώρους εργασίας, με το Νόμο 3896/2010, πέρασε μάλλον απαρατήρητη.

Αυτή η διαφορά φάσεως, όμως, μας δίνει την ευκαιρία να σκεφθούμε κάπως ψύχραιμα το ζήτημα. Και προσφέρεται για ευρύτερους προβληματισμούς και συλλογισμούς σχετικά με την εθνική μας φυσιογνωμία.

Ας συσχετίσουμε και την κατάληξη του Μακεδονικού: ο πλανήτης πανηγυρίζει για μία συμφωνία που όχι μόνον έχει αντίθετη τη συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού, αλλά και την κατασυκοφαντεί και την εμπαίζει.

Δεν είναι λίγοι, πάντως, αυτοί που θεωρούν το πρόβλημα σεξισμός συζητημένο και ληγμένο. Παρότι, οι περισσότεροι στην Ελλάδα, ούτε καν ξέρουμε καλά-καλά περί τίνος πρόκειται ακριβώς. Τους φθάνει η ταμπέλα η βολική.

Προτείνω, όθεν, να το πάρουμε από την αρχή.

Τα βασικά

Σεξισμός, λοιπόν, ορίζεται μία προκατάληψη ή διάκριση σχετικά με το φύλο ενός ατόμου. Συνδέεται άμεσα –γράφει η γνωστή Βικιπαίδεια– με τα στερεότυπα και τους ρόλους των φύλων, και μιλάει για την πεποίθηση ότι το ένα φύλο είναι ανώτερο από το άλλο. Ο ακραίος σεξισμός μπορεί να υποθάλπει την γονική αποξένωση, την σεξουαλική παρενόχληση, το βιασμό και άλλες μορφές βίας.

Αβίαστα παρατηρεί κανείς τη σύγχυση ως προς τον όρο διάκριση. Δεν γίνεται δηλαδή καμία προσπάθεια να ξεχωρισθούν τα οφθαλμοφανή, από τα στερεότυπα που πράγματι είναι αδικαιολόγητα και τεχνητά. Και αυτή η παράλειψη, δεν είναι καθόλου αθώα.

Επιτηδείως, εισάγεται και συντηρείται σύγχυση μεταξύ φυσιολογικού και προβληματικού. Έτσι εξασφαλίζεται η σύμπραξη καλοπροαίρετων. Είναι χαρακτηριστική η κατάληξη σε κάποιες υπερβολές, του γνωστού κινήματος στο διαδίκτυο #metoo.

Υπερβολές

Μέχρις ενός ορίου, το κίνημα πράγματι αντιδρά σε βαρβαρότητες, υπερασπίζοντας αδικημένες. Όταν συνυπογράφουν δημοσίως το #metoo, τουτέστιν: «εγώ επίσης», δεν είναι λίγες αυτές που βρίσκουν δίκιο σε οδυνηρές περιπέτειες, μέχρι και βιασμό.

Ο πιο διάσημος καταδικασθείς του κινήματος, κάποιος παραγωγός ταινιών του Hollywood, συνήθιζε να οδηγεί εκβιαστικά, τις επίδοξες πρωταγωνίστριες ταινιών που χρηματοδοτούσε, στο κρεβάτι του. Κρεβάτι στο οποίο, αλλιώς, δεν θα πήγαινε μαζί του καμία, ακόμη και για one night stand (σε ελεύθερη απόδοση: μιάς νύχτας γνωριμία).

Μέχρι εδώ καλά. Αλλά να και η υπερβολή: Δικαστής, οικογενειάρχης, υποψήφιος για το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, κατηγορήθηκε ότι, πριν από 35 χρόνια, σε ένα νεανικό πάρτυ, προσπάθησε δυναμικά να κάνει σεξ με την –τότε νεαρή– καταγγέλλουσα. Χωρίς αποδείξεις, χωρίς μάρτυρες. Μόνον αναμνήσεις, κι αυτές θολές. Και χωρίς να καταγγέλλεται καν τελική επιμονή.

Τα ερωτήματα προβάλλουν έντονα. Τι θα ήταν απόδειξη αθωότητας; Πώς ξεχωρίζει κανείς την ταραχή του ενόχου από τη δίκαια αγανάκτηση του αθώου; Ποιός έχει το «βάρος της αποδείξεως»: ο κατηγορούμενος ή η καταγγέλλουσα; Τι είναι, εν τέλει, φυσιολογικό να συμβαίνει σε πάρτυ ανάμεσα σε αγόρια και κορίτσια;

Ανήκουστα

Στο ίδιο πνεύμα ισοπέδωσης, είναι και η ανήκουστη προοπτική στη Γαλλία: αντί για όνομα πατέρα και μητέρα, θα αναγράφεται –λέει– επισήμως «γονέας 1» και «γονέας 2».

Αναρωτιέται κανείς, πρώτα απ’όλα, σχετικά με την προβαλλόμενη σκοπιμότητα. Ερώτηση: Με αυτόν τον τρόπο, άραγε, προωθείται κάποια καταπολέμηση ρατσισμού κατά ομόφυλων ζευγαριών;

Εκτός των άλλων, όμως, αφού συνέλθουμε κι από το σοκ, αξίζει να αναρωτηθούμε: πώς δεν σκέφθηκαν να βάλουν «κηδεμόνας 1» και «κηδεμόνας 2»; Με τη λογική να μην μπαίνει καθόλου η Πολιτεία στα προσωπικά μας. Σωστά;

Η ωμή απάντηση, τίθεται υπό την κρίση του σφαιρικά σκεπτόμενου αναγνώστη: δεν θα προσβαλλόταν έτσι η οικογένεια. Δεν θα έβγαινε εκείνος ο φθόνος για τις φυσικές μανάδες και τους φυσικούς πατεράδες. Για την όμορφη φυσική οικογένεια.

Άποψη

Κάπως έτσι, με φθονερούς ανεγκέφαλους σε περίοπτες θέσεις δηλαδή, χάνονται τα αυτονόητα. Ας μην κάνουμε, όμως, το ίδιο λάθος. Ας μην καίμε κι εμείς, τα χλωρά μαζί με τα ξερά. Ιδού, για τους καλοπροαίρετους, η θετική πρόκληση.

Η σημερινή κοινωνία, αν το δούμε κι αυτό σφαιρικά, έχει καταφανώς αποτύχει σε αυτό που οι Don & Jeanne Elium (“Raising a son”) αναφέρουν ως το κύριο πρόβλημα κάθε κοινωνίας: πώς θα κάνει άνδρες τα αγόρια της.

Οι πρωτόγονες κοινωνίες, αναφέρουν, είχαν ήδη καθιερώσει τρόπους αναγνώρισης του χρόνου κατά τον οποίο το αγόρι εισέρχεται στην εφηβεία. Η εξωτερική ένδειξη, πριν καθιερωθούν τα παντοειδή πειθαρχικά συστήματα, ήταν καταφανής : το αγόρι γινόταν ξαφνικά απείθαρχο.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι αυτό οφείλεται στην απότομη αύξηση της εκκρινόμενης τεστοστερόνης. Επομένως, θα έπρεπε να προσέχουμε πότε ακριβώς χρειάζεται να αλλάξουμε αμέσως παιδαγωγική στάση απέναντι στον έφηβο πλέον.

Για την επιτυχή αντιμετώπιση των σχετικών προβλημάτων, πιστεύω, αρκεί απλώς να είναι κανείς προϊδεασμένος για την ξαφνική ποιοτική αλλαγή. Ταυτόχρονα, ας έχει υπ’ όψιν του κι αυτό που τελείως απλά υποδεικνύει η λαϊκή σοφία μας: «άλλος κανείς δεν έκανε, μόνο η Μαρία το Γιάννη»!

Ερωτήσεις

Αφού, λοιπόν, κατοχυρώσαμε το δικαίωμα των 15χρονων να αλλάζουν φύλο, μήπως να σκεφθούμε λίγο περισσότερο πώς καταλήγουν τόσα πολλά αγόρια μας να ΘΕΛΟΥΝ να αλλάξουν φύλο; Μήπως να λύσουμε στη ρίζα του το πρόβλημα, και να αφήσουμε τα πασαλείμματα; Μήπως, δηλαδή, να γίνουμε και λίγο σκαπανείς;

Μήπως, παρακάτω, να απεγκλωβισθούμε από το τεχνητό δίλλημα «ισότητα ή ανισότητα;» Μήπως, πιο πέρα, να δούμε απλά σε τι είμαστε ίσοι, και σε τι ούτε καν θα έπρεπε να θέλουμε να είμαστε ίσοι;

Πιο κάτω και τέλος: μήπως, άνοιξη που ‘ρχεται, να ξανασκεφθούμε ό,τι ομορφότερο υπήρξε σε αυτό το μάταιο κόσμο; Την αρμονία.

Κόρινθος 3 Μαρτίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας

Άλλο άρθρο: “Let’s rethink sex”