ReMeddling: Idiocy

Dear Donald,

Ένας φωστήρας επιστήμονας, λέγει διδακτικόν ανέκδοτον, παρουσίαζε σε όμοιό του το καινούργιο επίτευγμα των ερευνητικών του κοπώσεων. Βάζει, λοιπόν, πάνω στο τραπέζι ένα βάτραχο. Χτυπάει παλαμάκια ο ερευνητής, πηδάει ο δυστυχής βάτραχος.

Του κόβει το ένα πόδι, και επανάληψη πειράματος: ξαναχτυπάει, ξαναπηδάει. Του κόβει δεύτερο. Ξαναχτυπάει, ξαναπηδάει. Τρίτο, ξαναχτυπάει, ξαναπηδάει.

Του κόβει, που λες, και το τέταρτο. Ξαναχτυπάει, τίποτα. Ξαναχτυπάει, τίποτα.

Και, πανευτυχής, αναγγέλλει το συνταρακτικό εύρημα: «Όταν κόψεις και τα τέσσερα πόδια του βάτραχου, κουφαίνεται».

Γελάς;

Ούτε λίγο, ούτε πολύ, υποστηρίζω ότι ακριβώς αυτό είναι το πρόβλημά σου με τους Dems. Τουτέστιν, έχεις να βρεις τρόπο να τους εξηγήσεις κάτι σαν: ακούει, ο δυστυχής, αλλά δεν μπορεί να πηδήξει χωρίς πόδια.

Ο φωστήρας επιστήμονας, θα σου πει πρώτα «άποψή σου». Και, πριν συνέλθεις από το σοκ, θα συνεχίσει θρασύτατα: «απόδειξέ το!» –αντ’ αυτού.

Και θα απαιτήσει να βρεις κάτι που να αποδεικνύει –επιστημονικώς!– ότι ο βάτραχος ακούει. Λόγου χάριν, θα πρέπει να τον κάνεις να κουνήσει τα μάτια του τρομαγμένος. Ή να τον εκγυμνάσεις να κάνει «κουάξ». Πρόσεξε: κάθε φορά που του χτυπάς παλαμάκια.

Αλλιώς, δεν έχεις απορρίψει –επιστημονικώς!– τον αστήρικτο ισχυρισμό του. Ότι ο βάτραχος κουφάθηκε που του ‘κοψες τα πόδια –θυμίζω.

Έμπνευση

Μια παλιά ήττα της Επιστήμης, από την ανθρώπινη φαντασία, είναι το θέμα με τα διαστημόπλοια. Υπήρξε μαθηματική απόδειξη ότι είναι αδύνατον να κατασκευασθεί βλήμα που να ξεφύγει από το πεδίο βαρύτητας της γης.

Μέχρι που, οι Ρώσοι, βρήκαν λύση έξω από τα όρια (out of the box solution). Έφτιαξαν, ως γνωστόν, τον διπλό θάλαμο καυσίμων. Ήγουν: η επιστημονική απόδειξη «λογάριαζε χωρίς τον ξενοδόχο».

Παρεμπιπτόντως,

όλα αυτά πάρ’ τα σοβαρά, όταν τους αντιμιλάς για την περιβόητη κλιματική αλλαγή. Δεν σε καταλαβαίνουν, ακόμη και όσοι θα ήθελαν.

Δεν τους είναι και τόσο εύκολο, εξηγώ, να καταλάβουν τα στοιχειώδη. Ότι π.χ. οι πλημμύρες εξηγούνται από τις ανθρωπογενείς μεταβολές στις λεκάνες απορροής, οι φωτιές από την έλλειψη φροντίδας (π.χ. Καλιφόρνια) για τα δάση. Ότι και οι βροχές 50-ετίας –βλέπε Βενετία– είναι μέσα στο πρόγραμμα.

Αν οι καταστροφές δεν εξηγούνται απλά, 2^ο έτος πολυτεχνείου δηλαδή, ας μας πουν και τα διδακτορικά παραμυθάκια τους. Σωστά;

Κλαις;

Καταλαβαίνεις ότι φύγαμε από το ανέκδοτο και περάσαμε στην πραγματικότητα. Έτσι, δυστυχώς, είναι σήμερα η Επιστήμη. Άσε που, ο ερευνητής μας και οι κολλητοί του, θα κοιτάξουν να κόψουν και τα δικά σου «πόδια», μην τυχόν και μιλήσεις παραέξω.

Αυτό είναι, φρονώ, και το μεγαλύτερό σου πρόβλημα: οι αντιδράσεις τους, όταν καταλάβουν πόσες και πόσες αρλούμπες έχουν αραδιάσει. Δεν υπάρχει τίποτα πιο επικίνδυνο, από έναν φωστήρα που αντιλαμβάνεται ότι τον έβγαλες βλάκα.

Κι όσο πιο πολύ δίκιο έχεις, τόσο το χειρότερο για εσένα. Όπως στο γράφω. Σκέψου, π.χ., πόσο έχουν αποδεχθεί τη νίκη σου. Μυθοπλασίες χωρίς τέλος.

Πάρ’ το και σε φρέσκο απόφθεγμά μου: «Καλύτερα να μην ξέρεις ότι ο άλλος οπλοφορεί, παρά να μην ξέρεις ότι είναι ηλίθιος».

Ενσυναίσθηση

Στις μέρες μας, συνεχίζω, είναι όλο και πιο δύσκολο να καταλάβεις τον άλλον. Η διάχυτη αδιαφορία, σχεδόν για τα πάντα, έχει βάλει στα αζήτητα την αντίστοιχη ανθρώπινη δεξιότητα. Κι από την πολύχρονη αχρησία, έχει εκφυλισθεί. Ελάχιστοι συναισθάνονται πια.

Πιστεύω, τελικά, ότι η ηλιθιότητα είναι το πιο δύσκολο να καταλάβεις στον άλλον. Και, αντιστοίχως, το πιο δύσκολο να καταλάβει κανείς στον εαυτό του, είναι ότι φέρεται ηλίθια.

Αν μη τι άλλο, όμως, ας ξεκαθαρίσουμε τις έννοιες.

«Σχίζειν δίχα»,

λοιπόν: άλλο βλάκας, άλλο ηλίθιος.

Βλάκας, γενικά, είναι αυτός που έχει πρόβλημα στη σκέψη του. Από γενετική αδυναμία, ή από ελλιπή παιδεία ή εκπαίδευση. Τώρα πια, και από προπαγάνδα και εκφυλιστική άνοια. Φτάσαμε, όπως είχε διαβλέψει ο Orwell, να μην γίνονται αντιληπτές ακόμη και προφανείς αντιφάσεις.

Χώρια η ανθρώπινη αδυναμία στην «ενόραση του παντός ταυτοχρόνως». Πρόβλημα στη σκέψη μας, έχουμε όλοι μας. Εγγενές, δηλαδή. Μεγάλο θέμα.

Ο ηλίθιος, όμως, είναι κάτι διαφορετικό. Ηλίθιος, αποδεικνύεται –ενδεχομένως– κάποιος στη συμπεριφορά του απέναντι σε άλλον ή άλλους. Και ηλίθια συμπεριφορά, ακριβώς, είναι να κάνεις κακό στον εαυτό σου, προκειμένου να βλάψεις άλλον.

Βλάκας, χαρακτηρίζεται κανείς ατομικά. Ηλίθιος, σε σχέση με κάποιον άλλον. Σαφές;

Παράδειγμα

Φαντάσου έναν πάμπλουτο που έχει άχτι με τη φάτσα σου. Τρέχα γύρευε γιατί, να καταστρώνει σχέδιο γιατί η χώρα πρέπει να γλυτώσει από εσένα…

Ανοίγει, λοιπόν, καβγάδες με άλλους Dems, έχοντας θέσεις κοντινές στις δικές σου. Αρχίζει, συνεπώς, να δείχνει σαν υποκατάστατό σου. Χάνει το χρίσμα τους –προς θεού δεν εννοώ κανέναν– και κατεβαίνει ανεξάρτητος. Από ποιόν θα κόψει ψήφους νομίζεις;

Ένας πάμπλουτος, πάντως, έβαλε το χέρι στην τσέπη, «νίκησε» τον Bush, της ασύλληπτης δημοτικότητας, και βγήκε ο Clinton. Πιό κρεμούλα;

Αντίστιξη

Μια καλή θεωρητική μέθοδος, για το ξεκαθάρισμα εννοιών, είναι να ρίχνουμε μιά ματιά και στην αντίθετη έννοια. Τί είναι, όμως, το αντίθετο της ηλιθιότητας;

Είναι η βλακεία; Όχι. Διαφορά, και σαφή μάλιστα, έχουν –την είπαμε. Αλλά έχουν και ομοιότητα. Είναι και τα δύο προβλήματα σκέψης.

Είναι η εξυπνάδα, η ευφυΐα, το αντίθετο της ηλιθιότητας; Όχι, πάλι. Είναι, πράγματι, αντίθετα ως προς την ποιότητα της σκέψης. Αλλά δεν είναι αντίθετα ως προς τη συμπεριφορά. Κάλλιστα, ο έξυπνος μπορεί να συμπεριφερθεί σαν ηλίθιος. Περιστασιακά.

Όχι;

Αντίθετο της ηλιθιότητας, λοιπόν, βλέπω την αυτάρκεια. Η συναισθηματική αυτάρκεια, αν χρειάζεται η διευκρίνιση, ακυρώνει ακριβώς τα κίνητρα της ηλιθιότητας.

Ο ηλίθιος, κατά βάθος, θέλει να νικήσει τον άλλον με κάθε κόστος. Πρόθυμα βλάπτει τον εαυτό του, για να νικήσει αυτόν που έχει άχτι. Ή ακόμη και για να μην τον αφήσει να πετύχει γενικά. Αυτές είναι οι ενδόμυχες προτεραιότητές του, εξ ου και δεν βλέπει τίποτα το ασύμφορο, ή και αυτοκαταστροφικό, σε αυτή τη στάση του.

Ο αυτάρκης, αντιθέτως, βάζει τον πήχη για πάρτη του. Δεν έχει πρόβλημα που ο άλλος μπορεί να βάλει ψηλότερα τον δικό του πήχη. Χαίρεται τον ωραίο αγώνα, ακόμη κι αν χάσει. Διέξοδος, να βελτιωθεί. Άμιλλα.

Αλίμονο, συνεπώς, για τον αυτάρκη, αν δεν αντιλαμβάνεται τους ηλίθιους. Αφθονούν στην εποχή μας. Εποχή κρίσης, μάλιστα, όπου άλλοτε αυτάρκεις συμπεριφέρονται ως ηλίθιοι.

Όθεν,

Καλά ξεμπερδέματα.

Αλλά είδες πόσο όμορφα έκανε ο σουλτάνος τη διάκριση Κούρδων και τρομοκρατών: να κάνουμε ayrım. Δεν φθάνει, δηλαδή, να διακρίνεις. Χρειάζεται και να βάζεις ταμπέλα. Ότι κάνεις ayrım. Αυτό.

Ξεκίνησαν κι οι αγορές. Την παρεμπόδιση του Έργου της επιτροπής –τί άλλο;

Sincerely yours,

Kostas

υ.γ. Μήπως τυχόν πήρες χαμπάρι, προχθές, τί σε συμβούλευσε δημοσίως ο Clinton; Κι ούτε μονόστηλο…

17 Νοεμβρίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας