Make business, not war

“Make love, not war”, ήταν σύνθημα του πάλαι ποτέ αντιπολεμικού κινήματος των 60’s.  Ήταν, βέβαια, σύνθημα ρομαντικό. Δεν σκόπευε να πείσει κανέναν πολεμοχαρή. Συσπείρωνε –τρόπον τινά– τους ειρηνοφίλους. Και, κάπου το ’67, το τερμάτισε ο τότε κυβερνήτης Ronald Reagan: «αυτοί οι τύποι, δείχνουν να μην είναι ικανοί για τίποτα από τα δύο».

Η ενθάδε αντιπρόταση, αντιθέτως, απευθύνεται σε αυτούς που κοιτάζουν το συμφέρον τους. Υποδεικνύεται, απλώς, μία ευρύτερη αντίληψη περί συμφέροντος, όταν μερμηρίζει κανείς κάποιου είδους κήρυξη πολέμου.

Αυτή την ευρύτερη αντίληψη, εισάγει με τρόπο –ποιος άλλος;– ο Όμηρος. Ο κερδαλεόφρων Αγαμέμνωνας, προφέρει την απόλυτη ερώτηση: «αὐτὰρ ἐμοὶ τί τόδ᾿ ἦδος, ἐπεὶ πόλεμον τολύπευσα;» Σε απόδοση Καζαντζάκη: «Μα εγώ, κι αν τέλεψα τον πόλεμο, ποιάν είδα αλήθεια χάρη;»

Ήταν, θυμίζω, ο νικητής αρχιστράτηγος στην Τροία. Ο ίδιος, όμως, γυρίζοντας χωρίς πολλές-πολλές περιπέτειες στις Μυκήνες, είδε ξαφνικά ότι ήταν παρελθόν στην καρδιά της βασίλισσας Κλυταιμνήστρας. Και, ο αντίζηλος Αίγισθος, τον σκότωσε ύπουλα.

Έχει σημασία ότι ο ανδρών άναξ διερωτήθηκε, για τη σκοπιμότητα του πολέμου, μόνον «κατόπιν εορτής». Έχει σημασία και ότι τον άκουγε ο μεγάλος αντίζηλός του, ο πόδας ωκύς Αχιλλέας. Οι δυό τους, μαζί κι ο πολύμητις Οδυσσέας, κουβέντιαζαν στη «μικρή νέκυια», κάπου μεταξύ πραγματικότητας και Άδη, στην ω ραψωδία της Οδύσσειας.

Τον Αίγισθο, συμπληρώνω, τον σκότωσε αργότερα ο άξιος γιός του Αγαμέμνωνα Ορέστης. Αλλά ποιός; θα διαφωνούσε με τη στιβαρή θέση του Δημήτρη Λιαντίνη: «Ο γιός της αντροφόνας μοιχαλίδας και του αδικοσκοτωμένου κερατά, γεννήθηκε δεμένος κόμπος».

Το –εδώ!–  άχρηστο ερώτημα είναι γιατί τον «σχόλασε» η βασίλισσα.

Για περισσότερα: «Απέναντι στο Ομηρικό Ψυχογράφημα»

Το χρήσιμο –αντιθέτως–  ηθικό δίδαγμα, είναι καταφανές και αναπόδραστο: ο απολογισμός ενός πολέμου, ακόμη και για το νικητή, δεν «κλείνει» στο πεδίο των μαχών. Υπάρχουν ευρύτερες συνέπειες. Και Νέμεσις.

Κι όποιος έχει σκεφθεί επαρκώς τους συνολικούς απολογισμούς πολεμικών πρωτοβουλιών ανά την Ιστορία, μπορεί να δει λίγο ευρύτερα τις προσδοκίες του, όταν σκέπτεται να ξεκινήσει έναν πόλεμο. Σωστά;

Στα εγκόσμια.

Η πρόσφατη ασύμμετρη επίθεση στις πετρελαϊκές εγκαταστάσεις της Aramco, υπέδειξε στους σύγχρονους ωκύποδες κερδαλεόφρονες, τρία βασικά –πάντα κατά τη γνώμη μου– πράγματα.

Πρώτον, ότι δαπανήθηκαν ιλιγγιώδη ποσά για την ασφάλεια απέναντι σε επιθέσεις με αεροπλάνα και βαλλιστικούς πυραύλους, αλλά η καταστρεπτική επίθεση ήλθε με όπλα της πλάκας.

Δεύτερον, ότι οι υπεύθυνοι της καταφανούς αστοχίας των ακριβοπληρωμένων μέτρων ασφαλείας, κάνουν τα πάντα για να μην αναφερθεί πόσο επί πλέον θα στοίχιζε η προστασία απέναντι σε πυραυλάκια και drones.

Και τρίτον, ότι πλέον επικρέμαται η απειλή για ασύμμετρες επιθέσεις νέου είδους.  Όπου γης. Ιδίως, αν προσχωρήσει κανείς στην άποψη ότι η επίθεση έγινε από το επίσημο Ιράν.

Άλλο θέμα, υποστηρίζω, η τρομοκρατία και οι τρομοκράτες. Το θέμα εδώ! έγκειται στο τι να κάνουμε εμείς που υφιστάμεθα την τρομοκρατία και καταδικάζουμε τους τρομοκράτες.

Καθώς, λοιπόν, το ζητούμενο είναι η σύνεση και –κυρίως!–  τα αποτελέσματα, αξίζει  να προσέξουμε [το τονίζω: βασιζόμενοι σε όσα έχουν δημοσιευθεί] ορισμένα σημεία:

1.      Δεν έχει προσδιορισθεί το πλέον κρίσιμο: από πού εκτοξεύθηκαν τα βλήματα. Εκτέθηκαν, απλώς, σε κοινή θέα θραύσματα βλημάτων ιρανικής κατασκευής.

2.      Υποθετική ερώτηση εργασίας: αν –αν!– τα βλήματα ήταν γαλλικής κατασκευής, θα σήμαινε ότι επιτέθηκε η Γαλλία;

3.      Άλλη: αν η επίθεση έγινε πράγματι από τους Χούτι, όπως κόμπασαν, τί θα τους ανάγκαζε να εκτοξεύσουν από την Υεμένη; Δεν θα μπορούσαν να το κάνουν π.χ. από μία κοντινή στις εγκαταστάσεις όαση;

4.      Δεν φαίνεται να εξετάσθηκαν οι εναλλακτικές περιπτώσεις άλλων ηθικών αυτουργών. Όπως:

-         Συμφέροντα ακριβού πετρελαίου.

-         Ισχυροί παίκτες των χρηματιστηρίων.

-         Πολιτικοί αντίπαλοι του Προέδρου Trump.

-         Αντίπαλοι, ευρύτερα, των ειρηνευτικών προσπαθειών. Γεράκια.

-         Ανταγωνιστές της Aramco.

-         Συνδυασμοί συμφερόντων.

Σε οποιαδήποτε ως άνω εναλλακτική περίπτωση, προφανώς, δεν θα ήταν δύσκολο να εξασφαλισθούν βλήματα ιρανικής προελεύσεως.

5.      Η Aramco ετοίμαζε μεγάλη αύξηση κεφαλαίου, ενισχύοντας περαιτέρω τη δεσπόζουσα θέση της στην αγορά πετρελαίου. Εντυπωσιάζει, επίσης, και το μέγεθος της ζημιάς που επιδιώχθηκε.

6.      Ο παγκόσμιος τύπος, πρόβαλε προθύμως εκτιμήσεις παντοειδών φωστήρων για εκτίναξη τιμών του πετρελαίου, αλλά όχι και την κοινή δημόσια δέσμευση για αύξηση της προσφοράς του Προέδρου των ΗΠΑ και του Διαδόχου του Μπαχρέϊν.

7.      Ούτως εχόντων των πραγμάτων, άραγε τί λόγους μπορεί να φαντασθεί κανείς που να βεβαιώνουν ότι μία τέτοια επίθεση έγινε από πλευράς του Ιράν;

Συνεπώς, μπορούμε να σχολιάσουμε ούτω πως: αυτοί οι τύποι, δείχνουν να μην είναι ικανοί για τίποτα από τα τρία.

Το ακριβώς αντίθετα, όμως, ισχύουν για τον Προέδρο Trump. Ως μπαρουτοκαπνισμένος επιχειρηματίας, γνωρίζει πολύ καλά ότι τα λάθη πληρώνονται. Ως πολιτικός, έχει αποδείξει ότι δεν διστάζει να πιάσει τα μεγάλα θέματα από το very beginning. Ως lover, πρώτον, κάθε άλλο παρά έχει υστερήσει.

Αξίζει, λοιπόν, να περιμένουμε με ενδιαφέρον τις κινήσεις του, ιδίως στην προσεχή Γ.Σ. του ΟΗΕ, στη γενέτειρά του Νέα Υόρκη. Θα μάθουμε αν επαξίως αυτοπροσδιορίζεται ως δεινός deal maker. Κυρίως, φρονώ, θα μάθουμε λίγο περισσότερα για την προσήλωσή του στην αλήθεια. Και έχει δημοσίως αναγγείλει “study” για την επίθεση.

Όλα αυτά, ενώ η γνωστή απόδοση ευθύνης, επίσημη και ευθεία, εάν διατηρηθεί, οδηγεί βεβαίως σε κήρυξη πολέμου κατά του Ιράν. Η προβαλλόμενη αφορμή, είναι μακράν σοβαρότερη από την αντίστοιχη της Γιουγκοσλαβίας, και τουλάχιστον ισοδύναμη με την εισβολή του Ιράκ στο Κουβέϊτ.

Απομένει, λοιπόν, να δούμε αν η ερώτηση του Αγαμέμνωνα θα τεθεί κάπως νωρίτερα. Γιατί όχι σε τρίτο πρόσωπο, και στοιχειοθετημένη, από βέβαιους χαμένους αυτού του σαματά. Π.χ. Ευρωπαίους.

22 Σεπτεμβρίου 2019

Κώστας Τζαναβάρας