Πριν
από κάπου 40 – φευ ! – χρόνια, είχα διδαχθεί γλαφυρά στο Ε.Μ.Π. τα εξής : Είχαν
παρατηρηθεί στην Γερμανία περίεργες υπερχειλίσεις σε αγωγούς ακαθάρτων, σε
μεταμεσονύκτιες ώρες. Και βρέθηκε ότι αυτό οφειλόταν σε ταυτόχρονη χρήση
καζανακιών. Συνέχισαν την έρευνα, καταλήγοντας πως έφταιγε που όλοι οι
τηλεοπτικοί σταθμοί έκλειναν στις 12 ακριβώς. Σκέφθηκαν απλά, διαφοροποιώντας
κατά σταθμό την ώρα τέλους προγράμματος.
Αυτό είναι – σε γενικές
γραμμές – το μοντέλο ορθολογισμού στην επίλυση προβλημάτων. Εστιάζει στην
απώτερη αιτία και στην αναίρεσή της. Σήμερα, όμως, η Δύση (Ε.Ε., Η.Β., Η.Π.Α.),
δεν τα καταφέρνει και τόσο με αυτό το μοντέλο, ακόμη και στα απλά. Στο σύνθετο
μεταναστευτικό, να κάποια μεταφορικά ερωτήματα :
1. Ακάθαρτα και
όμβρια – υπερχειλίσεις νερών δεν είναι όλα ;
Οι επιτήδειοι, πολιτικοί και
μη, εκμεταλλεύονται τα ανθρωπιστικά αισθήματα και την διεθνή νομοθεσία,
πλασάροντας λαθρομετανάστες για πρόσφυγες. Στην σύγχυση, πολλοί δεν ξέρουν ότι κάποιος
που θα βρεθεί παράνομα σε ξένη χώρα, υποχρεούται να ζητήσει «αμελλητί» να
αναγνωρισθεί ότι έχει «βάσιμους φόβους ότι θα καταδιωχθεί» στην χώρα του. Τότε
μόνον θεωρείται επισήμως πρόσφυγας, και προστατεύεται με την Σύμβαση της
Γενεύης (1951). Αλλιώς είναι λαθρομετανάστης. Επί πλέον, παύει η προστασία του
πρόσφυγα όταν παύσουν οι φόβοι καταδίωξης. Και η ιδανική κατάληξη είναι ο εθελοντικός
επαναπατρισμός.
Ο μετανάστης, από την άλλη,
απλώς επιθυμεί να αναζητήσει μια καλύτερη ζωή σε άλλη χώρα. Και το ζητάει «σαν
κύριος», σύμφωνα με τους νόμους της χώρας υποδοχής. [Ξε]μπερδευτήκαμε ;
2. Οι
υπερχειλίσεις είναι στη γειτονιά μας ;
Η αδιαφορία είναι διάχυτη
στις σημερινές κοινωνίες της Δύσης, και – γενικά – έχει νευρολογικής φύσεως
υπόβαθρο. Έτσι και ως προς το μεταναστευτικό, κυριαρχούν έντονοι ιδιοτελείς
υπολογισμοί.
Οι διάφορες ελίτ, φροντίζουν
να ζουν σε προστατευμένο περιβάλλον. Φορτώνουν στους υπόλοιπους τις συνέπειες
της ανεξέλεγκτης μαζικής μετανάστευσης. Αυτή η στάση, διαχέεται στα κατώτερα
εισοδηματικά στρώματα και τις διάφορες κοινωνικές ομάδες. Ο κυνισμός, σε
συνδυασμό με τα – μέχρι παθολογικού μαζοχισμού – ανθρωπιστικά αισθήματα,
οδηγούν σε παραλογισμό.
Αντιδράσεις γονέων δημοσίων
σχολείων, λόγου χάριν, στοχοποιούνται συλλήβδην ως ρατσιστικές. Κάποιες
ρατσιστικές κορώνες, αρκούν για να χαρακτηρίσουν τους πάντες ρατσιστές. Εύκολα
ανακαλύπτει κανείς, όμως, ότι στους ενορχηστρωμένους αναθεματισμούς
συμπρωταγωνιστούν προθύμως διάφοροι – για την ώρα – ανεπηρέαστοι. Κάτοικοι
ήσυχων περιοχών, άτεκνοι, πελάτες ιδιωτικών σχολείων κ.λ.π.
3. Γιατί να μην
τους απαγορεύσουμε να τραβάνε καζανάκι να τελειώνουμε ;
Είναι ιδιαίτερα δημοφιλή τα κατασταλτικά
μέτρα. Η δυτική κοινή γνώμη, εθισμένη στη βία και την προχειρολογία, έχει
ξεπεράσει το στάδιο του να μην μπορεί να σκεφθεί ή να αντιληφθεί «κομψές»
λύσεις. Τώρα πιά ούτε καν θα τις ήθελε.
Όλος ο προβληματισμός των
δυτικών φωστήρων αφορά ελέγχους, απαγορεύσεις, προσαρμογές νόμων κ.τ.τ.
4. Τι σχέση
έχει η τηλεόραση με τα δίκτυα ακαθάρτων ;
Ακόμη και σε απλά προβλήματα,
υπάρχει επίμονη αντίσταση σε οποιαδήποτε ανάλυση αιτιών, πέρα από το απολύτως
προφανές. Ο ευφυής προχειρολόγος δεν έχει καμία αμφιβολία ότι μία φαινομενική αιτία
φτάνει. Πρόκειται σαφώς για πνευματική αδυναμία, και βασικό χαρακτηριστικό
βλακείας. Η ανιούσα και κατιούσα διαλέκτική χλευάζεται προθύμως από τον όχλο,
την ώρα που σε άλλο «παράθυρο» εκθειάζεται ο εμπνευστής της Πλάτωνας.
5. Και γιατί να
λύσουμε το πρόβλημα ;
Διάχυτο είναι το βόλεμα στη
διαχείριση της μιζέριας. Δεν είναι μόνον οι εργολάβοι λαθραίων μετακινήσεων που
θησαυρίζουν. Δεν είναι μόνον οι διάφοροι πολιτικάντηδες που βρίσκουν θέμα για
δεκάρικους. Περισσότερο, είναι η έλλειψη πολιτικής που θα εστιάζει στο να έχουν
οι σημερινοί μέτοικοι λόγους να
γυρίσουν ευχαρίστως στην πατρίδα τους. Δεν υπάρχει καν υποψία μήπως η ρίζα του
προβλήματος βρίσκεται στην πολυδιάστατη παρακμή της Δύσης (διανοητική,
επικοινωνιακή, πολιτική, δημογραφική), και όχι σε προβλήματα των μεταναστών και
της χώρας τους.
Στο τέλος, απέναντι σε ριζική
λύση του μεταναστευτικού, θα αντιδρούν – συνειδητά ή ασυνείδητα – ακόμη και
αυτοί που απλώς εργάζονται φιλότιμα σε σχετικό αντικείμενο.
Παραφράζοντας τον Κωνσταντίνο
Καβάφη, οι λαθρομετανάστες είναι «μία κάποια λύσις».
Αυτός
ο αχταρμάς ρηχών προβληματισμών και σπασμωδικών πολιτικών, καταλήγει σε «ένα
παιχνίδι που χαμένοι όλοι βγήκανε». Ήδη η μεταναστοκρατία αποδοκιμάσθηκε στην
Βρετανία και τις ΗΠΑ. Προβάλλει δημοφιλής και αναγκαίος ο έλεγχος των συνόρων.
Πρόθυμοι δημαγωγοί, υποδεικνύουν δήθεν ακροδεξιά στροφή, επειδή απλώς αυτή η
ερμηνεία δεν αποκαλύπτει την
εκατέρωθεν ανεπάρκεια.
Τώρα πια, η Δύση αρχίζει να συνειδητοποιεί ότι είναι
εγκλωβισμένη σε φαύλους κύκλους. Βαθειά διχασμένη, νομίζει ότι όλο της το
πρόβλημα είναι ποια από τις δύο πλευρές έχει δίκιο. Ποια πουλάει
καλύτερα «φύκια για μεταξωτές κορδέλες» δηλαδή. Αλλά μήπως – μήπως ! –
τελειώνουν τα «φύκια» ;
Καθένας υποψιάζεται την
ρηχότητα σκέψης (small thinking),
αλλά μόνον των άλλων. Κάπως έτσι, η Δύση δεν περνά καν το προκαταρκτικό τέστ
του Ιπποκράτη : «Πριν θεραπεύσεις κάποιον, ρώτησέ τον εάν είναι πρόθυμος να
αφήσει όλα εκείνα που τον κάνουν να αρρωσταίνει». Όχι ;
Κόρινθος
5 Μαρτίου 2017
Κώστας Τζαναβάρας
